تصمیم تاریخی سوئد: آیا سوئد به قطار راستگرای اروپا می‌پیوندد؟
سوئد در آستانه انتخابات است. آیا انتخابات پیش‌رو صحنه سیاسی این کشور را تغییر می‌دهد؟ یادداشت زیر به احزاب درگیر در انتخابات و به طور خاص حزب دموکرات پرداخته است. این حزب با سیاستهای مهاجرستیز و دست‌راستی‌‌اش برای اولین‌بار ممکن است پیروز انتخابات باشد.
اولین باری که در سوئد در جریان تب و تاب انتخابات پارلمانی قرار گرفتم سال ۲۰۱۰ بود.میادین، خیابانها و پارکهای شناخته‌شده‌ی استکهلم پر بود از غرفه‌هایی انتخاباتی کنار یکدیگر که هر کدام متعلق به حزبی بودند، و روبروی آنها اعضا و طرفداران آن حزب سعی می‌کردند با مردم کوچه خیابان مستقیم و بدون واسطه گفتگو کنند. می‌توانستم روی این بج‌ها و پوسترهای تبلیغاتی نشان هر کدام از احزاب را ببینم. گل رز قرمز، حرف M بر روی زمینه آبی یا قاصدک زرد بر روی زمینه سبز. سعی می‌کردم با خواندن رسانه‌های محلی به زبان انگلیسی یا دیدن نتایج نظرسنجی‌ها بیشتر از شعارهای این احزاب و محبوبیت‌شان در جامعه سردر بیاورم. در همین جستجوها بود که متوجه شدم رسانه‌ها مدام در مورد ویدئو تبلیغاتی یکی از این احزاب صحبت میکنند. حزب دموکراتهای سوئد با نشان گل آبی. حزبی به گفته آنها نژادپرست و مهاجرستیز. هم کنجکاو شدم بودم و هم مضطرب. توصیف مردم و رسانه‌ها از حزبی که در عنوانش صفت دموکرات را یدک می‌کشد برایم عجیب بود. ویدئو رو پیدا کردم و دیدم. دولت را نشان میداد که در حال تخصیص بودجه بر اساس اولویتهاست. خانم کهنسال سوئدی سعی می‌کند با سختی خود را به دستگیره نمادین اولویت بودجه بازنشستگی برساند اما ناگهان تعدادی زن برقع‌پوش ظاهر می‌شوند که به سرعت به سوی دستگیره اولویت بودجه مهاجرتی هجوم میاورند. خانم سوئدی قدم‌هایش را تندتر و تندتر می‌کند تا زودتر به بودجه برسد. هدف فیلم این بود که توجه ببینده را به سمت هزینه‌های اقتصادی پذیرش مهاجرها معطوف کند و این هزینه‌ها را در برابر هزینه‌های دیگر کشور قرار دهد تا با ایجاد این دو قطبی، کار تبلیغاتی خود را پیش برد. شوکه شدم. چه نگاه سیاه و عجیبی. آیا همکلاسی‌های سوئدی اطرافم که هر روز از کنارشان رد می‌شدم چنین تفکری داشتند؟ نتیجه انتخابات گذشته این را نمی‌گفت. در واقع این حزب حتی حد نصاب لازم ۴ درصد برای ورود به پارلمان را کسب نکرده بود. اما انتخابات ۲۰۱۰ برگزار شد و حزب دموکرات های سوئد برای اولین بار توانست با کسب ۵.۷ درصد کل آرا، ۲۰ نماینده وارد پارلمان کند. از آن سال تاکنون، این حزب روند رو به رشدی داشته است. امروز که کمتر از یک‌ماه به انتخابات ۲۰۱۸ سوئد باقی مانده است، نظرسنجی‌ها نشان می‌دهند که در میان ۸ حزب حاضر، این حزب رتبه دوم را دارد. برخی نظرسنجی‌ها حتی احتمال اینکه این حزب به بزرگترین حزب سوئد تبدیل شود را رد نمی‌کنند. اما بگذارید قبل از پرداختن به این حزب و بررسی عوامل محبوبیتش، نگاهی به فضای سیاسی و انتخاباتی سوئد بیاندازیم.
