تبلیغ زراعت چوب به روش «پانزی»
پروندههای زیادی علیه مدیرعامل شرکت کارآفرینان دنیای البرز در دست پیگیری است. اما او دراقدامی جدید، با استفاده از عنوان دولتی «طرح ملی زراعت چوب» برای یک شرکت هرمی تولید نهال، در فضای مجازی تلبیغ می کند.
اخیرا مدیرعامل شرکت کارآفرینان دنیای البرز با استفاده از عنوان مجری طرح ملی زراعت چوب، تبلیغاتی را در فضای مجازی درباره وام ۱۰۰ میلیون تومانی برای تولید نهال منتشر کرده است. این در حالی است که سازمان جنگلها بهعنوان یگانه متولی این طرح، نهتنها استفاده از این عنوان را غیر قانونی میداند، بلکه هر گونه ارتباط با این طرح را رد میکند. ف.ی پیش از این نیز به کمک یک برنامه تلویزیونی و شخصی که ملقب به پدر علم کسب و کار ایران توانسته بود گروهی از افراد تحت پوشش کمیته امداد و دانشجویان تازه فارغالتحصیل شده را با وعده سود ۱۰۰ درصدی جذب شرکت خود کند و انبوهی از چکهای بلامحل را روی دست آنها بگذارد. آنطور که مالباختگان میگویند، بخشی از آنها توانستهاند برای او حکم جلب بگیرند. در نظریه کارشناسی یکی از دهها پرونده مفتوح علیه این فرد آمده است که این شرکت از مدل شرکتهای هرمی و روش پانزی برای کسب درآمد بهره برده است. این در حالی است که از سال ۸۴، با تصویب قانون، فعالیت شرکتهای هرمی در ایران ممنوع اعلام شده و حتی مرتکبین مفسد فیالارض هم شناخته میشوند.
داستان از یک آگهی شروع شد. آگهی که داغ دل نزدیک به ۱۸۰ نفر مالباخته را تازه کرد. افرادی که فریب تبلیغات شرکت کارآفرینان دنیای البرز را خورده بودند، یا از افراد تحت پوشش کمیته امداد بودند و یا تازه فارغالتحصیلانی بودند که به امید ایجاد شغل و کسب درآمد، به فکر تولید نهال و فروش آن به این شرکت افتاده بودند. در آگهی که روزهای اخیر در فضای مجازی دست به دست میشود، از عنوان «طرح ملی زراعت چوب» استفاده شده است. در این آگهی ادعا میشود که تسهیلات ۱۰۰ میلیون تومانی وام اشتغال با سود چهار تا شش درصد، با یکسال تنفس و بازپرداخت پنج ساله در اختیار متقاضیان قرار میگیرد. همچنین ظرفیت پذیرشی برای بعضی از استانها اعلام میشود که احتمالا ترفندی از سوی آگهی دهنده است تا ملیبودن و قابل اعتماد بودن طرح را به مخاطب القا کند. انتهای آگهی شماره واتساپ ف.ی با عنوان مجری طرح ملی زراعت چوب درج شده است. عنوانی که از نگاه مسئولان سازمان جنگلها، استفاده از آن غیر قانونی است زیرا این سازمان مسئول اصلی طرح زراعت چوب است و برای به کار بردن این سمت باید حکمی از سوی مسعود منصور، رئیس سازمان جنگلها برای استفاده کننده صادر شود. ف.ی که دانشآموخته دانشگاه تهران است، بر اساس آگهی تغییرات شرکت کارآفرینان دنیای البرز در ثبت شرکتها، کمی بعد از تاسیس بهعنوان مدیرعامل و عضو هیات مدیره این شرکت معرفی شده است. مرکز اصلی شرکت یادشده در استان گلستان است و حیطه فعالیتهای آن تولید نهال، فضای سبز، دامپروری و … معرفی شده است.
اعتماد به شرکت از طریق یک برنامه تلویزیونی
مالباختگان شرکت کارآفرینان دنیای البرز میگویند، در سال ۹۴ تا ۹۵، از دو طریق با این شرکت آشنا شدهاند. برخی میگویند تبلیغات گستردهای در قالب کارگاههای آموزشی از سوی ف.ی انجام میشود و به این ترتیب اغلب دانشجویان رشتههای منابعطبیعی با فعالیت شرکت آشنا میشوند. گروهی دیگر هم از طریق برنامهای تلویزیونی به نام پایش که در حوزه کارآفرینی بوده و با حضور فردی ملقب به پدر علم کسب و کار ایران برگزار شده است، با شرکت کارآفرینان دنیای البرز آشنا میشوند و به ف.ی برای عقد قرارداد تولید نهال معرفی میشوند.
افرادی که جذب این تبلیغات میشوند، در قراردادی شرکت میکنند که به موجب آن، یک طرف قرارداد شرکت کارآفرینان دنیای البرز است و سمت دیگر، افراد متقاضی هستند که باید پول برای دریافت نهاده در اختیار این شرکت قرار دهند تا پس از دریافت لوازم تولید نهال (بذر و سم و …)، نهادهها را در زمینهای خود کشت کرده و در نهایت محصول نهایی یعنی نهال را به شرکت بازگردانده و پول دریافت کنند.
برخی هم گویا بدون عقد قرارداد پول در اختیار شرکت کارآفرینان دنیای البرز قرار میدهند تا نهاده برای تولید نهال دریافت کنند اما خبری از دریافت نهاده نمیشود.
افراد طرف قرارداد شرکت پس از آنکه محصولشان را به این شرکت میفرستند، متوجه میشوند که طرف اول قرارداد بدقول است و قصد ندارد به تعهدات خود عمل کند. بعضی از مالباختگان میگویند شرکت کارآفرینان دنیای البرز به آنها وعده سود ۱۰۰ درصدی داده بوده است و همین وعده، سبب شده است که افراد برای شرکت در تجارت سودآور تولید نهال، صف بکشند.
