تجمع علیه انتقال بین حوضه‌ای آب
نیمی از جمعیت استان چهارمحالوبختیاری در تهیه آب شرب مشکل دارند معترضان شهرکردی می‌گویند با احداث تونل کوهرنگ 3، گلاب 2 و بهشت‌آباد، مرگ خاموش چهارمحالوبختیاری رقم می‌خورد.
اعتراض اصفهانی‌ها به کم‌آبی، خشکی زاینده رود و ندادن حقابه کشاورزی در حالی به چهاردهمین روز رسیده که مردم چهارمحال و بختیاری که در همسایگی اصفهان هستند هم از دو روز قبل اعتراض به کم‌آبی را شروع کرده‌اند. آنها روز یکشنبه، سی‌ام آبان برای نخستین بار به خیابان آمدند و دیروز بار دیگر با حضور در میدان انقلاب شهرکرد، به سمت چهارراه دولت حرکت کردند و گفتند انتقال بین حوضه‌ای نباید انجام گیرد.
در پلاکاردهایی که مردم معترض شهرکرد در دست گرفته‌اند این شعارها دیده می‌شود: «اینجا چهار‌محاله، بردن آب محاله»، «نه به انتقال آب». معترضان که پس از تجمع بزرگ اصفهانی‌ها در روزهای گذشته با گرفتن دبه‌های خالی آب در دست، به خیابان آمده‌اند می‌گویند زنگ خطر استان چهارمحال و بختیاری به صدا درآمده است و با احداث تونل کوهرنگ ۳، گلاب ۲ و بهشت آباد، مرگ خاموش این استان رقم می‌خورد. آنها همچنین در شعارهایشان به «مافیای رسوخ کرده در آب»، بیماری جنگل‌ها به دلیل سدسازی‌ها و همینطور مرگ کلار و چغاخور و منطقه مشایخ با ساخت تونل و سد سبزکوه اشاره می‌کنند.
اعتراض‌ها به کم‌آبی، تیر ماه امسال از خوزستان آغاز شد. اعتراضات طولانی و البته پرمناقشه‌ای که در نهایت هم بدون حل ریشه‌ای مشکل خوزستان در سکوت فرو رفت. اواسط آبان اما این کشاورزان اصفهان بودند که با بست‌نشینی در زاینده‌رود حقابه‌شان را طلب کردند و بعد از چند روز، سایر اصفهانی‌ها هم به این اعتراضات پیوستند. علی‌اکبر محرابیان، وزیر نیرو برای بررسی مشکلات زاینده‌رود و حوضه آبریز اصفهان به این شهر سفر کرد و در جمع کشاورزان اصفهانی قول داد که خواسته عدالت توزیع آب در جای جای استان‌های مرکزی کشور محقق شود. محمد مخبر، معاون اول رئیس‌جمهور هم برای حل سریع مشکل آب اصفهان به وزیر نیرو و کشاورزی دستور داد و در نهایت هم به گفته رضا مرتضوی، استاندار اصفهان مقرر شد مبلغ یک هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان از طریق صنایع تامین و در صندوق سازگاری با کم‌آبی به جهاد کشاورزی تحویل شود تا بین حقابه‌داران تقسیم شود. کارهایی که به گفته بسیاری از فعالان حوزه محیط زیست و کارشناسان حوزه آب پاسخی زودگذر است و نه ریشه‌ای.
همزمان مهدی طغیانی، نماینده مردم اصفهان در مجلس هم روز گذشته به آماری اشاره کرد که بر اساس آن حدود ۱۵۰ میلیون مترمکعب آب در منطقه به نوعی گم می‌شود. او گفت: «کل حقابه محیط زیست که مربوط به تالاب است ۱۷۸ میلیون مترمکعب است یعنی معادل سهم تالاب در حال گم شدن است؛ موضوع این است که آورد رودخانه در شاخه کوهرنگ و چه در شاخه پلاسجان کم شده است و نیاز است وزارت نیرو پیگیر این موضوعات باشد؛ وقتی وزارت نیرو به‌دنبال این موضوعات باشد تا به سرانجام برساند، گره‌ها به آرامی باز خواهد شد و اوضاع سال به سال بهتر خواهد شد.»
در روزهای اعتراض اصفهانی‌ها به مسئله آب، بار دیگر نگرانی‌ها درباره احتمال انتقال آب بین‌حوضه‌ای بالا گرفت. نگرانی‌هایی که درنهایت پای یاسوجی‌ها را به اعتراض به این رویه گشود تا آنها در اعتراضات دو روز قبل خود با انتقال آب بین حوضه‌ای مخالفت کنند و بگویند توسعه صنایع آب‌بر و کشاورزی بی‌ضابطه در اصفهان و یزد و کرمان باعث به هم خوردن جریان طبیعی رود کارون شده است. این در حالی است که بر اساس استانداردهای جهانی و در سال میانگین آب، اصفهان تنها قابلیت ۱۰۰ هزار هکتار کشاورزی دارد. در حالی که هم اکنون در ۵۷۰ هزار هکتار از زمین‌های استان کشاورزی رواج دارد و این میزان ۴ درصد کل کشت کشور است.
