تجاوز قانونی

افشای تجربه‌ی خشونت خانگی آزاده نامداری مجری تلوزیون ایران و پخش تصویر چشم کبودش در شبکه‌های اجتماعی واکنش‌ها و نظرات مختلفی را در دنیای مجازی به همراه داشت؛ از جمله نوشته‌ها و اظهار نظرهایی که در بحث‌های روانشناسی، جامعه‌شناسی و فمینیستی به عنوان عارضه‌ی «سرزنش قربانی» (1) شناخته می‌شوند. مورد آزاده نامداری تنها نمونه‌ای نیست که در آن قربانی به دلایلی مانند ضعف در انتخاب همسر، یا عدم خروج فوری‌ از رابطه (و در این مورد خاص وابستگی‌های سیاسی و مذهبی) در مسئولیت وقوع خشونت فیزیکی شریک است. در واقع همین نگرش رایج است که در پرونده‌ی تجاوز سابقه‌ی روابط جنسی قربانی را کنکاش می‌کند، ابتلا به بیماری‌های جسمی و روحی را به سبک زندگی فرد مرتبط می‌کند، و معتقد است دلیل فقر و بی‌کاری، تنبلی و بی‌انگیزگی انسان‌ها است. هدف من از نوشتن این یادداشت بازخوانی ماجرا و حواشی مجازی‌اش نیست بلکه قصد دارم به بهانه‌ی موردِ نه چندان عجیب آزاده نامداری به عارضه‌ی سرزنش قربانی از منظر روانشناسی بپردازم.