گروهی که برای تولید نهال پیشقدم شده بودند، پس از دوندگی زیاد میتوانند چندین ماه بعد از تحویل نهال، چک مدتدار دریافت کنند اما تا امروز و با گذشت بیش از پنج سال از زمان تحویل محصول، این چکها تبدیل به پول نقد نشده است.
به گفته مالباختگان، چند سالی است که چکهای بلامحل این فرد روی دست آنها باد کرده و آنها را راهی پلههای پر پیچ و خم دادگاه کرده است. بخشی از آنها توانستهاند برای مدیرعامل شرکت کارآفرینان دنیای البرز حکم جلب دریافت کنند و بخشی دیگر هنوز موفق به دریافت این حکم نشدهاند. شاکیان میگویند، پروندههای زیادی علیه او در دادگاه مطرح است و حتی کمیته امداد هم شکایتی علیه او مطرح کرده و در دست پیگیری است.
ترفند جدید برای جلب مشتری
در حالی که پروندههای زیادی علیه ف.ی مدیر عامل شرکت کارآفرینان دنیای البرز در دست پیگیری است، او در اقدامی جدید، یک آگهی با استفاده از عنوان «طرح ملی زراعت چوب» در فضای مجازی منتشر کرده است. عنوانی که میتواند هر فرد غیرمطلعی را برای مشارکت در تجارت تبلیغ شده در آگهی، وسوسه کند.
عنوانی که او برای خود استفاده کرده است، مشابه عنوان کامران پور مقدم، مدیر طرح ملی زراعت چوب سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور است. به همین خاطر به سراغ او رفتیم تا بدانیم آیا یک شرکت میتواند از چنین عنوانی در تبلیغات خود استفاده کند و اساسا این کار قانونی است؟ پورمقدم در این رابطه به «پیام ما» میگوید: «طرح زراعت چوب از طرحهای مشخص سازمان جنگلها است. اگر کسی میخواهد عنوانی در رابطه با این طرح داشتهباشد، به طور مشخص باید ریاست سازمان جنگلها در حکمی او را برای این وظیفه منصوب کند. ممکن است دستگاههای دیگر به طرح ملی زراعت چوب کمک کنند یا برای آن تسهیلات گذاشته و در این زمینه کار کنند، ولی اینکه کسی خود را با این عنوان معرفی کند، قانونی نیست.»
به گفته پورمقدم، قرار بود سازمان جنگلها از تسهیلات صندوق کارآفرینی امید -مرتبط با وزارت تعاون- برای طرح زراعت چوب استفاده کند اما در این رابطه با صندوق یاد شده به توافق نمیرسد.
او ادامه میدهد: «پس از انتشار آگهی طرح ملی زراعت چوب، تصور سازمان جنگلها بر این بود که قرار است از تسهیلات صندوق کارآفرینی امید استفاده شود اما همکاران ما در تماس با این صندوق متوجه شدند چنین وامی از سوی صندوق یادشده هم تایید نشده است.»
پورمقدم میگوید: «این فرد معرفی نامهای از طرف معاونت اشتغال وزارت تعاون دارد که او را بهعنوان مشاور در زمینه پرورش نهال معرفی کرده است. شاید به همین خاطر او خود را مجری طرح ملی زراعت چوب معرفی میکند اما سازمان جنگلها این موضوع را غیر قانونی تلقی کرده است. به همین خاطر مکاتبات با وزارت تعاون از طریق حراست سازمان جنگلها در جریان است» او تاکید میکند: «منتظر پاسخ وزارت تعاون هستیم و احتمالا از طرف دفتر حقوقی سازمان جنگلها هم این مسئله پیگیری میشود.»
استفاده از روش پانزی برای کسب درآمد
به این ترتیب با تایید مسئولان سازمان جنگلها، شرکتی که ادعای تولید نهال در قالب طرح ملی زراعت چوب را دارد، هیچگونه ارتباطی با این سازمان ندارد. اما این شرکت چگونه و با چه ترفندی توانسته تاکنون به فعالیت خود ادامه دهد و این تعداد مالباخته تولید کند؟
بر اساس گزارش کارشناسی تهیه شده برای یکی از دهها شکایت مطرح شده از سوی مالباختگان شرکت کارآفرینان دنیای البرز، این شرکت از مدل شرکتهای هرمی و روش پانزی برای کسب درآمد استفاده کرده است. مدلی که منفعت یکی از طرفین منوط به ضرر و زیان دیگری است و با این روش هیچ ارزش افزودهای تولید نمیشود. در این گزارش آمده است عدم شفافیت در تمام روالهای قانونی شرکت یاد شده دیده میشود.
در حالی شرکت کارآفرینان دنیای البرز از مدل شرکتهای هرمی استفاده میکند که در سال ۸۴ با اضافه شدن یک بند و یک تبصره به ماده یک قانون «مجازات اخلالگران اقتصادی» فعالیت شرکتهای هرمی در ایران ممنوع اعلام شده است.
بر اساس این قانون فعالان اصلی این طرحها که قصد ضربه زدن به نظام را داشته باشند، مفسد فیالارض تلقی میشوند و مجازات اعدام برای آنها تعیین شده است و برای فعالان اصلی فاقد قصد، مجازات حبس پنج تا ۲۰ سال و ۲۰ تا ۷۵ ضربه شلاق در انظار عمومی و برای فعالان جزء، مجازات حبس از ۶ ماه تا سه سال و جزای نقدی معادل دو برابر اموال نامشروع بهدست آمده از این راه قید شده است.