کووید-۱۹ و خشونت علیه زنان
شیوع ویروس کرونا و پیامدهای آن از جمله قرنطینه خانگی موج تازه‌ای از خشونت علیه زنان را به‌راه انداخت. توصیه‌های سازمان بهداشت جهانی به نظام سلامت کشورها درباره این موضوع چیست؟
خشونت علیه زنان در مواقع اضطرار نیز تهدیدی جدی برای سلامت عمومی جهان و سلامت زنان باقی می‌ماند.
- خشونت علیه زنان به‌شدت رواج دارد. خشونت علیه شریک عاطفی یکی از اشکال مرسوم خشونت است.
- در جهان از هر ۳ زن ۱ نفر در طول زندگی‌اش خشونت فیزیکی و/یا جنسی را از سوی شریک عاطفی خود یا خشونت جنسی را از سوی دیگران تجربه کرده است. اغلب این موارد از سوی شریک عاطفی اتفاق افتاده است.
- خشونت علیه زنان در مواقع اضطرار، از جمله در زمان بیماری‌های همه‌گیر، افزایش داشته است. محتمل است زنان مسن‌تر و زنان دارای معلولیت نیازهای بیشتری داشته باشند و خطر بیشتری تهدیدشان کند. زنانی که در تبعید به سر می‌برند، مهاجرند و آنان که در مناطق بحران‌زده زندگی می‌کنند به‌ویژه آسیب‌پذیرند.
- هرچند داده‌ها محدودند، گزارش‌هایی که از چین، بریتانیا، ایالات متحده و دیگر کشورها موجود است به افزایش موارد خشونت خانگی از زمان شروع همه‌گیری کوید-۱۹ اشاره دارند.
- گزارش موارد خشونت خانگی به ایستگاه پلیسی در زینگژو، که یکی از شهرهای استان هوبئی چین است، در فوریه‌ی ۲۰۲۰ در مقایسه با زمان مشابه در سال گذشته سه برابر شد.
- اثرات خشونت بر سلامت، به‌ویژه خشونت خانگی/از سوی شریک عاطفی، بر روی زنان و کودکانشان چشم‌گیر است. خشونت علیه زنان می‌تواند منجر به آسیب‌ها و مشکلات جدی فیزیکی، روانی، جنسی و سلامت باروری، نظیر بیماری‌های مقاربتی، اچ‌آی‌وی و بارداری‌های ناخواسته شود.
کوید-۱۹ چگونه می‌تواند باعث تشدید خطر خشونت علیه زنان شود
- استرس، از بین رفتن شبکه‌های اجتماعی و حمایتی و کاهش دسترسی به خدمات، همگی می‌تواند خطر خشونت علیه زنان را تشدید کند.
- از آنجایی که اقدام‌های فاصله‌گذاری در دست اجراست و مردم به ماندن در خانه تشویق می‌شوند محتمل است که خطر خشونت شرکای عاطفی افزایش یابد. به‌عنوان مثال:
- احتمال مورد خشونت قرار گرفتن زنانی که در رابطه مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرند و نیز کودکان ایشان به‌طرز چشم‌گیری افزایش یافته است، چرا که اعضای خانواده زمان بیشتری را در تماس نزدیک قرار دارند و هم‌زمان در حال مقابله با استرس مضاعف و نیز از دست دادن شغل و درآمد هستند.
- احتمالاً زنان تماس کمتری با خانواده و دوستانی دارند که در برابر خشونت از آنها حمایت و محافظت می‌کنند.
- طی این همه‌گیری زنان بار کارهای مراقبتی مضاعفی را به دوش می‌کشند. تعطیلی مدارس بار این مسئولیت را بیشتر تشدید می‌کند و استرس بیشتری را متحمل می‌شوند.
- قطع معاش و امکان‌های درآمدزایی، از جمله برای زنان (که بسیاری از آنان کار غیر رسمی دارند)، دسترسی به نیازهای اولیه و خدمات را کاهش می‌دهد و باعث افزایش استرس برای خانواده‌ها می‌شود که این امر بالقوه می‌تواند تعارض‌ها و خشونت را تشدید کند. از آنجا که منابع کمیاب‌‌تر می‌شوند زنان احتمالاً در معرض خطر بیشتری برای تجربه‌ی سوءاستفاده‌ی اقتصادی هستند.
- فرد متجاوز احتمالاً از محدودیت‌های مرتبط با کوید-۱۹ بهره می‌برد تا قدرت‌نمایی کند و بر شریک عاطفی خود کنترلی اعمال کند تا از دسترسی او به خدمات، کمک و حمایت اجتماعی-روانی شبکه‌های رسمی و غیررسمی بکاهد.
