و یأسم از صبوری روحم وسیع‎تر شده بود

چندی قبل کمیل نانجیانی، کمدین معروف پاکستانی‌آمریکایی، در گفت‌وگو با الن دی‌جنرس شوخی جالبی را مطرح کرد. او گفت یک بار تمام طول روز عصبانی بوده و دنبال بهانه می‌گشته تا به نحوی خشمش را بروز دهد و تنها شب‌هنگام متوجه شده بی‌آن‌که بداند، تمام طول روز تشنه‌اش بوده است. اصل حرف او این است که برای مردان آن‌قدر ابراز خشم، طبیعی و پذیرفتنی است که بسیاری اوقات هر احساس نامطبوع دیگری را از دریچه آن ابراز می‌کنند. اغلب جوامع، عواطفی مثل حسادت، اندوه یا دل‌تنگی را آن‌قدرها از سوی مردان برنمی‌تابند که ابراز خشم را از طرف آنان می‌پذیرند و درنتیجه مردان کمتر می‌آموزند و ترغیب می‌شوند تا در آن‌چه واقعاً حس می‌کنند، دقیق شوند و تفاوت ماهیت عواطف آزاردهنده‌شان را آگاهانه درک کنند و به شیوه‌ای مناسب واکنش نشان دهند. درنتیجه یک راه‌حل واحد را برای اغلب مشکلات برمی‌گزینند؛ خشمگین می‌شوند. اما درست عکس بحثی که او به طنز در آن گفت‌و‌گو درباره مردان مطرح کرد، در مورد زنان صدق می‌کند. ابراز دل‌تنگی، خستگی، اندوه یا تمام عواطفی که به شیوه‌ای درونی‌تر و خاموش‌تر از خشم بروز می‌یابند، برای زنان پذیرفته است، اما آنان در چشم اجتماع حق خشمگین شدن ندارند. خشم زنانه به‌سرعت به عنوان نوعی هیستری و عدم‌ تعادل روانی تعبیر می‌شود و اساساً زن عصبانی به حال خودش رها می‌شود تا آن‌چه به اصطلاح «تعادل» او نامیده می‌شود، خودبه‌خود بازگردد و گروهی دیگر نیز پاسخ او را با خشمی شدیدتر یا طرد کردنش می‌دهند.

پیوند دادن زنانگی و بیان خشم یا نارضایتی شدید زنانه با عدم تعادل، در اغلب فرهنگ‌ها بسیار ریشه‌دار است. زنان از دیرباز آموخته‌اند که خشمشان را در دل نگه دارند و به نحوی آن را خنثی کنند، یا مفرهای دیگری برایش بجویند. علت را باید در شیوه ناعادلانه تقسیم قدرت میان دو جنس جست. توانایی ابراز نارضایتی و خشم و میزان پذیرش آن ارتباط مستقیمی با قدرت دارد. همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، خشم زنان در طول زمان اغلب می‌توانست (و می‌تواند) با بی‌توجهی مفرط یا با واکنشی خطرناک پاسخ‌ داده شود. واکنشی که خطر از دست دادن همان موقعیت سست یا حتی آسیب جسمی را برای او در پی دارد. از آن‌جایی که زن در سلسله مراتب قدرت اغلب در جایگاهی فرودست‌تر از مردان قرار دارد، بسیاری اوقات آنان در مواجهه با خشم و نارضایتی زنان، به ساده‌ترین تمهید، یعنی جدی نگرفتن او و عواطف تندش متوسل می‌شوند. نسبت ‌دادن عدم تعادل روانی به زنان در چنین شرایطی سهل‌ترین کار ممکن است و خود زنان نیز گه‌گاه و البته اغلب ناخودآگاه، پذیرش فراوانی نسبت به این برچسب دارند. این برچسب، مرد را از مواجهه با خشم زن و مسئولیت‌پذیری نسبت به تغییر حال‌وهوای او نجات می‌دهد.

در افراطی‌ترین شکلش می‌توان گفت مردی که همسری دیوانه، فراموش‌کار، بی‌ثبات یا خشمگین دارد، بیشتر دل‌سوزی اطرافیان را برمی‌انگیزد و می‌تواند در موقعیتی حق‌به‌جانب کاملاً زن را نادیده بگیرد و در عین حال خود زن نیز در چنین شرایطی از پذیرفتن مسئولیت خشمش رها می‌شود. او در موقعیت فرودست است، ابراز نارضایتی یا خشم می‌تواند حتی همان امنیت پوشالی را از هم فرو بپاشد، اما اگر خشم یا اعتراض او با هیستری یا با عدم تعادل نسبت پیدا کند، نوعی رفتار ناخودآگاه برآمده از «شکنندگی زنانه» تلقی می‌شود و ممکن است در عین حال که زن موفق به برون‌ریزی و ابراز عواطفش شده، از تبعات مستقیم و عریان آن نیز مصون بماند. اگرچه در همین حین روز به روز از توان او برای قانع کردن دیگران و نیز از قدرتش کاسته خواهد شد و هر روز خشم و نارضایتی او را کمتر از روز قبل جدی خواهند گرفت. به این ترتیب، او بی‌آن‌که بداند، برای دست‌یابی نسبی به اهداف آنی، سقوطی تدریجی را تا نابودی کامل برگزیده است.