۲ برابر شدن جمعیت فقیر ایران طی ۱۰ سال
آمارهای رسمی می‌گوید جمعیت فقیر ایران از ۱۲/۵ میلیون نفر در سال ۱۳۹۰ به حدود ۲۳ میلیون نفر در سال ۱۳۹۹ رسیده است؛ روند فقر در دهه ۹۰ صعودی بوده، به شکلی که میزان فقر رقمی حدود ۲۶/۵ درصد است و جمعیت فقیر دوبرابر شده است؛ کارشناسان مستقل برآنند که اوضاع از آنچه در آمارهای رسمی منعکس می‌شود وخیم‌تر است.
آمار دفتر مطالعات رفاه اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نشان می‌دهد که تا پایان دهه ۹۰، حدود یک سوم درآمد سرانه از دست رفته است و در این بازه زمانی میانگین رشد اقتصادی در ایران یک درصد، میانگین تورم ۱۸ درصد و نرخ مشارکت اقتصادی جمعیت ۴۳ درصد بوده است. در حالی که میانگین رشد اقتصادی جهان ۳ درصد، میانگین تورم ۳ درصد و میانگین مشارکت اقتصادی ۶۴ درصد بوده است.
نرخ تورم افزایش بالایی داشته و در دهه ۱۳۹۰ تنها در دو سال ۹۵ و ۹۶ نرخ تورم ایران کمتر از ۱۰ درصد بوده است. در این گزارش خط فقر در سال ۱۳۹۹ به طور متوسط برای هر فرد ۱میلیون و ۵۰ هزارتومان، میانگین هزینه ماهانه خانوار ۴ نفره شهری ۵ میلیون و ۱۷۸ هزار تومان و میانگین هزینه سرانه ماهانه خانوار روستایی ۲ میلیون و ۸۳۹ هزار تومان در نظر گرفته شده است.
بر اساس آمارها، خانوارهای فقیر حدود ۲۸ درصد یعنی حدود ۷/۵ میلیون از تعداد خانوارهای دریافت کننده یارانه را تشکیل می‌دهند. تعداد خانوارهای متوسط حدود ۱۵/۵ میلیون و تعداد خانوارهای برخوردار حدود ۱/۶ میلیون است. از میان خانوارهای فقیر حدود ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار خانوار تحت پوشش نهادهای حمایتی هستند و حدود ۵ میلیون خانوار تحت پوشش هیچ نهاد حمایتی نیستند.
در این آمار خانوارهای فقیر معمولا دارای سه ویژگی تعریف شده‌اند؛ اینکه تحت پوشش نهادهای حمایتی باشند، در ۵ دهک اول باشند یا فاقد درآمد ثابت باشند. منظور از آنکه فاقد درآمد ثابت باشند آن است که هیچ عضوی از آن خانوار بیمه پرداز نباشد. بنابراین این خانوارها یا بیکار هستند یا دارای مشاغل غیر رسمی هستند که بیمه پردازی ندارند.
پیش از این در سال گذشته برای اولین وزارت تعاون، کار و رفاه گزارش رسمی از خط فقر در ایران منتشر کرد. براساس این گزارش، نرخ فقر در سال ۹۸ حدود ۳۲ درصد بوده. این یعنی در سال ۹۸ از هر سه ایرانی یک نفر زیر خط فقر زندگی می‌کند. بر این اساس از جمعیت ۸۴ میلیونی ایران بیش از ۲۶ میلیون نفر زیر خط فقر زندگی می‌کنند. در این گزارش مهم‌ترین عامل افزایش خط فقر در سال ۹۹ تورم بالا در دو بخش خوراکی‌ها و مسکن ذکر شده بود.