Novus/SVT
سوئد کشوری است با جمعیت حدود ۱۰ میلیون نفر که در شمال اروپا واقع شده است. ساختار سیاسی سوئد، پارلمانی (با سلطنت فرمایشی) است. هر چهار سال مردم برای تعیین نمایندگان پارلمان و استان و کُمون محل زندگی خود پای صندوقهای رای می‌روند. در حال حاضر، ۸ حزب در پارلمان این کشور حضور دارند.حزب سوسیالدموکراتها که قدیمی‌ترین و بزرگترین حزب کشور از سال ۱۹۱۴ تا به امروز محسوب میشود و با اتحادیه سراسری کارگران رابطه تاریخی دارد. سوسیال دموکراسی و جنبش‌های حقوق کارگری در تاریخ و هویت تاریخی سوئد نقش عمده‌ای داشته‌اند. سوسیالدموکراتها برای سالها کنترل دولت سوئد را در دست داشتند و اصلاحات زیادی در زمینه ی سندیکاها، قوانین مالیاتی و استخدامی و دولت رفاه به وجود آورند. سوئدیها از سال ۲۰۰۶ اقبال کمتری به سوسیالدموکراتها نشان دادند و دولتی دست‌راستی انتخاب کردند. این حزب که به همراه حزب محیط زیست و حزب چپ، ائتلاف قرمز-سبز را شکل داده‌اند، از نظر گرایش سیاسی، چپ میانه به حساب میایند و طرفدار افزایش بودجه رفاهی، افزایش مالیات و حفظ محیط زیست هستند و هم اکنون دولت را در اختیار دارند. در مقابل این سه حزب ائتلاف راست میانه متشکل از چهار حزب میانه، لیبرال، مرکز و دموکرات مسیحی قرار دارد که از سال ۲۰۰۴ به عنوان اپوزیسیون حزب حاکم سوسیال دموکرات تشکیل شد و طرفدار کاهش مالیات، رقابتی کردن بازار کار، همکاری بیشتر با اتحادیه اروپا و کوچک کردن دولت و خدمات دولتی هستند. از سال ۲۰۱۰ و با راهیابی دموکراتهای سوئد به پارلمان، جناح سومی شکل گرفته است که هیچ کدام از این احزاب تا به حال همکاری رسمی برای تشکیل ائتلاف با آن انجام نداده‌اند. نمودار زیر پراکندگی رای‌دهندگان به این احزاب را از نظر بزرگی جمعیت شهر/روستا محل سکونت و همچنین مرد/زن بودن آن را در آخرین نظرسنجی رسمی نشان می‌دهد.
SVT
برای شناخت بهتر از حزب دموکراتهای سوئد بهتر است نگاهی به شعارهای اصلی این آن برای انتخابات پیش رو بیاندازیم.
- حمایت از مفهوم «سوئدی بودن» که یکی از پایه‌های ایدئولوژیک این حزب است. این حزب، که خود را ملی‌گرای محافظه‌کار می‌داند، تاکید زیادی بر حفظ سوئد به صورت سنتی و حفظ ارزشهای سوئدی دارد. عبارت‌هایی که بحث‌های زیاد هم ایجاد کرده‌اند و خیلی‌ها می‌پرسند منظور از سوئدی بودن و ارزشهای سوئدی چیست؟
- حمایت از سالمندان از طریق پایین آوردن مالیات بر حقوق بازنشستگی، استفاده از تجارت آنها در بازار کار و افزایش حمایتهای دارویی و بهداشتی.
