این که داعش از کجا آمده و چه میخواهد پرسشی است که هر شخص ویا گروهی بر اساس نوع نگاهش به جهان به آن پاسخ میدهد. یکی از پاسخهای معمول به خصوص در رسانههای جریان اصلی اروپا و آمریکا، تعریف داعش به عنوان آنتیتز و دشمن «تمدن غرب» است. این نگاه که کل ارزشهای تمدنی را چیزی منحصر به ذات تمدن غربی میداند ریشهای تاریخی دارد. فهم جهان به صورت دوگانه تمدن و توحش و قرار دادن هر آنچه که در تاریخ تمدن غرب نیست به عنوان بخشی از توحش، روایتی خطی از تاریخ انسان ارایه کرده و همواره دستآویز دیگریستیزی و فاشیسم بوده است. این یادداشت به عوارض فهم داعش به عنوان دشمن تمدن غربی اشاره کرده و تعمیم آن به کلیت خاورمیانه را نقد میکند.
طبق برنامه پنجم توسعه قرار بود تا سال ١٣٩٣ بیسوادی در گروه سنی زیر ٥٠ سال در مناطق مختلف کشور ریشهکن شود. اما مهرماه امسال بیش از یک میلیون و چهارصد هزار بچه 6 تا 18 سال در ایران از تحصیل بازماندند. چند ماه پیش نیز علی اصغر فانی، وزیر آموزش و پرورش، در تبریز اعلام کرد «دیگر در ایران هیچ کودکی به دلیل نداشتن کلاس درس و معلم، محروم از تحصیل نمیماند.» گزارش شیده لالمی از روستاهای خوزستان اما از واقعیات دیگری خبر میدهد؛ واقعیاتی که جایی در اظهارات وزیر آموزش و پرورش ندارد.
«با اشاره به وضعیت امنیتی پاریس، دولت فرانسه تظاهرات اقلیمی برنامهریزی شده ۲۹ نوامبر در پاریس را ممنوع کرده است. با اینکه تراژدی اتفاق افتاده، برنامههای اولیه ما را به هم ریخته، ما راهی پیدا خواهیم کرد که مردم در پاریس بتوانند خواست عدالت اقلیمی را به گوش برسانند.»
این عبارات در صفحه اول وبسایت یکی از سازماندهندگان تظاهرات جهانی اقلیمی نوشته شده است. «۳۵۰» یکی از سازمانهایی است که همراه دیگر گروهها و سازمانها به برنامهریزی دو هفته تظاهرات، راهپیمایی، تجمعات و برنامههای دیگر از آغاز تا پایان اجلاس سران تغییرات اقلیمی پرداخته است. قرار است روزهای ۲۸ و ۲۹ نوامبر، در ۱۵۰ کشور دنیا، ۲۱۷۳ برنامه مختلف برگزار شود.
۲۰ سال است که سران کشورها دور هم جمع میشوند تا در مورد خطرات تولید و انتشار بیرویه گازهای گلخانهای تصمیماتی اتخاذ کنند، اما تا کنون نه تنها از میزان تولید و سوخت کربن کاسته نشده که هر سال وضعیت زمین از سال پیش نگرانکنندهتر میشود. با این حال، امسال، شاید با سالهای گذشته فرق کند. پیامدهای احتمالی نشست دوازده روزه (۳۰ نوامبر تا ۱۱ دسامبر) تغییرات اقلیمی سران کشورها کمی امیدبخش به نظر میرسد. بعضی وعدهها پیش از اجلاس داده شده؛ اتحادیه اروپا تا سال ۲۰۳۰ انتشار گازهای گلخانهای را ۴۰ درصد (به نسبت سال ۱۹۹۰) و آمریکا، تا سال ۲۰۲۵ انتشار این گازها را ۲۶ تا۲۸ درصد (به نسبت سال ۲۰۰۵) کاهش خواهند داد. چین، نیز به این قائله خواهد پیوست. اینها کشورهاییاند که نود درصد حجم تولید گازهای گلخانهای جهان را تولید میکنند و عدم توافق بینشان مانع بزرگی در پیشبرد معاهدههای بینالمللی بوده است. تدقیق و تعیین موعدی مشخص برای کاهش میزان تولید کربن، قدمی بزرگ در پیشگیری از نتایج فاجعهبار تغییرات اقلیمی، نوسانات ناگهانی آبوهوایی، گرمایش زمین و بالا آمدن آب دریاهاست. پیشبینیها حاکی از آن است که حتی درصورت عملی شدن اقدامات و وعدههای کشورهای شرکتکننده در اجلاس پاریس، تا آخر قرن ۲۱ام زمین بین ۲.۷ تا ۳ درجه گرم خواهد شد. دانشمندان این عدد را همچنان خطرناک میدانند؛ برای اینکه زمین قابل زندگی کردن باشد نباید از ۲ درجه گرمتر شود. برای رسیدن به این هدف، از همین حالا، تمام زغالسنگهای جهان باید در زمین باقی بمانند. از این روست که بسیاری از تحلیلگران و فعالان محیط زیست تصمیمات وعده داده شده در این اجلاس را کافی نمیدانند.
