
چرا اسنپ نسبت به اعتراضات مستمر رانندگان بیاعتناست؟
اعتصاب رانندگان موتوری اسنپ که در مجموعه اسنپ باکس فعالیت دارند، از روزهای گذشته ادامه دارد. اعتراض آنها به میزان دریافتی و همچنین کمیسیون بالای اسنپ برای هر سفارش است. به گفته آنها با برداشتی که اسنپ به عنوان حق کمیسیون دارد، چیزی برای آنها نمیماند؛ این در حالی است که ابتداییترین حقوق آنها نیز رعایت نمیشود.
یکی از رانندگان تحویل غذا در اسنپ درخصوص وضعیت شغلی خود اینگونه توضیح میدهد: «من بهعنوان پیک اسنپفود مهمترین معضلم کرایههای پایین است. نرخ تورم در این مملکت مهار نمیشود، اما شرکتی مثل اسنپ مدام بهدنبال مهار دستمزد رانندهههاست. کرایهها که بهشدت پایین است، از آن طرف اسنپ هم کمیسیون ۲۰ درصدی برداشت میکند بنابراین دیگر چیزی برای راننده باقی نمیماند. ما در اعتراض اخیرمان همین مساله را مطرح کردیم و خواستار تغییر نرخ کرایهها و نرخ کمیسیون بودیم. چون در این شرایط اصلا برای ما نمیصرفد که بخواهیم همچنان کار کنیم.»
او ادامه میدهد: «در شرکت اسنپ رانندگان کمترین احترام و ارزش را دارند، خصوصا رانندگان موتور. در صورتی که یک شرکت در وهله اول باید نسبت به کارکنانش مسئولیت داشته باشد، اما برای اسنپ رانندگان آخرین اولویت هستند.»
از جمله مهمترین خواستههای رانندگان اسنپفود در اعتراض اخیر در کنار افزایش دستمزد، دریافت بیمه است. در ایران شرکتهای استارتآپی از اعطای بیمه برای کارکنانشان عمدتا طفره میروند و رانندگان اسنپفود اساسا از طرف شرکت اسنپ مشمول هیچ نوع بیمهای نیستند. این خواسته در میان رانندگان اسنپ بعد از مشاهده یک واقعه تلخ جدیتر شد. همین چند وقت پیش بود که خبر آمد یکی از رانندگان موتورسوار اسنپ حین کار دچار تصادف شده و فوت کرده است. همین مرگ هم تلنگر جدی برای کارکنان اسنپ بود تا بیشتر از پیش بر دریافت بیمه تاکید کنند؛ تا جایی که در اعتراض اخیر رانندگان اسنپفود، پرداخت دیه به خانواده پیکهای موتوری که هنگام کار فوت میکنند، به عنوان یکی از خواستههای صنفی آنها است.»
از دیگر خواستههای رانندگان اسنپ، افزایش هزینه معطلی پیک است و همچنین آنها تاکید میکنند مبلغ تصادفی باید شفاف و در سریعترین زمان ممکن پرداخت شود. یکی دیگر از رانندگان اسنپفود هم توضیح میدهد: «من بهخاطر فعالیت صنفی از وضعیت سایر رانندگان هم تاحدی باخبرم. بحران اینجاست که شرکت اسنپ نسبت به وضعیت همن رانندهها بیتفاوت است و میداند چون شرایط اقتصادی بد است و خیلیها برای شغل دوم و سوم به اسنپ روی آوردند، دغدغهای در برابر کارنکردن و از دست دادن راننده ندارد. اما واقعیت این است که مشکلات در میان همه رانندهها چه خودرو و چه موتور وجود دارد. در شهرستانها که اوضاع بدتر است، در بسیاری از شهرها همچون رشت مطلع هستم که هنوز کرایههای پنج هزار تومانی برای اسنپفود و اسنپباکس وجود دارد، مسافتهایی که اصلا هم کم نیستند. موضوع عدم بیمه هم یکی از مهمترین مشکلات ماست، خصوصا رانندگان موتور که جانشان هم درخطر هستند. نه بیمه درمانی دارند، نه بیمه مستمری و نه بیمه از کارافتادگی.»