- مبارزه با جرم و جنایت از طریق افزایش بودجه پلیس، افزایش و سخت‌گیرانه‌تر کردن قوانین جزایی و تسریع رسیدگی به پرونده‌ها
- سخت‌گیرانه‌تر کردن قوانین پذیرش پناهنده و سرعت بخشیدن به اخراج کسانی که پاسخ منفی گرفته‌اند و همچنین مخالفت با امکان تابعیت دوگانه (تابعیت کشوری دیگر در کنار تابعیت سوئد)
در کنار موارد بالا سیاستهای فرهنگی این حزب نیز همانند سایر احزاب راستگرای اروپا در راستای تقویت ارزشهای سوئدی و هویت ملی است. در نگاه اول تمام موارد ذکر شده از نظر بسیاری از مردم سوئد می‌تواند سیاستهای درست و معقولی به نظر بیاینند. اما نکته اینجاست که بنظر گروهی از کارشناسان مواردی همانند افزایش جرم و جنایت در سالهای اخیر و ارتباط دادن آن افزایش تعداد مهاجرین خارج از اتحادیه اروپا، مبنای علمی دقیقی ندارند و در میزگردهای سیاسی در مقابل بسیاری از اولویت‌های مهمتر جامعه بیش از اندازه بر آنها تاکید میشود. ولی با این وجود، نمی‌توان کتمان کرد که در سالهای گذشته بخصوص از سال ۲۰۱۵ و آغاز موج ورود پناهندگان به کشورهای اروپایی و به طبع سوئد بر روی طرز فکر مردم اثری گذاشته است. در واقع به نظر میرسد که جامعه سوئد که دارای فرهنگی محتاط و محافظه کار است در برابر این تغییرات، موضعی وحشت زده و تقابلی گرفته است. بر اساس آخرین مطالعه رفتار شناسی مردم سوئد درباره تنوع فرهنگی که در سال ۲۰۱۶ انجام شده است، این موضع تقابلی در سالهای اخیر قابل مشاهده است:
- ۵۵ درصد از سوئدیها بر این باور هستند که مهاجرین باید حقوقی کاملا مساوی با افرادی که در این کشور به دنیا آمدند داشته باشند که این میزان نسبت به سال ۲۰۱۴ که روندش صعودی بود، ۲۲ درصد کاهش داشته است.
- زنان و افراد آکادمیک که همیشه دیدگاه مثبتی نسبت به تنوع مذهب داشتند، حال نیمی از آنها به فکر میکنند همه مذاهب به خصوص اسلام نمی‌توانند ارزشهای واحدی را دنبال کنند.
- همچنان اکثریت فکر میکنند که تنوع نژادی فرهنگ سوئدی را تقویت می‌کند ولی روند آن در سالهای اخیر نزولی بوده و خیلی‌ها فکر میکنند تفاوت میان فرهنگ مهاجرین خاورمیانه یا افریقایی با فرهنگ سوئدی بسیار بالاست.
- داشتن همکار یا همکلاسی غیر سوئدی همچنان بر روی برداشت مثبت از تنوع فرهنگی تاثیر دارد اما این روند نیز از سال ۲۰۱۴ بخصوص در میان زنان رو به کاهش گذاشته است.
به نظر فرشته احمدی پروفسور جامعه‌شناسی دانشگاه یوله سوئد و مدیر این نظرسنجی روند نزولی در سالهای اخیر به احتمال زیاد حاصل «بحران» پناهندگی و تمایل هرچه بیشتر فضای سیاسی سوئد به سمت راست است. همچنین تصویری که از مرد مهاجر به عنوان متجاوز جنسی در برخی از رسانه‌ها نشان داده میشود بر نظر زنان نسبت به تنوع فرهنگی در جامعه تاثیر منفی گذاشته است.
