سواستفاده و خشونت خانگی در ایام قرنطینه

در تلاش برای مقابله با ویروس کرونا بسیاری از مردم در بسیاری از شهرهای جهان خانه‌نشینی پیش‌گرفته‌اند. هرچند شاید در حال حاضر چنین رویکردی مؤثرترین اقدام برای حفظ سلامتی و جان افراد بوده است، ولی نباید فراموش کرد که همین مسئله گروهی از افراد در معرض آسیب را نیز بیشتر تحت خطر قرار داده است؛ افرادی که در معرض سو استفاده و خشونت خانگی هستند.

گاردین به‌تازگی مقاله‌ای منتشر کرده است که در آن به آمارهای خشونت خانگی در دوره‌ی قرنطینه در کشورهای مختلف و اقدامات حمایتی نهادهای دولتی و مردمی پرداخته است که در اینجا خلاصه‌ای از آن می‌آید:

در استان هوبی چین، منشا پخش ویروس کرونا، گزارش‌های خشونت خانگی به پلیس در طول ماه فوریه بیش از سه برابر مدت مشابه در سال قبل است، یعنی ۱۶۲ مورد که این رقم در فوریه‌ی سال گذشته ۴۷ مورد بوده است.

بنا به اظهارات یک قاضی در ریودوژانیرو (برزیل) حداقل ۴۰ تا ۵۰ درصد پرونده‌های قضایی خشونت خانگی افزایش داشته است.

در منطقه‌ی خودمختار کاتالان تعداد تماس‌ها با خطی که دولت برای رسیدگی به خشونت خانگی ایجاد کرده بعد از چند روز از شروع خانه‌نشینی ۲۰ درصد افزایش داشته و به همین ترتیب تعداد تماس‌ها با خطی مشابه در قبرس ۳۰ درصد افزایش داشته است. البته این تماس‌ها تنها مربوط به قربانیان است که توانایی دسترسی به تلفن داشته‌اند درصورتی‌که در بسیاری از موارد قربانیان از دسترسی به تلفن نیز محروم‌اند. همان‌طور که در ایتالیا تعداد تماس‌ها به‌شدت کاهش داشته ولی در عوض تعداد پیامک‌های مشابه به مراکز حمایتی رشد قابل‌توجهی داشته است و بنا به گفته‌ی فعالین مبارزه با خشونت در ایتالیا، احتمالاً پس از برطرف شدن قوانین منع آمدوشد باید منتظر انفجار تماس‌ها و شکایت‌ها بود.

در اسپانیا که قوانین خانه‌نشینی به‌شدت اعمال می‌شود و جریمه‌ی سنگینی در انتظار افراد خاطی است دولت اعلام کرده که اگر خروج از خانه به خاطر آزار و اذیت باشد افراد از این قوانین معاف می‌شوند. بااین‌وجود، درست پنج روز بعد از شروع قرنطینه در والنسیا، زنی به طرز فجیعی در مقابل چشم کودکانش توسط همسر خود به قتل رسید.

در بسیاری از کشورها در این مدت برای کمک به زنان و کودکان در معرض آسیب تلاش‌هایی صورت گرفته است. در انگلیس رهبر حزب برابری زنان خواستار شکل‌گیری نیروی ویژه‌ی پلیس برای رسیدگی به سو استفاده و  خشونت‌های خانگی شده است. یک قاضی در ایتالیا حکم کرده تا آزارگر خانه را ترک کند و نه قربانی. کنفدراسیون عمومی اتحادیه کارگران ایتالیا در بیانیه‌ای با تمجید از این حکم قاضی، آن را «بنیادین» نامیده است. در بیانیه‌ی این اتحادیه آمده است: «به خاطر ویروس کرونا در منزل ماندن برای همگان بسیار سخت است، ولی برای قربانیان خشونت‌های جنسیتی کابوسی واقعی است».

در آلمان رهبر حزب سبز از خطری که هزاران زن را تهدید می‌کند ابراز نگرانی کرده و از دولت خواسته تا بودجه‌ی ویژه‌ای را برای خانه‌های امن اختصاص دهد. با توجه به اینکه حتی در دوران غیر کرونا ظرفیت‌ خانه‌های امن در آلمان همیشه با محدودیت همراه بوده، این حزب از مسئولین آلمان درخواست کرده تا هتل‌ها و مهمان‌خانه‌های خالی را در اختیار زنانی قرار دهد که قربانی خشونت‌های خانگی هستند.

حتی در ایالت اوتارپرادش که رکورددار بیشترین خشونت علیه زنان در هند است، پلیس خط تلفنی ویژه‌ای را برای حمایت از زنان در دوره‌ی قرنطینه فعال کرده است و وعده داده تا افسران پلیس زن را به محل این خشونت‌ها بفرستد.

در یونان نیز مسئولین قول داده‌اند تا به‌زودی کمپینی گسترده درباره‌ی خشونت خانگی در ایام قرنطینه را راه‌اندازی کنند که تمام رسانه‌های اجتماعی و کانال‌های تلویزیونی را در بر خواهد گرفت.

در ایران هنوز خشونت‌ خانگی مستقلاً جرم‌انگاری نشده‌ است و به دلیل امنیت پایین زنان در قوانین خانواده، تفاوت آمار واقعی و آمار ظاهری بسیار زیاد است. به همین ترتیب، در این دوران قرنطینه نیز مسئولین چندان برنامه‌ی مشخص و یا امکانات ویژه‌ای در مورد افزایش احتمالی سو استفاده و خشونت‌های خانگی اعلام نکرده‌اند و تنها به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان ثبت طلاق در استان مازندران ممنوع اعلام شده است.