تخریب آتشکده جاویدان مسجدسلیمان برای تعریض جاده
مدیر انجمن میراث جاوید از تعرض به حریم محوطه باستانی آتشکده جاویدان (نیایشگاه سرمسجد) مسجدسلیمان توسط شهرداری به‌منظور تعریض جاده خبر داده است. میراث فرهنگی خوزستان مدعی‌ست این کار بدون هماهنگی بوده و از ادامه فعالیت آن جلوگیری شده اما زیبا صالحی فرگنی، مدیر انجمن میراث جاوید، می‌گوید عملیات تعریض جاده‌ی سرمسجد ادامه دارد.
او گفته «عدم تعیین عرصه و حریم محوطه سرمسجد باعث انواع تعرضات به این معماری کم‌نظیر و با ارزش شده است؛ آنچنان که این بنا در گذشته توسط اداره برق مورد تعرض قرار گرفته بود و تیرهای برق بر عرصه این محوطه نصب شد».
صالحی فرگنی توضیح داده «در یک عملیات غیراصولی و غیرعلمی، اطراف معبد فنس‌کشی شد که طبق برآوردها شاید یک‌دهم عرصه کلی را شامل می‌شد که این خود مقدمه‌ای به‌منظور تعرضات در سال‌های آینده بود؛ چرا که این تصور را برای عامه به‌وجود آورد که عرصه معبد تنها همان محوطه فنس‌کشی شده است».
مدیر انجمن میراث جاوید که شاهد حفاری‌ها بوده، می‌گوید «شهرداری در شرایطی اقدام به حفاری در عرصه نیایشگاه سرمسجد کرده که هیچ مجوز کتبی نداشته و طبق مستندات، کارشناسی نیز به‌عنوان ناظر در محل حضور ندارد. اداره میراث فرهنگی شهرستان نیز ادعا می‌کند که مجوزات به‌صورت شفاهی از اداره کل استان دریافت شده است».
معاون میراث فرهنگی خوزستان ضمن تایید تعرض به این محوطه باستانی، ادعا کرده «اینکه این اقدام با هماهنگی اداره کل یا شهرستان بوده را به هیچ وجه تایید نمی‌کنیم و به‌رغم اصرار شهرداری به ادامه فعالیت، جلوی کار گرفته شد».
پیشینهٔ آتشکده جاویدان یا صفه سرمسجد تا هفت قرن قبل از میلاد مسیح ارزیابی شده است و یکی از مهم‌ترین مشخصه‌های آن استفاده نکردن از ملات و گذاشتن سنگ خشک روی سنگ خشک دیگر است.
عملکرد سازمان میراث فرهنگی در حفاظت از آثار باستانی در سال‌های گذشته بیش از پیش زیر سوال رفته است؛ اخبار منتشر شده در مورد وضعیت آثار باستانی خوزستان به تنهایی نشان می‌دهد نابودی این آثار ادامه دارد؛ از جمله واگذاری زمین‌های محوطه تاریخی چغازنبیل برای ساخت کارخانه قند، وضعیت وخیم آثار باستانی خونگ اژدر، تعرض‌های پی‌درپی به محوطه تاریخی چگاسفلی و وارد شدن آسیب‌های جدی به تابوت‌های کشف‌شده در محوطه جوبجی رامهرمز که طی دو سال اخیر رسانه‌ای شده‌اند. تعرض به حریم باستانی سرمسجد در شرایطی اتفاق می‌افتد که اداره میراث فرهنگی خوزستان سال گذشته از لزوم «مرمت اضطراری» این بنا خبر داده بود.
درود ونخسته
وزنده باد دوستداران میراث فرهنگی مسجدسلیمان، بختیاری، خوزستان و ایران
بی خبری شهرداری ویا هرارگانی در مسجدسلیمان از تخت گاه سرمسجد با وجود نقشه های دقیق شهر نفت خیز مسجد سلیمان پذیرفتنی نیست ونباید باور کرد .
سال های پیش با فنس کشی البته نه دربرگیرنده همه با مانده های اشکار ونهان پیرامون پایین تخت گاه درراستای مرزبندی این سازه ی عظیم‌دوره ی تاریخی انجام گردید که من به دلیل بالا نپذیرفته ام.
تعیین عرصه وحریم حتا حریم مرآ و منظری تخت گاه و سازه های پنهان درخاک سر مسجد یک نیاز است بازنشستم کرده اند اما دلبستگی مرا وامی دارد که بی چشم داشت مالی و مادی دراین راستا برای انجام برنامه ی گمانه زنی وتعیین حریم پیش قدم شوم با این سازه ی معماری آشنایی کامل دارم و دست کم می توانم از خمه تعطیلات نوروزی که به اتفاق دانشجویانم از گروه باستان شناسی دانشگاه تهران آن جا را برای بازدید کنندگان ودوست داران میراث فرهنگی خوزی و بختیاری به خوبی معرفی کرده ایم وجابه جا پیش وپس از ان برنامه در جریان کارهای خوب وبد انجام شده هستم وبه موقع موضع گیری موثری کرده ام. اما درشرایط کنونی درصورت اگاهی رسانی و پشتیبانی این مهم را به رایگان انجام خواهد داد تا اینده این یادمان کم مانندباستانی شهر نفت خیز وصنعتی مسجدسلیمان تضمین شود.
مهرکیان
باستان شناس
عضو هییت علمی پیشین پژوهشگاه میراث فرهنگی و استاد پیشین دانشگاه تهران