وضعیت تحصیل کودکان کار دستگیرشده مشخص نیست
یکی از فعالان حقوق کودک میگوید در اردوگاههای نگهداری کودکان کار، بچهها را کچل میکنند و اصلا مشخص نیست که این کار با حکم دادگاه انجام میشود یا خیر و مشخص نیست که بچههایی که در اردوگاه میمانند از حق تحصیل برخوردار میشوند یا نه؟
به گفته رضا شفاخواه با مطالعه آییننامه ساماندهی کودکان کار و خیابان متوجه خواهید شد که این آییننامه بیشتر مربوط به کودکان خیابانی است و شامل کودکان کار نمیشود و مشمول کودکانی است که خانواده ندارند و به هر طریقی در خیابان زندگی میکنند. این آییننامه به نوعی شامل کودکی که در خیابان کار میکند، نمیشود.
او در ادامه اضافه کرده شاهد اتفاق بدتری در مشهد هستیم، لباسهای متحدالشکل بر تن این کودکان میکنند که پشت این لباسها نوشته شده است؛ طرح ساماندهی کودکان کار و آنها را مجبور به فروش روزنامه میکنند.
شفاخواه در رابطه با رد مرز کودکان جمعآوری شده هم گفته این اتفاق بیشتر در مشهد رخ داده است و این بچهها را برای رد مرز به اردوگاه فرستادند. اول اینکه رد مرز باید با حکم دادگاه باشد و دادگاه باید این رای را بدهد، در ثانی بچهها با خانواده خود رد مرز شوند. بچهای که در قلمرو ایران به سر میبرد، مهاجر است از وضعیت خطرناکی فرار کرده و مجبور به ترک کشور خود شده است و نباید به شرایط قبلی بازگردانده شود.
به گفته او برخی از خانوادهها برای پیدا کردن کودکان خود به مرکز یاسر رفتند، اما کودکان آنها آنجا نبودند و هنوز تکلیفشان مشخص نشدهاست. خانواده نه اطلاع دارد، بچه در کجا است و نمیدانند هم قرار است؛ چه اتفاقی برای کودک بیفتد.
در همین رابطه مظفر الوندی؛ دبیر مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک هم درباره طرح جمعآوری کودکان کار گفته کلمه «جمعآوری نقض کامل حقوق کودک است» و تجربیات متعددی از سالهای گذشته درباره این موضوع وجود دارد که اینگونه طرحها موثر نبوده و جواب نداده است. مساله اصلی درباره کودکان کار و خیابان این است که ما باید از منشاء تولید این پدیده جلوگیری کنیم، چرا که در خیابان هیچ اتفاقی نمیافتد و فردا دوباره این کودکان باز میگردند.
دستگیری کودکان کار در هفتههای پایانی شهریور ماه با همکاری فرمانداری تهران، شهرداری و سازمان بهزیستی آغاز و صدها تن از این کودکان بدون اطلاع والدینشان و در برخی موارد با روشهای خشن دستگیر و به اردوگاه منتقل شدند. فعالان حقوق کودک این نوع رفتارها را کودکآزاری میدانند. فرماندار تهران گفته بود برای حفظ «شان پایتخت» این طرح اجرا شده است.