علی اسعد وطفه، مؤلف کتاب سرمایه‌داری مدرسه در جهانی دگرگون‌شونده، کتاب خود را با عبارتی از داستان «موسم هجرت» اثر ادیب سودانی، طیب صالح آغاز می‌کند: «مدرسه‌ها را بنا کرده بودند تا به ما بیاموزند چطور به‌زبان آن‌ها بله بگوییم.»
مقابلم نشستهاند و هر کلمهای که از دهانشان بیرون میآید، با ابراز افسوسی از طرف من همراه است. از دنیایی حرف میزنند که زمان کودکیِ من، بیشتر شبیه یک کارتون بود تا واقعیت. دنیایی که مدعیند عینیت پیدا کرده و در آن قرار نیست هرروز صبح ساعت 7 سرویسی دنبال کودکی بیاید و او 5 ساعت سر کلاس‌هایی بنشیند که کمترین علاقه‌ای به آن‌ها ندارد و معلم‌هایی که یکی در میان آن‌ها هم علاقه‌ای به آنجا بودن ندارند، به او تعلیم دهند. میگویند «مدرسۀ طبیعت» امپراطوری بچههاست و میگویند اگر باور ندارم بروم و با چشم‌های خودم ببینم. میروم و با چشم‌های خودم می‌بینم.
مجلس روز گذشته موافقت خود را با طرح تنظیم برخی از مقررات مالی، اداری و پشتیبانی وزارت آموزش‌وپرورش اعلام کرد. این طرح مجموعه‌ای از اقدامات را در قالب یک ماده واحده ارائه می‌کند و مجموعه‌ای از تصمیمات را به دولت و آموزش‌وپرورش تکلیف می‌کند که شاید مهم‌ترین و البته بحث‌برانگیزترین بخش آن، تکلیف تأسیس بانک تازه‌ای به نام فرهنگیان باشد. نکته جالب دیگر درباره این طرح، ارائه مجموعه‌ای از بایدهاست که ارتباط چندانی با هم ندارند و البته یکی از ایرادهای مرکز پژوهش‌های مجلس به این طرح نیز همین بوده است. اگرچه این طرح ابتدا در کمیسیون برنامه و بودجه مجلس رد شد و مرکز پژوهش‌های مجلس نیز واکنش مثبتی به آن نشان نداد، اما در صحن مجلس با موافقت نمایندگان روبه‌رو شد و علی لاریجانی، رئیس مجلس هم گفت این طرح به کمیسیون بازخواهد گشت تا اعضای کمیسیون اصلاحات لازم را روی آن انجام دهند.
پس از کشتار مونیخ، همه نگاه‌ها رفت به سمت شخص قاتل، نوجوان نژادپرست، افسرده، عاشق خشونت؛ دیوانه‌ای با گرایش‌های افراطی. اما چرا کسی در این روایت مدرسه، نظام آموزشی، دولت آلمان و نظم نمادین حاکم را مقصر نمی‌خواند؟
نصب دستگاه کارت‌خوان در برخی مدارس دولتی٬ نمود عینی تبدیل مدرسه به یک بنگاه اقتصادی است. کالایی شدن آموزش منطقش را گسترش می‌دهد٬ بی‌آنکه مقاومت جدی در برابر آن شکل گیرد.
بنا به آمار آموزش و پرورشِ استان در ۱۳۹۰، نرخ باسوادی در جنوب سیستان و بلوچستان شصت درصد است؛ یعنی چهل درصد از جمعیت زیر پنجاه سال منطقه بی‌سواد هستند. آمار رسمی می‌گوید ۱۴۹ هزار کودک بازمانده از تحصیل در استان وجود دارد که ۲۱ درصد به‌دلیل فقر خانواده‌ها، ۲۷ درصد به‌دلیل دوری راه‌ها و ۲۹ درصد به‌دلیل قرار گرفتن در مناطق صعب‌العبور از تحصیل بازمانده‌اند. نرگس جودکی سفری داشته به سیستان و بلوچستان و از جمله به وضعیت مدارس روستاهای این استان پرداخته است.
چهار روز است که محمد را به مدرسه راه نداده‌اند. او افغان است و دانش‌آموز سوم راهنمایی یکی از مدارس پاکدشت. خانواده‌اش از 230 هزار تومان هزینه شهریه، فقط توان پرداخت صد هزار تومان را داشته‌اند. «پسرم را کتک زدند. گفتند تا باقی پول را نیاوردی مدرسه نیا. به خدا نداشتیم...» بغض در گلوی مادر می‌شکند و جمله‌اش با هق هق تمام می‌شود.
