اگر یک هواپیما از ملبورن استرالیا با بار گوشت گرم گوسفندی پرواز کند و در فرودگاه امام تهران به زمین بنشیند، هزینه تمام شده برای هر کیلو، 5.8 یورو میشود. از فروردین ماه امسال هم گوشت جزو کالاهایی دسته بندی شده که با ارز 4200 تومانی وارد میشوند. با این حساب، قیمت تمام شده هر کیلو گوشت در بدو ورود، 24 هزار و 360 تومان است. قیمت گوشت در بازار اما به کیلویی 100 هزار تومان و بیشتر از آن رسیده است. سود این تفاوت قیمت به جیب چه کسانی میرود؟
ریچارد متیو استالمن معروف به آراماس یک آمریکایی طرفدار آزادی نرمافزار و برنامهنویس کامپیوتر است. در سپتامبر سال ۱۹۸۳، او پروژه گنو را برای ساخت یک سیستمعامل کاملاً آزاد شبهیونیکس آغاز کرد و مدیریت و معماری این پروژه را عهدهدار شد. با آغار پروژه گنو، او نخستین قدم را در جنبش نرمافزار آزاد برداشت و در اکتبر سال ۱۹۸۵ بنیاد نرمافزار آزاد را تأسیس کرد. استالمن در استفاده از مفهوم کپیلفت (در برابر مفهوم کپی رایت) پیشقدم شد. او نویسنده اصلی چندین مجوز کپیلفت، از جمله جیپیال است؛ مجوزی که بیشترین استفاده را در بین مجوزهای نرمافزار آزاد دارد. از اواسط دههی ۱۹۹۰، او اکثر وقت خود را برای دفاع از جنبش نرمافزار آزاد گذاشتهاست. همچنین او همیشه در حال مبارزه با حق امتیاز نرمافزار و چیزهایی که او در قانون کپیرایت اضافی میبیند، است. او تعدادی از نرمافزارهایی را که به طور گسترده استفاده میشوند گسترش دادهاست؛ نظیر ایمکس اصلی، مجموعه کامپایلرهای گنو و اشکالیاب گنو. او همچنین در سال ۱۹۸۹ برای متحد کردن توسعهدهنگان نرمافزار آزاد و همینطور نرمافزار مالکیتی برای مبارزه علیه پتنتهای نرمافزاری و گسترش محدوده کپیرایت، سازمان اتحاد برای آزادی برنامه نویسی را تأسیس کرد.
برای بسیاری از روشنفکران و فعالان دنیا این سوال مطرح است که چگونه میتوان دانش را با روشهایی خارج از ساز و کارهای کالایی سرمایهداری تولید و به همگان عرضه کرد. این سوال در این روزها پس از بحثهای حول و حوش انتشار نسخه پی دی اف جلد دوم کتاب سرمایه در ایران بالا گرفتهاست. این مطلب میکوشد به این سوال پاسخ دهد.