همزمان با اعتراضات رانندگان اسنپفود، تمامی شبکههای اجتماعی شرکت اسنپ طی این چند روز مرتب در حال به روزرسانی کمپینهای تبلیغاتی و قرعهکشی بوده، بدون اینکه هیچ خبری از پیگیری مطالبات کارکنان اسنپ باشد. رویداد۲۴ نیز طی پیگیریهای مکرر موفق به دریافت اظهارنظر از سوی شرکت اسنپ نسبت به وضعیت کارکنان این شرکت نشد و درخواست این رسانه بدون پاسخ ماند، شاید این هم مثالی است از بیپاسخماندن درخواست و مطالبات رانندگان اسنپ که این شرکت روی کار آنها میچرخد و هرروز بزرگتر و وسیعتر از قبل میشود.
گرچه در شرایط اقتصاد فعلی ایران و عدم اجرای کامل قانون کار، وضعیت شغلی عموم مزدبگیران جامعه در بحران است و تجلی آن را میتوان در اعتراضات مکرر و پیوسته مزدبگیران از بخش خصوصی گرفته تا دولتی دید، اما در سالهای اخیر با بزرگشدن شرکتهای استارتاپی در ایران اوضاع برای کارکنان این شرکتها به لحاظ پیگیری مطالباتشان بسیار پیچیدهتر است. توجیه این شرکتها یافتن شغل سریع، آسان و در دسترس است اما به همین واسطه کارکنان چنین شرکتهایی در اغلب موارد تحت لوای حداقلهای قانونی بازار کار هم قرار نمیگیرند و در مشخصترین مورد از داشتن هرگونه بیمهای محروم هستند. در حقیقت شرکتهای استارتآپی در عین حالی که به شدت دسترسیها را بیشتر کردهاند و تغییری در شرایط کسب و کار ایجاد کردهاند، اما ضد کارگریترین مجموعههای ممکن هستند؛ چه آنکه آنها چندین هزار نیروی کار دارند اما هیچ تعهدی ندارند که نیروهای خود را حتی بیمه کنند یا حقوق کارگری آنها رعایت شود. کارفرما هر زمان که اراده کند، بدون هیچ دلیل و توجیهی میتواند با نیروهای خود قطع ارتباط و آنها را اخراج کند.
این نخستین بار نیست که کارگران اسنپ دست به اعتراض میزنند. آذرماه سال گذشته نیز پیکهای اسنپ فود در اعتراض به حق کمیسیون بالای اسنپ اعتصاب کردند. آن زمان نیز این بحث مطرح بود که تصمیمات شرکت اسنپ به ضرر کارگران است. یکی از موتورسواران گفته بود: «اسنپ از رانندههای اسنپباکس حدود ۲۰ درصد کمیسیون میگیرد، برای همین هم است که ترجیح میدهد رانندگان اسنپ فود را هم به زیرمجموعه اسنپ باکس ببرد و از آنها هم همانقدر کمیسیون بگیرد. تا حالا اینجور بوده که ما رانندگان اسنپ فود کمیسیون نمیدادیم و اسنپ کمیسیون خود را از رستورانها دریافت میکرد اما حالا در واقع میخواهد محل درآمد خودش را تبدیل به دو محل کند و هم از ما کارمزد کم کند و هم از محل ارسال غذا کمیسیون دریافت کند. اگر امروز اعتراض نکنیم قطعا فردا مجبور به پرداخت کمیسیون میشویم درحالی که همین الان هم دستمزد خیلی کمی اسنپ به ما میپردازد.»
در اعتراض پیشین مهراد عبدالرزاق رییس هیات مدیره اسنپ فود به دیجیاتو گفته بود «ماهانه بیش از ۲ میلیون سفر موفق به وسیله پیکهای اکسپرس انجام میشود بنابراین بروز مشکلات صنفی اجتنابناپذیر است.» این بار از گفتن همین توضیح حتی اجتناب شده است!