در چنین بستری، شنیده شدن صداهای پیشروتر و حضور نهادهای مستقل و مردمی در برنامههایی به موازات نشست، مهم میشود. این تظاهراتها در نقاط مختلف جهان خواهان عدالت تغییرات اقلیمی هستند و نجات زمین از معرض نابودی را در گروی تغییرات بنیادین اقتصاد جهانی و شیوههای تولید و مصرف کنونی میدانند. قرار بود ۱۲ دسامبر تظاهرات عظیمی در شهر پاریس برگزار شود که اختتامیه همه برنامههای اعتراضی باشد، اما پس از کشتار هفته گذشته در پاریس و اعلام وضعیت اضطراری، دولت اولاند این تظاهرات را ممنوع کرد. دولت فرانسه مدعی است که قوای حفظ امنیت پاریس را در چنین شرایطی ندارد. نائومی کلاین در این یادداشت شکاف عمیق چنین منطقی را عیان میکند.
این عبارات در صفحه اول وبسایت یکی از سازماندهندگان تظاهرات جهانی اقلیمی نوشته شده است. «۳۵۰» یکی از سازمانهایی است که همراه دیگر گروهها و سازمانها به برنامهریزی دو هفته تظاهرات، راهپیمایی، تجمعات و برنامههای دیگر از آغاز تا پایان اجلاس سران تغییرات اقلیمی پرداخته است. قرار است روزهای ۲۸ و ۲۹ نوامبر، در ۱۵۰ کشور دنیا، ۲۱۷۳ برنامه مختلف برگزار شود.
۲۰ سال است که سران کشورها دور هم جمع میشوند تا در مورد خطرات تولید و انتشار بیرویه گازهای گلخانهای تصمیماتی اتخاذ کنند، اما تا کنون نه تنها از میزان تولید و سوخت کربن کاسته نشده که هر سال وضعیت زمین از سال پیش نگرانکنندهتر میشود. با این حال، امسال، شاید با سالهای گذشته فرق کند. پیامدهای احتمالی نشست دوازده روزه (۳۰ نوامبر تا ۱۱ دسامبر) تغییرات اقلیمی سران کشورها کمی امیدبخش به نظر میرسد. بعضی وعدهها پیش از اجلاس داده شده؛ اتحادیه اروپا تا سال ۲۰۳۰ انتشار گازهای گلخانهای را ۴۰ درصد (به نسبت سال ۱۹۹۰) و آمریکا، تا سال ۲۰۲۵ انتشار این گازها را ۲۶ تا۲۸ درصد (به نسبت سال ۲۰۰۵) کاهش خواهند داد. چین، نیز به این قائله خواهد پیوست. اینها کشورهاییاند که نود درصد حجم تولید گازهای گلخانهای جهان را تولید میکنند و عدم توافق بینشان مانع بزرگی در پیشبرد معاهدههای بینالمللی بوده است. تدقیق و تعیین موعدی مشخص برای کاهش میزان تولید کربن، قدمی بزرگ در پیشگیری از نتایج فاجعهبار تغییرات اقلیمی، نوسانات ناگهانی آبوهوایی، گرمایش زمین و بالا آمدن آب دریاهاست. پیشبینیها حاکی از آن است که حتی درصورت عملی شدن اقدامات و وعدههای کشورهای شرکتکننده در اجلاس پاریس، تا آخر قرن ۲۱ام زمین بین ۲.۷ تا ۳ درجه گرم خواهد شد. دانشمندان این عدد را همچنان خطرناک میدانند؛ برای اینکه زمین قابل زندگی کردن باشد نباید از ۲ درجه گرمتر شود. برای رسیدن به این هدف، از همین حالا، تمام زغالسنگهای جهان باید در زمین باقی بمانند. از این روست که بسیاری از تحلیلگران و فعالان محیط زیست تصمیمات وعده داده شده در این اجلاس را کافی نمیدانند.
در چنین بستری، شنیده شدن صداهای پیشروتر و حضور نهادهای مستقل و مردمی در برنامههایی به موازات نشست، مهم میشود. این تظاهراتها در نقاط مختلف جهان خواهان عدالت تغییرات اقلیمی هستند و نجات زمین از معرض نابودی را در گروی تغییرات بنیادین اقتصاد جهانی و شیوههای تولید و مصرف کنونی میدانند. قرار بود ۱۲ دسامبر تظاهرات عظیمی در شهر پاریس برگزار شود که اختتامیه همه برنامههای اعتراضی باشد، اما پس از کشتار هفته گذشته در پاریس و اعلام وضعیت اضطراری، دولت اولاند این تظاهرات را ممنوع کرد. دولت فرانسه مدعی است که قوای حفظ امنیت پاریس را در چنین شرایطی ندارد. نائومی کلاین در این یادداشت شکاف عمیق چنین منطقی را عیان میکند.