- حتی ممکن است که فرد متجاوز دسترسی او را به اقلام ضروری‌ای نظیر صابون و مواد ضدعفونی‌کننده هم محدود کند.
- افراد متجاوز ممکن است کنترل خود را این‌طور اعمال کنند که درباره این بیماری اطلاعاتی نادرست به شریک عاطفی خود بدهند و به ایشان انگ بزنند.
- احتمالاً دسترسی به خدمات ضروری جنسی و باروری محدودتر می‌شود، از جمله برای زنانی که خشونت دیده‌اند.
- احتمالاً از دیگر خدمات، از قبیل خطوط تلفن ویژه، مراکز بحران، گرم‌خانه‌ها، امدادهای قانونی و خدمات مراقبتی نیز کاسته می‌شود و عملاً دسترسی زنان درگیر روابط سوءاستفاده‌گرانه به منابع کمک اندکی که ممکن است داشته باشند کاهش می‌یابد.
خطرات خشونتی که زنان و کودکانشان طی بحران کوید-۱۹ تجربه می‌کنند غیر قابل چشم‌پوشی است
نقش نظام‌های سلامت در تضمین خدمت‌رسانی به زنان خشونت‌دیده
هرچند کوید-۱۹ بار سنگینی بر دوش نظام سلامت و کادر سلامت برای مراقبت از بیماران گذاشته است اما چیزهایی هست که طی این زمان می‌تواند به تخفیف اثرات خشونت علیه زنان و کودکان کمک کند:
- لازم است تمامی ذی‌نفعان دخیل در واکنش به کوید-۱۹ درباره اثرات بالقوه فاصله‌گذاری فیزیکی، در خانه ماندن و سایر اقدام‌ها بر بروز خشونت علیه زنان و کودکان اطلاع‌رسانی کنند.
- کارکنان حوزه سلامت که بسیاری از آنان را زنان تشکیل می‌دهند احتمالاً در خانه یا محل کارشان در خطر خشونت هستند. دومی مشکلی جدی است که احتمالاً وقتی نظام سلامت تحت استرس است تشدید هم بشود. نیاز است مدیران حوزه سلامت یا مدیران تسهیلات بهداشتی برنامه‌ای برای رسیدگی به امنیت کارکنان این حوزه داشته باشند. ممکن است خدمت‌رسانان درگیر در خط‌مقدم مبارزه با کوید-۱۹ تجربه‌هایی نظیر بدنام‌شدن، ایزوله شدن و از دست دادن وجهه اجتماعی خود داشته باشند. باید برنامه‌هایی برای ارائه حمایت اجتماعی-روانی، مشوق‌های حمایتی، کمک‌هزینه اضافی برای رفت‌وآمد و حمایت‌هایی برای مراقبت کودک ایجاد شود.
کارهایی که می‌توان در زمانه واکنش به کوید-۱۹ برای رسیدگی به خشونت علیه زنان انجام داد
هرچند که همه‌گیری کوید-۱۹ بار سنگینی بر دوش نظام سلامت، از جمله کارکنان خط‌مقدم حوزه سلامت گذاشته است چیزهایی هست که می‌تواند به کاهش اثرات خشونت علیه زنان و کودکان کمک کند.
دولت‌ها و سیاست‌گذاران باید در برنامه‌های آمادگی و واکنش به کوید-۱۹ خدماتی ضروری برای رسیدگی به خشونت علیه زنان را در نظر بگیرند، هزینه‌های آن را تامین کنند و شیوه‌هایی را شناسایی کنند که در موقعیت اقدام‌های فاصله‌گذاری فیزیکی هم این خدمات در دسترس باشند.
تسهیلات سلامت باید اطلاعاتی را درباره خدمات محلی موجود (مثل خطوط تلفن ویژه، گرم‌خانه‌ها، مراکز بحران تجاوز جنسی و مشاوره) برای این افراد شناسایی و ارائه کنند که می‌تواند شامل اطلاعاتی باشد درباره ساعات کاری، اطلاعات تماس و امکان خدمت‌رسانی از راه دور و همچنین باید راه‌هایی برای معارفه این افراد ایجاد کنند.