کرایه پایین کمیسیون بالا ..همیشه هم حق با مسافره ….استحلاک که هم مهم نیس….با ماشین ۱۰ هزارتا تو اسنپ کار کنی مثل اینه که ۵ سال از ماشینت استفاده کردی
معلوم نیس این اسنپ زیر نظر چیه؟
کرایه هارو نصف میزنه
کرایه ۵۰ تومنی رو میزنه ۲۵ ت
کرایه ۲۰ ت رو میزنه ۱۰ تومن
کلا اسنپ تو شهرستان کرایش داغون داغونه
با ماشین ۲۰۰ میلیونی، بنزین ازاد ، روغن ۶۰۰ تومنی ولوازم گرون قیمت،کرایه هاش همه ۱۰ ..۱۵ت
فقط به فکر مسافر و کمیسیون خودشه
برای شرکت های مثل اسنپ و دیجی کالا و …. تنها چیزی که مهم هست و براشون ارزش داره سود و پول هست
نه راننده براش مهمه نه مسافر
فقط و فقط سود خودش
یه وقتی کرایه مسیری میشه ۸۰ نیم ساعت بعد میشه ۴۰! نه راننده تکلیفشو میدونه نه مسافر
من یک راننده اسنپ فود اکسپرس هستم که متاهلم و دارای سه فرزند میباشم بیمه ندارم شغل اصلی من همین هست مستاجر هستم اخه شما بگید با این کرایه های کم و پایین چطوری میشه زندگی رو اداره کرد؟ اسنپ به وضعیت معیشت و زندگی راننده هاش توجه نمیکنه.!
وقتی امثال چندتامثل شمابراش هستن کارکنندچرابفکرباشه ….من خودم این ۲ماه کارکردن دیم فقط کارشون دزدیه اومدم بیرون الآنم توپیک هستم بااستلاک کم ودستمزدعادلانه…پس مشکل ازخودتونه که براش کارمیکنیدوهمین شمادارین بزرگش میکنی دیگه اعتراض ندارم عزیزم
چنین اعتراضاتی اگه در یک شرکت معدنی یا پتروشیمی یا فولادی صورت میگرفت، به سرعت وارد رسانهها و جلسات استان میشد. در مواردی هم وارد پرسش و پاسخها از مسئولین کشوری میشد.
برای اینکه بدانید چرا هیچکدام از اینها نسبت به این اعتراضات واکنشی نشان نمیدهند، لازم است دو متغیر را در نظر بگیرید.
یکی وابسته بودن درآمد سایتهای خبری به تبلیغات بنری-کلیکی شرکتهایی مانند اسنپ (اسنپ میتواند انتخاب کنند که تبلیغاتش در کدامیک از این سایتها منتشر شود یا نشود)
و دیگری سهامداران و سرمایهگذاران راندهای مختلف جذب سرمایه این شرکتهاست. باید دید اینها به کدامیک از مراکز قدرت متصل هستند.
با مشخص شدن اینها متوجه خواهید شد که چرا اسنپ و دیگر شرکتها نسبت به نادیده گرفتن اعتراضات آسوده خیال هستند.
شرکت های استارتاپی و در اینجا اسنپ مخصوصا شکل جدیدی از بهره کشی رو اعمال میکنن.با قبول اینکه شرایط ثبت نام آسان هست و دم دست و برای همه آزاد ولی در نهایت هدف بهره کشی از کار کارگر هست .راه هموار شده برای بهره کشی آسان تر .شرایط کاری در جمهوری اسلامی قابلیت گزینش گری انسان رو محدود کرده .ما به ناچار برای ادامه زنده بودن مجبور به انتخاب شغل رانندگی در اسنپ هستیم .حوزه استارتاپ ها هم مانند بسیاری دیگر از حوزه ها از روشنایی به دور است و جواب اعتراض هم سرکوب .