از هر ۳ ایرانی یکی زیر خط فقر است
وزارت تعاون، کار و رفاه برای اولین بار گزارش رسمی از خط فقر در ایران منتشر کرده است. گزارشی که می‌گوید در سال ۹۹، خط فقر سرانه هر فرد معادل یک‌‌میلیون و ۲۵۴ هزار تومان بوده است.
براساس این بررسی خط فقر سرانه یک خانوار سه نفره، ۲ میلیون و ۷۵۸ هزار تومان و برای خانواده‌های چهارنفره این رقم ۳ میلیون و ۳۸۵ هزار تومان برآورد شده است.
این البته آمار خط فقر در سال ۹۹ است. سالی که میانگین نرخ تورم در آن ۳۶.۴ درصد گزارش شده است. اما نکته قابل توجه این است که احتمالا این آمار در سال ۱۴۰۰ رشد قابل توجهی داشته باشد. چراکه نرخ تورم تیرماه از مرز ۴۴ درصد گذشته است.
بر اساس این گزارش، چند درصد مردم در ایران زیر خط فقر زندگی می‌کنند؟ براساس این گزارش، نرخ فقر در سال ۹۸ حدود ۳۲ درصد بوده. این یعنی در سال ۹۸ از هر سه ایرانی یک نفر زیر خط فقر زندگی می‌کند. بر این اساس از جمعیت ۸۴ میلیونی ایران بیش از ۲۶ میلیون نفر زیر خط فقر زندگی می‌کنند.
این عدد در سال ۹۹ چقدر است؟ این سوالی است که این گزارش به آن جواب نداده است. اما در بخشی از گزارش آمده که خط فقر سال ۹۹ نسبت به سال ۹۸، رشد ۳۸ درصدی داشته است. اگر منظور از این عدد این باشد که ۳۸ درصد به تعداد افرادی که زیر خط فقر رفته‌اند بیشتر شده، می‌توان گفت تعداد افراد زیر خط فقر در ایران به ۳۶ میلیون نفر رسیده است.
اما اگر منظور افزایش ۳۸ درصدی عددی باشد که مبنای محاسبه خط فقر است، باز هم در آن صورت می‌توان نتیجه گرفت افرادی که در این مدت درآمد آنها افزایش نداشته و یا کمتر هم شده، به تعداد افراد زیر خط فقر اضافه شده‌اند که این هم به معنای افزایش تعداد افراد زیر خط فقر در ایران است.
اما علت افزایش خط فقر در سال ۹۹ چیست؟ وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفته: «مهم‌ترین عامل افزایش خط فقر در سال ۹۹ تورم بالا در دو بخش خوراکی‌ها و مسکن بوده است.»
براساس این گزارش، تورم و رکود اقتصادی ناشی از تحریم‌ها و کرونا، باعث سخت‌تر شدن معیشت مردم شده است و دهک‌های کم‌درآمد بیشترین فشار را تحمل می‌کنند.
نکته قابل توجه این است که سه عامل تشدیدکننده فقر در سال ۹۹، در سال جاری هم با قوت ادامه دارد. هم کرونا و رکود اقتصادی زندگی مردم را نشانه گرفته و هم نرخ تورم در حال ثبت رکوردهای جدید است. بر این اساس اگر اقدامات خاصی انجام نشود این آمار می‌تواند افزایش قابل توجهی داشته باشد.
براساس این گزارش مهم‌ترین عامل افزایش خط فقر در سال ۹۹ تورم بالا در دو بخش خوراکی‌ها و مسکن بوده است. نرخ تورم نقطه به نقطه در اسفند ۹۹ معادل ۴۸٫۷ درصد بوده اما نرخ تورم خوراکی‌ها ۶۷ درصد بوده است.
این یعنی افراد کم درآمدی که بخش مهم درآمد آنها صرف خوراک و مسکن شده تورم بیشتری را تجربه کرده‌اند.
از طرف دیگر، آمارهای اشتغال نشان می‌دهد در بهار ۹۹ حدود ۱٫۵ میلیون شغل از دست رفته است. از طرفی ۱۰۰ درصد مشاغل از دست رفته مشاغل غیررسمی و ناقصی بوده که دهک‌های پایین درآمدی به آن اشتغال داشته‌اند.
این یعنی تورم ۶۷ درصدی از یک طرف قدرت خرید دهک‌های پایین را نشانه گرفته و کرونا از طرف دیگر، شغل این افراد را از آنها گرفته است. ترکیب بیکاری و تورم حتما سبب می‌شود که هم در سال ۹۹ و هم در سال جاری تعداد افراد زیر خط فقر در ایران افزایش یابد.