رسانه‌ها در روزجهانی پیشگیری از خودکشی چه می‌گویند؟
نوزدهم شهریور مصادف است با روز جهانی پیشگیری از خودکشی. رسانه‌ها در ایران در این روز هرکدام در یک یا چند گزارش به این موضوع پرداخته‌اند.
ایسنا در گزارشی به ارتباط میان شیوع کرونا و افزایش میزان خودکشی در ایران و جهان پرداخته است. در این گزارش به نقل از فریبرز درتاج، عضو شورای مرکزی سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور، به بالاتر رفتن نرخ خودکشی در میان پرستاران و کادر درمان اشاره شده. در این گزارش می‌خوانیم که پرستاران زن بیشتر از پرستاران مرد دچار استرس و افسردگی می‌شوند که آقای درتاج این مسئله را «ناشی از آسیب پذیری بیشتر زنان نسبت به مردان از لحاظ روانشناختی در مقابل استرس» دانسته‌اند. مشخص نیست که ایشان چنین گزاره سوگیرانه‌ای را بر اساس کدام تحقیقات روانشناختی بیان کرده‌اند.
تجارت نیوز در گزارشی به نقل از دکتر سید کاظم ملکوتی، عضو هیات‌مدیره جمعیت علمی پیشگیری از خودکشی ایران، نرخ میانگین خودکشی در کشور را حدود ۷.۲ درصد در هر ۱۰۰ هزار نفر ذکر کرده است. به گفته ایشان «آمار خودکشی در استان‌های ایلام، کرمانشاه، لرستان، آذربایجان غربی، کهگیلویه و بویر احمد در چند سال گذشته بالا و اکنون رو به کاهش است» از سوی دیگر «این آمار در استان‌های خوزستان و مرکزی در حال افزایش است». ملکوتی رویکرد تقبیحی به خودکشی را نقد کرده و گفته «سه سال پیش اسم روز جهانی پیشگیری از خودکشی را وزارتخانه گذاشت روز “شادابی” » او در ادامه از اهمیت سخن‌گفتن درباره خودکشی گفت «چراکه فردی که فکر خودکشی دارد باید بدون خجالت به پزشک خود بگوید فکر “خودکشی” دارد. وقتی افراد فکر می‌کنند این مساله “ننگ” و “بی‌آبرویی” است به پزشک خود نمی‌گویند فکر خودکشی دارند.»
اما رسانه عصر ایران در گزارشی دقیقا مصداق رویکرد مورد نقد ملکوتی را پیاده کرده است. در این متن آسیه اناری، عضو تیم تخصصی کودک و نوجوان در انجمن ازدواج و خانواده کشور، می‌گوید نوجوانان ممکن است «با شنیدن اخبار خودکشی برای تخلیه هیجان و حتی خودنمایی و بی آنکه نسبت به خودکشی و عواقب آن آگاه باشند دست به اینکار» بزنند و از این رو نباید در مقابل آنان درمورد خودکشی صحبت کرد. این رسانه همچنین در متن دیگری می‌نویسد زنان بیشتر خودکشی می‌کنند اما مردان بیشتر بر اثر خودکشی می‌میرند. تفسیر ایشان از این موضوع بدون مطالعات و با سوگیری‌های جنسیتی چنین بیان شده «احساس می شود که خانم‌ها از صمیم قلب تمایلی به خودکشی ندارند و از این اقدام برای دستیابی به هدف دیگری استفاده می‌کنند.»
رسانه سازمان بهزیستی به نقل از معاون پیشگیری بهزیستی خراسان رضوی نوشته که «تمامی» روانشناسان «در خصوص اینکه احساس خودکشی و افکار خودکشی، ناشی از اختلالات روانی است اتفاق نظر دارند». وی در ادامه مسئله خودکشی را به موضوعات خانوادگی تقلیل داده و از خانواده‌ها درخواست کرده که با فرزندان خود خوب رفتار کنند.
در میان این اظهار نظرهای ضد و نقیض و غالبا بی‌اساس، رویکرد گزارش رسانه سلامت‌نیوز در این رابطه از دیگران کمی عینی‌تر است؛ این گزارش به نقل از رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران نوشته «وقتی حال اقتصاد کشور خوب نیست تاثیراتش را بر روی افزایش موارد خودکشی می‌گذارد» و بر مورد پیوند میان بحران‌های اقتصادی و اجتماعی و حال روحی و افسردگی مردم تاکید کرد.
عموم رسانه‌ها با نگاه فردگرایانه میل به خودکشی را به اختلالات روانی و مشکلات خانوادگی تقلیل داده و راهکارشان نیز به شعارهایی مانند «خودکشی ممنوع» محدود می‌ماند. این درحالیست که نتایج پژوهش‌های اخیر در دنیا نشان می‌دهد کسانی که به شکل‌های مختلفی در سلسله مراتب قدرت به‌عنوان فرودست شناخته می‌شوند، در کنار کسانی که بعد از شیوع کرونا بیشترین کار مراقبتی را بر دوش داشته‌اند و اکثرشان زن هستند، در ماجرای کرونا هم آسیب‌دیدگان اصلی بوده‌اند و بیشترین تمایل به خودکشی را داشته‌اند.