سهم حداکثری زنان در بازار ارزان «کارورزی»
آمارهای رسمی در سامانه کارورزی نشان میدهد تعداد «کارورزان» زن در همه استانهای کشور بیشتر از تعداد «کارورزان» مرد است و سهم زنان از این کار ارزانقیمت ۶۹ درصد و سهم مردان ۳۱ درصد بوده است. آمار مشارکت زنان در طرح موسوم یه «کارورزی» در شرایطی منتشر میشود که بنابر آمارهای رسمی سال ۱۳۹۸ از کل شاغلان کشور ۲۰ میلیون نفر مرد و ۴/۳ میلیون نفر زن بودهاند و نرخ بیکاری زنان حدود دو برابر مردان بوده است.
بر اساس گزارش ایسنا حدود ۲۰ درصد از بنگاههای ثبتنام کننده در سامانه کارورزی در قالب بنگاه تعاونی و حدود ۸۰ درصد در قالب بخش خصوصی فعال بودهاند؛ استانهای «کمبرخوردار» مشارکت بیشتری در این طرح داشتهاند و این موضوع از جمله میتواند به بیکاری عمیقتر در این مناطق ارتباط داشته باشد.
در زمینه رشته تحصیلی ثبتنام شدگان طرح «کارورزی»، گروه علوم انسانی با ۵۰/۳ درصد و گروه فنی و مهندسی با ۳۵/۷ درصد بیشترین و گروه علوم پایه با ۸ درصد و گروه مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی با ۶ درصد کمترین میزان از سهم کل را به خود اختصاص دادهاند. بررسی سهم بخشهای اقتصادی در اجرای طرح نیز نشان میدهد بخش خدمات با حدود ۵۷/۵ درصد بیشترین سهم را به خود اختصاص داده و پس از آن بخشهای صنعت و کشاورزی قرار دارند.
آمار منتشر شده میگوید از میان افرادی که در این طرح به کار گمارده شدهاند بیش از ۸۰/۶۴ درصد فارغالتحصیلان مقطع کارشناسی و حدود ۱۴/۱۱ درصد فارغالتحصیلان مقاطع کارشناسی ارشد و دکترای حرفهای هستند؛ بررسی سهم «جمعیت بیکار تحصیلکرده از مجموع جمعیت بیکار کشور» در بهار امسال نشان داده بود ۴۰/۳ درصد بیکاران کشور فارغالتحصیل دانشگاهی بودهاند.
براساس این طرح «کمک هزینه کارورزی» یا همان دستمزد تعیینشده برای کارورزان به ازای هر ماه برای مقطع کارشناسی ۵۰۰ هزار تومان، مقطع کارشناسی ارشد ۶۰۰ هزار تومان و برای مقطع دکترا ۷۰۰ هزار تومان است. این دستمزد برای نیروهای بکار گرفته شده در طرح «کارورزی» در شرایطی تعیین شده که حداقل دستمزد در سال ۱۴۰۰ معادل ۲ میلیون و ۶۵۰ هزار تومان است.
اجرای طرح کارورزی به سال ۱۳۹۶ برمیگردد که در همان زمان انتقاداتی جدی بهدنبال داشت؛ منتقدان طرح کارورزی را در ادامه پروژه ارزانسازی نیروی کار میدانستند که سالهاست در قالب سیاستهایی همچون موقتیسازی نیروی کار، سپردن بخشی از نیروی کار به شرکتهای پیمانکاری و کاهش شمول قانون کار ادامه پیدا کرده است.
منتقدان میگویند «کارورزی» و طرحهای مشابه آن، فقط به ایجاد نیروی کار جدید ارزان، بیثبات و آسیبپذیر نمیانجامد؛ بلکه نیروی کار فعلی را هم که در حال حاضر مشغول به کار است، ارزانتر، بیثباتتر و آسیبپذیرتر میکند. برخی از اقتصاددانها نیز برآنند که «بازندگان این طرح فرودستان و محرومان و مزدبگیران و دانشآموختگان دانشگاهها هستند که یا با دستمزدهایی بسیار ناچیز مشغول به کار میشوند و یا موقعیت و جایگاه هرچه ضعیفتری در اجتماع و در بهاصطلاح بازار کار خواهند داشت».