اصلاح دیگری که می‌تواند به اندازه اصلاحات قانونی مؤثر باشد، تغییر نگاه خصمانه بخشی از دولت به تشکل‌یابی مستقل کارگران است. این جناح از حاکمیت، زیان‌های محتمل امنیتی متشکل‌‌شدن کارگران را بزرگ‌نمایی می‌کند اما ترجیح می‌دهد درباره زیان‌های اقتصادی که هر روز به‌دلیل نابرابری روابط کار به کشور تحمیل می‌شود فکر نکند.
١٠ سال پس از اعلام آخرین نرخ خط فقر، یک مقام دولتی رقم خط فقر ملی را درآمد کمتر از ٧٠٠ هزار تومان برای خانوار در طول ماه اعلام کرد. این در حالیست که حسین راغفر، اقتصاددان می‌گوید هر فرد در خانواده پنج نفره‌ای که ٧٠٠ هزار تومان درآمد دارد، ماهانه ١٤٠هزار تومان می‌تواند خرج کند. به این ترتیب هر فرد روزانه تقریبا ٤٢٥٠ تومان سرانه برای تغذیه دارد که تصور نمی‌کنم کسی بتواند با این رقم دو هزار کیلو کالری با ریزمغذی‌های کافی طبق معیارهای تغذیه در سال ٩٧ (سال اجرای برنامه) تامین کند. احتمالا با این پول فقط می‌توان با نان‌بربری سیر شد.
در بازار شهر حر؛ جایی که اکثر مشتریانش را کارگران مجتمع هفت‌تپه تشکیل می‌دهند، رابطه کارخانه و بازار چنان نردیک است که بی‌پولی کارگران به مشکل مغازه‌داران تبدیل می‌شود. حدود یک ماه پیش مغازه‌داران این شهر و باقی روستاها و شهرهای شهرستان شوش در اعتراض به تاخیر در پرداخت دستمزد کارگران یک روز کسب خود را تعطیل کرده بودند.
کارگران نیشکر هفت‌تپه می‌گویند در یک سال و نیمی که از واگذاری کارخانه به بخش خصوصی می‌گذرد، کارفرما نان آنها را بریده و با حقوق‌دادن بین کارگران تفرفه انداخته است، بین عرب و عجم تفرقه انداخته‌اند. به یک نفر حقوق می‌دهند و به 10نفر نمی‌دهند و دائم وعده می‌دهند که تا چند روز دیگر حقوق می‌دهیم.
بر خلاف آنچه احتمالا تا به حال تصور می‌کردید، در ۲۵ سال گذشته قانون کار در ایران اجرا نمی‌شده است. با قانونی شدن انعقاد قرارداد موقت برای مشاغل دائمی، قانون کار، کیفیت حمایتی‌اش را از دست داد. با این حال آنچه از قانون کار مانده هنوز از «امنیت شغلی در محدوده قرارداد» و «حداقل دستمزد متناسب با تورم» دفاع می‌کند و باید از آن دفاع کرد.
شایعه‌ای که بعد از وقوع یازده حادثه پی‌درپی در زیرمجموعه صنعت نفت از آدم‌‌ها شنیده می‌شود درباره کارگران نفتی است. می‌گویند چون حقوق کارگران پایین است و با تاخیر پرداخت می‌شود، آنها دست به کار «اقدام مستقیم» شده‌اند و می‌خواهند از مدیرانی که چند برابر آنها حقوق می‌گیرند انتقام کشی کنند.
علی ربیعی وزیر کار دولت یازدهم اخیرا در یک سخنرانی عمومی مدعی شده است که نرخ رشد مزد از تورم پیشی گرفته است و این را عامل افتخار خود و وزارت کار می‌داند. اما آیا دستمزد از تورم پیشی گرفته است؟
قوانین کار در مناطق آزاد از قوانین کار دیگر نقاط کشور متفاوت هستند. آنها گاه ناقض قانون اساسی بوده و در بسیاری مواقع حقوق اولیه کارگران مناطق آزاد را سلب می‌کنند. این روزها به نظر می‌رسد با ورود خیل ابرشرکت‌های نفتی در آستانه وخیم‌ترشدن وضعیت شغلی کارگران مناطق آزاد هستیم.
شهرام محمدی صبح نهم تیر به سر کارش در پتروشیمی مارون رفت اما به خانه بازنگشت. او تنها کارگر شاغل در صنایع پتروشیمی و نفت و گاز کشور نیست که در تیرماه می‌رود که کار کند و کشته می‌شود. اسماعیل محمدولی در گزارش پیش‌رو با نگاهی به آمارهای منتشر شده از حوادث کار در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی، به چرایی رشد این حوادث و مسئولیت دولت و نهادها در برابر کارگران پرداخته است.
