«تنش‌های آبی با شکاف‌های قومی گسترش خواهد یافت»
مرکز پژوهش‌های مجلس گزارشی درباره وضعیت تنش آب شرب در کشور منتشر کرده و در آن هشدار داده «وقوع تنش آب شرب در مناطق مختلف کشور محتمل به نظر می‌رسد و برخی از این نارضایتی‌ها و تنش‌های اجتماعی از هم‌اکنون شروع شده است. به دلیل کاهش چشمگیر بارش‌ها و همچنین زیرساخت‌های نامطلوب تامین آب شرب، به احتمال زیاد شهرهای زیادی در تابستان و حتی پاییز سال ۱۴۰۰ دچار تنش آبی خواهند شد و امکان بروز نارضایتی‌های مشابه سال ۹۷ وجود دارد».
بنابر این گزارش، در تابستان ۱۳۹۷ از کل جمعیت شهری ۶۱/۶ میلیون نفری کشور حدود ۳۴/۵ میلیون نفر، که بیش از ۵۰ درصد جمعیت شهری کشور را شامل می‌شود، تحت تنش آب شرب قرار گرفته بودند.
گزارش مرکز پژوهش‌ها می‌گوید «پروژه‌های پایداری و ارتقای کیفی آب شرب شهرهای مختلف کشور از سال ۱۳۹۷ آغاز شده است» و هم‌زمان خواستار این شده که «متولیان بخش آب شرب راهکارهای موضوعه را از هم‌اکنون در دستور کار قرار دهند و برنامه‌ریزی‌های لازم را انجام دهند».
با وجود آنچه درباره بحران آبی سال ۹۷ در این گزارش مورد اشاره قرار گرفته، به نظر می‌رسد در طول سه سال گذشته نیز تغییری در شرایط زیرساختی به‌وجود نیامده و پروژه‌های آبی طبق روال گذشته اجرایی می‌شوند، آنچنان که مرکز پژوهش‌ها خواستار «برنامه‌ریزی‌های لازم» در این زمینه شده است.
در این پیش‌بینی آمده که در حوضه آبریز مرکزی ۱۰۴ شهر دچار تنش آبی می‌شوند و ۳۸ درصد شهرها تنش آبی قرمز را تجربه خواهند کرد. در حوضه آبریز خلیج‌فارس و دریای عمان نیز وضعیت «بحرانی» توصیف شده و گفته شده ۹۳ شهر دچار تنش آبی خواهند شد.
گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس اذعان می‌کند «موضوع تنش آب شرب را به‌طور کامل نمی‌توان به کاهش بارندگی مرتبط دانست، زیرا در سال‌هایی که بارندگی بیش از نرمال بوده است (مانند سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹) نیز شهرهای متعددی تحت تنش آب شرب قرار داشته‌اند. این امر نشان از وجود چالش در زیرساخت‌های تأمین آب شرب و مدیریت آنها دارد».
بر اساس گزارش مذکور «کمتر از ۵۴ درصد از جمعیت شهری تحت پوشش شبکه فاضلاب هستند؛ در این مناطق دفع فاضلاب عمدتاً از طریق چاه‌های جذبی بوده که این مسئله به‌خصوص در مناطقی که منبع تأمین آب شرب از منابع آب زیرزمینی است، مشکلاتی را در کیفیت آب شرب ایجاد می‌کند. این در حالی است که تقریباً جمعیت روستایی بهره‌مند از شبکه دفع فاضلاب صفر درصد است».
در این گزارش به انسداد رودخانه شاپور توسط کشاورزان فارس و قطع آب انتقالی به استان بوشهر و شکستن چندین باره خط انتقال آب اصفهان به یزد و آتش زدن ایستگاه پمپاژ به‌عنوان نمونه‌هایی از تنش‌های آبی اشاره و تاکید شده است «تنش‌های ناشی از کمبود آب شرب به‌سرعت به‌صورت نارضایتی‌های اجتماعی نمود پیدا می‌کند و به چالشی امنیتی تبدیل می‌شود. علاوه بر آن، تسری نارضایتی‌های مذکور و گسترش ابعاد آن با دیگر تنش‌ها و شکاف‌های قومی نیز بسیار محتمل است».