طبقات میانی جامعه (هم سنتی و هم مدرن) و طبقه کارگر صنعتی (به ویژه کارگران صنعت نفت) بودند که در وقایع انقلاب حضور فعال داشتند. مهاجران بیکار بیشتر درگیر ضرورت‌های زندگی و آن نوع سیاستی بودند که «پیشروی آرام» خوانده می‌شود. محمدجواد عبدالهی، پژوهشگر تاریخ در کتاب «مواجهه با بیکاری در ایران (۵۶-۱۳۴۰) » نشان داده، با بسط مناسبات سرمایه‌داری در ایران مدرن، معنا و مفهومی تازه یافته و مصادیقش از دهه‌های ۱۳۳۰ و ۱۳۴۰ به این سو، به سرعت افزایش پیدا کرده است.
در مقاله‌ی پیشِ رو پیمان جعفری با بررسیِ اعتصاب‌های کارگران نفت در جریان انقلاب ایران (۱۳۵۷-۱۳۵۶) روایت‌های مسلط درباره‌ی نسبت نفت با سیاست و فرایندهای شکل‌دهنده به ثمره‌ی انقلاب به چالش کشیده است.
اول آبان، موعد سوم اجرای طرح خروج 12 هزار نفری کارکنان صنعت نفت از طرح اقماری بود. بر این اساس تعدادی فراتر از 12 هزار نفر باید به شهرهای کوچکی بروند که هنوز امکانات لازم زیربنایی هم ندارد. وزارت نفت در پاسخ به مخالفان طرح می‌گوید «کارکنان ناگزیر هستند که این طرح را اجرائی کنند».
در نشست «مصدق و اکنون ما» عادل مشایخی به نقد ارزیابی جریانی پرداخت که مصدق را پوپولیست و مخالف دموکراسی می‌خوانند، هرمیداس باوند روایتی از تاریخ نهضت ملی و نقش محمد مصدق ارایه کرد و داریوش رحمانیان با اشاره به نکته‌هایی درباره تاریخ‌نگاری معاصر ایرانی به تکوین شخصیت مصدق پیش از نهضت ملی پرداخت.
برخی از صاحبنظران عرصه اقتصاد و سیاست با نگاه به تجربه برخی از کشورهای صاحب نفت، ارتباطی ذاتی بین نفت و فساد برقرار می‌کنند؛ گویی درآمدهای نفتی به خودی خود مانعی بر سر راه توسعه سیاسی- اقتصادی بوده و کنترل دولتی بر آنها لزوما منجر به فساد می‌شود. این افراد از خصوصی‌سازی صنعت نفت و خلع ید دولت، به‌عنوان تنها راه درمان این معضلات نام می‌برند. رامین مسلمیان در یادداشت زیر با بررسی تجربه نفتی نروژ به‌عنوان کشوری که دارای کنترل دولتی بر منابع نفتی و در عین حال دارنده بزرگ‌ترین صندوق ثروت ملی در جهان و ساختار سیاسی شفاف است، دیدگاه‌های مبتنی بر تئوری «نفرین نفتی» و هوادار خصوصی‌سازی صنعت نفت ایران را به چالش می کشد.