خدمت‌رسانان حوزه سلامت باید از خطرات و عواقب سلامتی خشونت علیه زنان آگاه باشند. آنها می‌توانند با ارائه حمایت‌های اولیه و نیز درمان دارویی یاریگر زنانی باشند که این موضوع را افشا می‌کنند. حمایت اولیه شامل این موارد است: با همدلی و بدون قضاوت به آنان گوش فرا دهند، به نیازها و دغدغه‌های آنان رسیدگی کنند، تجربه‌ها و احساسات قربانیان را ارج نهند، امنیت آنها را افزایش دهند و قربانیان را به خدمات حمایتی مرتبط کنند. استفاده از امکان «خدمات پزشکی از راه دور» برای رسیدگی بی‌خطر به مسأله خشونت علیه زنان باید فوراً بررسی شود.
سازمان‌های واکنش‌های بشردوستانه باید در برنامه‌های خود در واکنش به کوید-۱۹ خدماتی را برای زنان خشونت‌دیده و کودکانشان در نظر بگیرند و داده‌های گزارش‌شده در این زمینه را گردآوری کنند.
اعضای جامعه باید از خطر بروز خشونت علیه زنان در این زمانه همه‌گیری و نیاز به در ارتباط ماندن با این زنان و حمایت از آنها آگاه شوند و اطلاعاتی درباره اینکه چه کمکی برای قربانیان مهیاست داشته باشند. مهم است این اطمینان حاصل شود که ارتباط با این زنان حین حضور فرد متجاوز در منزل امن باشد.
زنان خشونت‌دیده احتمالاً تلاش برای دسترسی به اقوام و دوستان همراه، درخواست حمایت از خطوط تلفن ویژه یا خدمات محلی را یاری‌رسان برشمارند. شاید ترتیب دادن یک برنامه امنیتی را هم برای موقعیتی که خشونت افزایش یافت مفید یابند. این برنامه شامل شناسایی یک همسایه، دوست، قوم‌وخویش یا گرم‌خانه برای مراجعه است تا در صورت نیاز به ترک خانه بتوانند برای داشتن امنیت فوراً به آنجا رجوع کنند.
نکته‌هایی برای مقابله با استرس در خانه و اقدام‌هایی برای زمانی که شما یا اعضای خانواده‌تان تجربه خشونت دارید:
- آگاه باشید که ایزوله شدن، قرنطینه و فاصله‌گذاری فیزیکی می‌تواند بر سلامت روان شما و خانواده‌تان اثرگذار باشد.
- با این کارها تا حد ممکن منابع استرس‌زا را کاهش دهید:
- دریافت اطلاعات از منابع قابل اعتماد و کاهش زمان مرور اخبار (۱-۲ بار در روز به جای مرور ساعتی).
- درخواست پشتیبانی از خانواده و دوستان با تلفن، ایمیل، پیامک یا غیره.
- تلاش برای داشتن یک برنامه روتین روزانه و تخصیص زمانی برای فعالیت‌های فیزیکی و خواب.
- به‌کارگیری تمرین‌های آرامش‌بخش (مانند تنفس آرام، مدیتیشن، تنش‌زدایی آهسته از عضلات، ورزش‌هایی برای تخلیه استرس) برای رهایی از افکار و احساسات استرس‌زا.
- انجام فعالیت‌هایی که پیش از این به شما در مدیریت موقعیت‌های سخت کمک کرده است.
- زنانی که تجربه خشونت دارند احتمالاً موارد زیر را مفید یابند:
- تلاش برای دسترسی به خانواده و دوستان حامی‌ای که در عمل (مثلاً در تهیه غذا یا مراقبت از کودکان) و در مقابله با استرس بتوانند یاریگر شما باشند.
- تهیه کردن یک برنامه برای امنیت خود و کودکان، برای حالتی که خشونت وخیم‌تر شد. این کار شامل داشتن شماره تلفن همسایه‌ها، دوستان و خانواده‌ای می‌شود که در صورت نیاز به کمک بتوانید به آنها مراجعه کنید؛ در دسترس داشتن اسناد مهم، پول و چند وسیله شخصی برای موقعیتی که مجبورید فوراً خانه را ترک کنید؛ و برنامه‌ریزی برای اینکه چگونه خانه را ترک کنید و به محلی برای دریافت کمک برسید (مثل استفاده از وسیله نقلیه مناسب و همراه داشتن آدرس).
- نگه داشتن اطلاعات خطوط تلفن ویژه برای خشونت علیه زنان، مددکاران اجتماعی، محافظت کودک یا نزدیک‌ترین ایستگاه پلیس، گرم‌خانه‌های در دسترس و خدمات حمایتی. مراقب باشید که شریک عاطفی یا اعضای خانواده‌تان این اطلاعات را پیدا نکنند.
این مطلب ترجمه‌ای از گزارشی در سایت سازمان جهانی بهداشت است.