با در نظر گرفتن آمار ذکر شده شاید جای تعجب نباشد که حزبی مانند دموکراتهای سوئد توانسته است در سالهای اخیر به طرز فزاینده در میان رای‌دهندگان محبوبیت پیدا کند. اما رئیس مرکز آمار Novus که مجری نظرسنجیهای رسمی انتخاباتی در سوئد محسوب میشود، اعتقاد دارد که برای بسیاری از رای‌دهندگان به حزب دموکراتهای سوئد، مقصر دانستن موج پناهنده‌پذیری و مهاجرت صرفا پاسخی است ساده به مشکلات روزمره‌شان. در واقع به نظر آنها سالها احزاب راست و چپ میانه قادر به حل کاستی‌های موجود در بازار کار، سیستم درمانی و آموزشی نبوده‌اند و اینجاست که دموکراتهای سوئد با راه‌حلی رادیکال و ساده یعنی کاهش هزینه‌های پناهنده‌پذیری و تزریق بودجه آن به بخشهای مورد نیاز، توانستند نظر این رای‌دهندگان را به خود جلب کنند. اما با این وجود این سیاستها و پاسخهای ساده، باید گفت که چهره امروز این حزب دیگر صرفاً آن سیمای ضدمهاجرت و اسلام‌ستیز سالهای اول نیست. به نوشته گاردین این حزب برای تبدیل شدن از یک گروه سیاسی کوچک با عقاید صریح و بی‌پروای مهاجرستیز به یک حزب مستحکم و پرطرفدار مسیری ساده را طی نکرده است. آنها برای ترمیم چهره خود در موارد بسیاری مجبور به اخراج اعضای بلند پایه خود به علت تندروی و جدا شدن از گروهای نئونازی و برتریخواه نژاد سفید و گرفتن موضع در برابر آنها شدند. به طوری که در سالهای گذشته توانستند پایگاه رای خود را گسترده‌تر و متنوع‌تر کنند. حزبی که طرفدارانش عمداً مردان جوان سوئدی کم‌درآمدِ شهرهای کوچک بود، امروز رای‌دهندگانی در میان اقشار تحصیل کرده، زنان و حتی مهاجرین دارد.
به گزارش بی بی سی، استیو بنن مشاور سابق دونالد ترامپ و از راستگرایان شناخته شده پس از ترک کاخ سفید اقدام به سفر به چند کشور اروپایی و حمایت و تبادل نظر با رهبران احزاب راستگرای آنها کرده است و البته دموکراتهایی سوئد هم در فهرست احزاب مورد علاقه او قرار دارد. اما آیا این حزب می‌تواند در انتخابات پیش رو تبدیل به پرطرفدارترین حزب سوئد شود و به جمع کشورهایی مانند اتریش، ایتالیا یا تعدادی از کشورهای اروپای شرقی بپیوندد؟ آیا سوئدی با پیشینه‌ی سوسیال‌دموکرات که برای دهه‌ها بازترین سیاست پناهنده‌پذیری را در اروپا داشت حالا سیاست موقت بسته‌اش را به صورت دائم ادامه می‌دهد؟ جواب به سوالات بالا به احتمال زیاد منفی است. حزب دموکراتهای سوئد حتی با وجود کسب بیشترین آرا برای تشکیل دولت نیازمند ائتلاف با احزابی است که احتمالا علاقه به این کار نداشته باشند، مگر آنکه بتواند نظر مساعد احزاب راست میانه را جلب کند. اما جدا از هرگونه احتمال می‌توان گفت فضای سیاسی سوئد که در چند سال اخیر به سوی سیاستهای راستگرایانه در برابر مهاجرت و تنوع فرهنگی میل کرده است، بعد از این انتخابات همچنان در این راستا پیش خواهد رفت.
افراط وتفریط زیان آور است.پذیرش مهاجر بدون توجه به ظرفیت میزبان در”آموزش وتطبیق مهاجر با فرهنگ جامعه پیشرفته “موجب صدمه به جامعه میزبان میگرددومیتواند در بازه زمانی محدودیت های گفتاری ورفتاری برای آنها پیش بیاورد.