تصویر ذهنیِ مردم امروز دربارهٔ شیطان، محصولِ قرن‌ها هنر و ادبیات و نمایش است. این فرشتهٔ تاریکیْ بارها سیمای خود را عوض کرده و در سراسر تاریخْ مظاهری غریب به خود گرفته است. این یادداشت مروری مختصر بر تغییرات این مظاهر در تاریخ غرب است.
به این دوره‌ای که ما در آن زندگی می‌کنیم آنتروپوسین می‌گویند. دوره‌ای که خلاصه‌ی بچه‌مدرسه‌ایش این می‌شود که زمین به علت فعالیت‌های انسان‌ها به شدت در حال تغییر است و مثلاً سطح آب دریاها بالا می‌آید یا باکتری‌ها نسبت به آنتی‌بیوتیک‌ها مقاوم می‌شوند.
چطور خوانش‌های متفاوت از گذشته و تکیه‌کردن بر آنها نگاه ما به زمان حال را می‌سازد؟ و چطور گفتمان دست راستی موفق شده با تحریف تاریخ توجیهی برای تداوم شکست‌های خود بیابد؟
ابراهیم توفیق، جامعه‌شناس، در یک سخنرانی در جلسه «امر اجتماعی چیست؟» در موسسه پرسش تفکیک کاذب امر اجتماعی و امر سیاسی را نقد کرده است. توفیق به مزیت‌ها و کاستی‌های دو جریان مطالعاتی تاریخ اجتماعی و اقتصاد سیاسی در علوم اجتماعی ایران پرداخته است.
مجموعۀ «تاریخ اجتماعی سینمای ایران»، ایران معاصر و تاریخ مدرنیته در ایران معاصر را همچون یک فیلم سینمایی بلند فریم به فریم و صحنه به صحنه به تماشا می‌گذارد و به‌خوبی مخاطب را در سالن تاریک می‌نشاند تا مشتاقانه و با دقت چشم و دل به این نمایش باشکوه سینما و تاریخ بدوزد. این گفتگو پیشتر در مجله شهر کتاب منتشره شده است.