۴۶۰ هزار نفر بدون آب شرب
مشکل کم‌آبی در چهارمحال و بختیاری هم مشکل جدیدی نیست. هرچند این استان سرچشمه دو رود بزرگ کارون و زاینده‌رود و بخشی از دز است و به دلیل قرار گرفتن در حوضه آبریز فلات مرکزی ایران همواره تامین‌کننده آب موردنیاز استان‌های همجوار بوده است، اما در سال‌های گذشته همین انتقال آب و طرح‌های مختلف انجام‌گرفته باعث شده تا این استان حتی در تامین آب شرب خود هم دچار مشکل باشد. آنطور که ایسنا می‌نویسد، نیمی از جمعیت استان چهارمحال و بختیاری یعنی حدود ۴۶۰ هزار نفر در آب شرب خود مشکل دارند و همچنین آب شرب بیش از ۲۰۰ روستا به گفته استاندار این استان از طریق تانکر و به صورت سیار تامین می‌شود. از سوی دیگر تمامی نواحی شهرک‌های صنعتی این استان نیز در تامین آب شرب خود مشکلی جدی دارند، به گونه‌ای که آب ۶ شهرک صنعتی بزرگ این استان با تانکر آبرسانی می‌شود. همچنین در آب کشاورزی که شغل بیشتر مردم این استان است مشکلات فراوانی دیده می‌شود، طرح‌های بزرگی که در سال‌های گذشته مردم استان سرمایه‌گذاری کرده‌اند به دلیل تخصیص نیافتن آب، معطل مانده و کشاورزان بیکار منتظر نشسته‌اند.
انتقال آب برای چهارمحال، پروژه‌ای در دست انجام
در سال ۱۳۹۱، برای حل مشکل بی‌آبی در چهارمحال و بختیاری، مسئولان این استان به سوی طرح‌های انتقال آب رفتند و عملیات اجرایی پروژه انتقال آب بن- بروجن در حوضه آبریز زاینده‌رود آغاز شد. همان سال مدیران استان چهارمحال و بختیاری با اعلام اینکه بیش از ۹۰ درصد منابع آب مصرفی این استان در بخش‌های شرب، صنعت و کشاورزی از منابع زیرزمینی برداشت می‌شود، گفتند در بهره‌برداری از این طرح، آب آشامیدنی و بهداشتی بیش از نیمی از مردم در ۱۱ شهر و ۱۴ روستای در مسیر رودخانه را در این استان تامین می‌کند. در نهایت قرار شد بر اساس این طرح، سالانه ۴۰ میلیون مترمکعب آب از حوضه آبریز زاینده‌رود با طی مسافتی به طول ۱۲۸ کیلومتر به حوضه آبریز کارون انتقال داده شود.
این طرح هم مانند بسیاری دیگر از طرح‌های انتقال آب که در سال‌های گذشته شاهدش بودیم توجیه محیط زیستی ندارد و همین هم دلیلی بود تا اواخر فروردین‌ماه امسال جمعی از کشاورزان، فعالان محیط زیستی و شهروندان چهارمحال و بختیاری با ایجاد زنجیره انسانی از میدان قمر بنی‌هاشم (ع) به سمت پلیس راه فرخشهر، با طرح‌های انتقال آب مخالفت کنند. آنها در این تجمع اعلام کردند که سال‌ها در پی خشکسالی‌های متعدد به خصوص در زاگرس جنوبی و فلات مرکزی، طرح‌های انتقال آب به عنوان یکی از راهکار‌های میان مدت برای جبران کم‌آبی در برخی از مناطق مطرح شده‌اند؛ چندین سال است که طرح‌هایی با عنوان تونل انتقال آب گلاب و بهشت‌آباد در استان چهارمحال و بختیاری در حال اجرا است در حالی که هنوز نه مجوزات قانونی را اخذ کرده و نه توجیه کارشناسی دارند، اما فشار برای جلو رفتن این طرح‌ها کم نیست. مردم چهارمحال و بختیاری هم در اعتراضشان همین را می‌گویند؛ طرح‌های انتقال آب دارای مجوز باید اجرا شوند و اجرای طرح‌های غیرقانونی و مخرب محیط زیستی از جمله گلاب و بهشت‌آباد کنار گذاشته شود.
هرچند حالا از وضعیت سخت خوزستان و اعتراض‌ها در اصفهان و چهارمحال و بختیاری می‌شنویم، اما قاسم تقی‌زاده‌خامسی، معاون وقت وزیر نیرو در امور آب و آبفا، تیر ماه امسال تعداد شهرهای درگیر در تنش آبی را ۳۰۰ شهر اعلام و گفته بود ظرفیت مخازن پشت سدهای کشور در مقایسه با سال گذشته ۲۸ درصد کاهش یافته است. به گفته او امسال به دلیل کاهش ۴۰ درصدی بارندگی در سال آبی جاری، تامین آب آشامیدنی ۱۰۱ شهر کشور در وضعیت قرمز قرار گرفته است و حالا اعتراضات فعلی نوک کوه یخی را نشان می‌دهد که در حال آب شدن است و ممکن است در آینده نزدیک شاهد تبعات گسترده آن در شهرهای دیگر هم باشیم.