زندگی زنان امروز ایران به تنهایی میتواند نمودی از تغییرات فراگیر چند دهه باشد. تحولات سیاسی پس از انقلاب و جنگ تأثیر مستقیمی بر زندگی نیمی از جمعیت کشور گذاشت. ورود گسترده زنان به دانشگاه و بازار کار بهتنهایی منشأ تغییرات زیادی بود که در تغییرات عمیق سیاسی و اقتصادی کشور ریشه داشت. کدام عوامل اقتصادی به زنان کمک کرد که سطح و سبک زندگی خود را تغییر دهند؟ چه موانعی پیش پایشان بود و امروز در کدام سوی این زمینِ پرچالش ایستادهاند؟ دکتر محمد مالجو، اقتصاددان و پژوهشگر اقتصاد سیاسی، منشأ این تغییر را در تغییرات نظام اقتصادی ایران پس از جنگ میداند. او معتقد است اقتصاد خانواده ایرانی دیگر جوابگوی خانواده تکنانآور نبود و زنان ناگزیر از ورود به بازار کار بودند. مالجو توضیح میدهد که چگونه بازار کار این تغییرات را در خانواده ایرانی ایجاد کرد و چطور مناسبات قدرت و جنسیت در خانواده و بازار دستخوش دگرگونی شد.
ابراهیم توفیق با نگاهی ژرف تر به کنکاش مبانی و پیشفرضهای گفتمان گذار در جامعه ایران میپردازد و روشنفکران را به توجه بیشتر به ساز و کار سیاست و منطق بازار از طریق ایجاد دانش محوری علم اجتماعی دعوت میکند. وی با بیان این نکته که: «ما اکنون وضعیتی آنومیک را تجربه میکنیم که دانشمند علم اجتماعی توان توضیح آن را نخواهد داشت» اشاره به نواقص مباحث مطرح شده در شرایط کنونی دارد و در نهایت سیاست های اجتماعی به مثابه مهندسی اجتماعی عدالت محور، بر مبنای مباحثی دانش بنیان را راهکار موجود بیان میدارد. سخنرانی ابراهیم توفیق در انجمن جامعهشناسی ایران به تلاش گروه جامعهشناسی فقر، رفاه و سیاست اجتماعی انجام پذیرفت. شرح مباحث مطرح شده از سوی ایشان را در ادامه میخوانید.
دانشآموزان افغان مدرسه (ح) پاکدشت ورامین، هفته گذشته را خوب نگذراندهاند؛ مدرسهای که ویژه دانشآموزان اتباع این شهر است و حالا اتفاقی در آن افتاده که باعث شده دانشآموزان آن و پدر و مادرهایشان این مدرسه را دیگر دوست نداشته باشند؛ اتفاقی که مدیرکل اداره آموزش و پرورش پاکدشت آن را به صورت دیگری تأیید میکند و مدیر مدرسه آن را از بیخ و بن، تکذیب.
ماجرا هفته گذشته اتفاق افتاد؛ وقتی آقای ر، معلم کلاس سوم دبستان متوجه شد حمید و مرتضی و یاسین و محمدرضا، تکالیفشان را انجام نداده و کتابهایشان را با خود به کلاس نیاوردهاند. همین کافی بود تا آقای معلم، مبصر کلاس، امیرحسین را مامور کند تا آن ٤ نفر را به سرویس بهداشتی مدرسه ببرد، بالای سر آنها بایستد و آنها را مجبور کند تا دستشان را داخل کاسه توالت ببرند
مسئولان دولت یازدهم با استدلالاتی شبیه آنچه مدعیان خصوصیسازی بنگاههای اقتصادی میآورند و در جهت کاهش تصدیگری دولت، اینبار به خصوصیسازی بخش آموزش عمومی و مدارس دولتی روی آوردهاند. استدلالهایی چون افزایش کارآیی، به هدر نرفتن منابع عمومی و ... . رامین مسلمیان در یادداشت پیش رو به چرایی اتخاذ چنین تصمیمی و نتایج آن پرداخته است.
سرانجام بعد از سهسال، امکان تماشای فیلم پرویز به همت گروه هنر و تجربه فراهم شد. پرویز که از کارهای تحسینشده سینمای ایران در جشنوارههاست، به ماجرای پسری با نقشآفرینی لوون هفتوان میپردازد که بعد از سالها زندگی با پدر بهدنبال ازدواج مجدد وی، از خانه پدری و شهرک محل زندگیاش طرد میشود. پسر که تا قبل از این ماجرا «ظاهرا» مورد احترام اهالی شهرک بوده، ناگهان با چهره سرد و بیرحم اهالی شهرک محل زندگیاش روبهرو میشود، کسانی که دیگر تاب تحمل او را ندارند و او را از کار بیکار میکنند. پسر مجبور میشود بهدنبال شغلی جدید برود تا بتواند زندگی خود را اداره کند. بیمهری پدر و اهالی شهرک در قبال پسر بدون جواب باقی نمیماند، فیلم در نهایت با شورش او علیه پدر و اهالی شهرک پایان مییابد. داستان پرویز را در سینما زیاد شنیدهایم، داستان شخصیتی که از جامعه شهری طرد میشود و علیه این ناعدالتی قیام میکند. با این وجود، «پرویز» فیلمی خوب و بهیادماندنی از آب درآمده است و این دلایل مختلفی دارد. نقش مجید برزگر، کارگردان فیلم در این مورد اهمیت فراوانی دارد. در کارنامه او جوایز زیادی به چشم می خورد از جمله جایزه بهترین کارگردانی فیلم اولی چهاردهمین جشن خانه سینما و جایزه ویژه هیات داوران جشن سن سباستین 2012. گفتوگوی «شرق» را با این کارگردان میخوانید.
زیر زمین چه خبر است؟ دالانهای سرد و نمناک، حفرهها و سفرههای زیر زمین، آبخوانها و نهرهای درونریزی که میلیونها سال انگار راه تونلهایی باستانی بودهاند، و روی زمین، درختان سبز، بتهها و علفزاران تا دور دست. در چهار دهه گذشته در فلات ایران چه رخ داده که دشتها آرامآرام تن به نیستی سپرده و فرونشستهاند؟
نیمی از 609 دشت کشور ممنوعه و غیرقابل برداشت هستند. در سه چهار سال اخیر 288 دشت ایران از مدار زیست خارج شدهاند. تالابها و دریاچهها و رودخانهها و درهها بیابان میشوند.