نرخ بنزین در ایران در نیمهشب و به طور ناگهانی ۲۰۰ درصد افزایش یافت. این یادداشت به چرایی، شیوه تصمیمگیری، پیادهسازی، و اطلاعرسانی این سیاست جدید میپردازد.
هپکو که سالها یکی از پیشتازان صنعت در ایران بوده است را امروز با برخوردهای خشن با کارگرانش به یاد میآوریم. محمد مساعد داستان هپکو را از زمان تولدش در دهه ۴۰ تا این روزها روایت کرده است.
نتایج دو تحقیق درباره عملکرد شرکتهای واگذارشده پس از واگذاری، که به سفارش خودِ سازمان خصوصیسازی در سالهای اخیر انجام شده، همه ادعاهای مسئولان سازمان خصوصیسازی درباره موفقیت خصوصیسازی در ایران را زیر سؤال میبرد.
خصوصیسازی خوب است یا بد؟ آنچه در ایران در دهههای اخیر اتفاق افتاده، واقعا خصوصیسازی است یا نه؟ آیا خصوصیسازی خوب یا بد واقعیت دارد یا بهانهای ساخته و پرداخته طرفداران سرمایهداری است تا شکست تجربههای خصوصیسازی را لاپوشانی کنند؟ پاسخ هرکدام از این پرسشها میتواند به بحثهای مفصلی کشیده شود که سر از علوم سیاسی و جامعهشناسی و فلسفه درمیآورند؛ اما موضوع این گزارش پاسخ به هیچکدام از این پرسشها نیست. این گزارش تلاش میکند به این پرسش پاسخ دهد که شرکتهای خصوصیسازیشده در ایران پس از واگذاری چه سرنوشتی پیدا کردهاند؟ بههمیندلیل برای شروع، صد شرکت اولی که به طور کامل یا تدریجی در سالهای ۱۳۸۰تا ۱۳۸۳از سوی سازمان خصوصیسازی واگذار شدهاند، در این گزارش بررسی شدهاند.
هایپرمارکتها یا فروشگاههای بزرگ چندمنظورهای که در سالهای اخیر، اغلب به وسیله نهادهای شبهدولتی یا سرمایهگذاران خارجی در ایران پا گرفتهاند، یکی از مهمترین راهحلهای انضباطبخشیدن به امر توزیع کالا و مبارزه با قاچاق کالا هستند. درعینحال برخی از این مراکز فروش، برای کارکنان خود به جهنمی تبدیل شدهاند که کمترکسی از آن مطلع است یا به آن اهمیت میدهد؛ جهنمی که برای صاحبان این مراکز، ثروت، و برای کارکنانش دردهای روحی و جسمی لاعلاجی به ارمغان میآورد.
در چند سال گذشته، میزان واردات تحت عنوان کاغذ و مقوای گلاسه با ارز دولتی و با معافیت پرداخت تعرفههای گمرکی تا پنج برابر مصرف سالانه کشور بوده اما در سطح بازار نیز این حجم از کاغذ و مقوای گلاسه وجود ندارد چون اصلا این مقدار کاغذ و مقوای گلاسه وارد کشور نشده و بهجای آن محصولات دیگری وارد شده که نهتنها معاف از مالیات نبودهاند و ارز مبادلهای هم نباید میگرفتهاند بلکه تعرفه وارداتی بالایی هم داشتهاند. فسادی که وسعت آن تا چهار هزار میلیارد تومان برآورد میشود.
وزارت ارتباطات، جدولی از دریافتکنندگان ارزهای دولتی از طرف این وزارتخانه را منتشر کرد. واردکنندگانی که برای واردات موبایل ارز دولتی ۴۲۰۰ تومانی دریافت کردهاند. این شرکتها از آن چه کسانی است و آیا ارز دولتی برای موبایلها با همان هزینه به دست مردم میرسد؟
کارگران افغانستانی دیگر ایران را مقصد مناسبی برای کار نمیدانند، بنابراین یا به کشور خود بازمیگردند یا راهی ترکیه و اروپا میشوند. این مهاجرت معکوس پس از سالها سرازیرشدن آوارگان جنگی افغان به ایران، در حالی اتفاق میافتد که همواره این مهاجران به اشغال فرصتهای شغلی در ایران متهم شدهاند و کار تا آنجا پیش رفته که سال گذشته نمایندگان مجلس شورای اسلامی، وزیر کار را به مجلس کشاندند و به دلیل «اشباع بازار کار از سوی اتباع بیگانه»، به علی ربیعی کارت زرد دادند.
بانه، شهری با ۱۱۰ هزار نفر جمعیت در شمال کردستان حالا یک ماه است که شاهد اعتصاب بازاریان است. بازاری که به بستهشدن مرزها معترض است و با پایینکشیدن کرکره مغازهها و پهنکردن سفره خالی در برابر فرمانداری تلاش میکند صدایش را به تهران برساند.
مجلس روز گذشته موافقت خود را با طرح تنظیم برخی از مقررات مالی، اداری و پشتیبانی وزارت آموزشوپرورش اعلام کرد. این طرح مجموعهای از اقدامات را در قالب یک ماده واحده ارائه میکند و مجموعهای از تصمیمات را به دولت و آموزشوپرورش تکلیف میکند که شاید مهمترین و البته بحثبرانگیزترین بخش آن، تکلیف تأسیس بانک تازهای به نام فرهنگیان باشد. نکته جالب دیگر درباره این طرح، ارائه مجموعهای از بایدهاست که ارتباط چندانی با هم ندارند و البته یکی از ایرادهای مرکز پژوهشهای مجلس به این طرح نیز همین بوده است. اگرچه این طرح ابتدا در کمیسیون برنامه و بودجه مجلس رد شد و مرکز پژوهشهای مجلس نیز واکنش مثبتی به آن نشان نداد، اما در صحن مجلس با موافقت نمایندگان روبهرو شد و علی لاریجانی، رئیس مجلس هم گفت این طرح به کمیسیون بازخواهد گشت تا اعضای کمیسیون اصلاحات لازم را روی آن انجام دهند.