به نام «نوسازی» به کام «ساخت‌وساز»
مدیرعامل سازمان نوسازی خبر داده «در تهران به ازای هر پلاک مسکونی که در بافت‌های فرسوده وارد فرایند ساخت شود ۶۰ میلیون تومان به صورت قرض‌الحسنه و در دوره‌ای دو ساله به مالک پرداخت می‌شود.» خرید و تخریب بافت‌های فرسوده و ساخت و ساز درآنها به نام نوسازی از پروژه‌های درآمدزای شهرسازی در سال‌های اخیر بوده است.
پیشتر کیوان خلیجی مدیر اداره امور مناطق و راهبری دفاتر نوسازی سازمان نوسازی شهر تهران از مشوق‌هایی برای مالکان صحبت کرده بود. دولت نیز بخشی از مشوق‌ها را در نظر گرفته، از جمله کاهش نرخ سود تسهیلات خریداران واحدهای نوسازی شده به ۶ درصد.
گفتنی است تا قبل از سال ۹۵ نوسازی بافت فرسوده در تهران و شهرهای دیگر توسط دولت انجام می‌شد و متولی آن سازمان عمران و بهسازی شهری بود، ولی چند سال است که تمامی امور به سازمان نوسازی واگذار شده است.
ساخت و ساز در شهرهای بزرگ در ایران در سال‌های اخیر عمده‌ترین منبع درآمد شهرداری و مالکان بوده است. در این میان حتی بافت‌های تاریخی هم از تخریب به بهانه نوسازی در امان نبوده‌اند. در آخرین مورد تخریب بافت تاریخی شیراز بحث‌برانگیز شد که در دستور آن در سفر استانی ابراهیم رئیسی به شیراز صادر شد.
تخریب خانه‌های تاریخی و باغات اخیرا شدت بیشتری گرفته است تا آن جا که رئیس شورای شهر فعلی در تلاش برای بازگرداندن مصوبه‌ای بود که ساخت و ساز در باغ‌ها را قانونی می‌داند. رویه مدیران فعلی و مصوبه های جدید نشان از این امر دارد که تخریب بافت های تاریخی و فرسوده، بدون برنامه‌ریزی مردم‌محور بیش از گذشته در دستور کار است.
از طرف دیگر، تلاش برای تخریب محله‌های قدیمی مانند ده‌ونک، اسلام‌شهر، و توحید در تهران، چهاردانگه گلهشر و فدک کرمانشاه از جمله اقداماتی هستند به اسم نوسازی در دهه‌های گذشته در جریان بوده‌اند. این طرح‌ها به نام «نوسازی» و «توسعه» انجام می‌شوند اما افزایش قیمت زمین و مسکن، محرک‌های اصلی بازیگران بازار مسکن برای تخلیه این مناطق است. حالا طرح جدید نیز به نظر می‌رسد با پرداخت مبالغی، که در مقایسه با سود نهایی بسازبفروشان ناچیز است، سعی در پیش‌برد رویکرد کاسب‌کارانه در حوزه مسکن دارد.
تخریب بافت‌های فرسوده عموما بدون شفافیت، با نادیده‌گرفتن جامعه محلی، و با برنامه‌ریزی بالا به پایین انجام می‌گیرد. بافت‌های فرسوده اغلب سهم قشر فقیر جامعه است که پس از اجبار یا تطمیع به جابه‌جایی عموما به نقاط حاشیه‌تری در شهر رانده می‌شوند. در سال‌های اخیر بساز و بفروش‌ها از تخریب بافت‌های فرسوده بیشترین بهره را برده‌اند و با استفاده از تسهیلات تشویقی خانه‌هایی در بافت فرسوده ساخته‌اند که یا همچنان از کیفیت مناسب برخوردار نیستند و یا جمعیت ساکن در محل را به دلیل گرانی بافت نوسازی‌شده به مناطق حاشیه‌ای‌تر سوق داده‌اند.