تبعیض جنسیتی در قانون اعطای تابعیت از مادر به فرزند کماکان پابرجاست. در نسل دوم مادران ایرانی اگر جنسیت فرزند دختر باشد، مجددا در این لوپ ناقص می‌افتیم. پسران مادرایرانی مانند مردان ایرانی حق انتقال تابعیت به فرزندان و زنان غیرایرانی را خواهند داشت؛ اما دختران مادرایرانی باید دشواری‌های کنونی را باز تکرار کنند.
کلیات لایحه اصلاح قانون تعیین تکلیف تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی در مجلس مصوب شد؛ این لایحه اما ابهاماتی دارد که بر چگونگی اجرای آن تاثیرگذار خواهد بود.
روایتی از حال و روز ساکنان اردوگاه اباذر که از دوران جنگ میزبان آوارگان بوده است. آوارگانی که علاوه بر بی خانمانی، سالهاست نه ایرانی محسوب می شوند و نه عراقی. آنها باید آزمایش دی ان ا را پشت سر بگذارند تا ثابت کنند ایرانی هستند و بتوانند چند برگه «هویتی» برای خود دست و پا کنند.
داشتن شناسنامه و سند هویتی، ابتدایی‌ترین حق یک شهروند در زندگی امروزه است که برای بهره‌مندی از امکانات و مزایای زیستن در جامعه انسانی، بتواند احقاق حق و برای کسب زندگی مطلوب تلاش کند. شاید در نگاه اول و در سطح عموم جامعه، وجود افراد بی‌شناسنامه، قدری غیرعادی و عجیب باشد؛ اما رفتن به لایه‌های زیرین جامعه، ما را با واقعیت‌های تلخی در این زمینه روبه‌رو می‌کند.
بنا به آمار آموزش و پرورشِ استان در ۱۳۹۰، نرخ باسوادی در جنوب سیستان و بلوچستان شصت درصد است؛ یعنی چهل درصد از جمعیت زیر پنجاه سال منطقه بی‌سواد هستند. آمار رسمی می‌گوید ۱۴۹ هزار کودک بازمانده از تحصیل در استان وجود دارد که ۲۱ درصد به‌دلیل فقر خانواده‌ها، ۲۷ درصد به‌دلیل دوری راه‌ها و ۲۹ درصد به‌دلیل قرار گرفتن در مناطق صعب‌العبور از تحصیل بازمانده‌اند. نرگس جودکی سفری داشته به سیستان و بلوچستان و از جمله به وضعیت مدارس روستاهای این استان پرداخته است.
