۵۵ درصد ضایعات پلاستیکی جهان را ۲۰ شرکت تولید میکنند
تحقیقات جدید نشان میدهد که بیست شرکت مسئول تولید بیش از نیمی از زبالههای حاصل از مصرف مواد پلاستیکی یکبار مصرف در جهان هستند و به این ترتیب، نفت بر آتشِ بحران آبوهوایی میریزند و فاجعهای زیست محیطی را رقم میزنند. به گزارش گاردین، در میان کسبوکارهای جهانی که مسئول ۵۵ درصد از زبالههای پلاستیکی در جهان هستند، هم شرکتهای دولتی و هم شرکتهای چندملیتی دیده میشود؛ از جمله غولهای نفت و گاز و شرکتهای شیمیایی.
شاخص تولیدکنندگان ضایعات پلاستیکی، برای اولینبار نام شرکتهایی را آشکار میکند که تولیدکننده پلیمرهایی هستند که در نهایت به اقلام پلاستیکی دورریختنی تبدیل میشوند؛ از ماسک گرفته تا کیسههای پلاستیکی و بطری. این ضایعات در نهایت یا سوزانده میشوند یا در طبیعت رها میشوند یا اقیانوسها را آلوده میکنند. این گزارش همچنین نشان میدهد که استرالیا در صدر کشورهایی است که بیشترین سرانه تولید زبالههای پلاستیکی یکبارمصرف را در جهان دارد. پس از آن ایالات متحده آمریکا، کرهجنوبی و بریتانیا قرار دارند.
تحلیلهای وودمکنزی، مدرسه اقتصاد لندن و موسسه محیط زیستی استکهلم نشان میدهد که اکسانموبیل، بزرگترین آلاینده زبالههای پلاستیکی یکبار مصرف در جهان است که ۵/۹ میلیون تُن به کوه زبالههای جهانی میافزاید. داو (Dow) بزرگترین شرکت شیمیایی جهان که در آمریکا است، ۵/۵ میلیون تُن ضایعات پلاستیکی تولید میکند و ساینوپک، شرکت نفت و گاز چین، هم مسئول تولید ۵/۳ میلیون تُن زباله پلاستیکی است. یازده شرکت از میان این شرکتها در آسیا قرار دارند، چهار مورد در اروپا، سه شرکت در آمریکای شمالی، یکی در آمریکای لاتین و یکی هم در خاورمیانه. تامین بودجه برای تولید پلاستیکِ آنها از سوی بانکهای معروفی صورت میگیرد.
در سال ۲۰۱۹ حدود ۱۳۰ میلیون تُن زباله پلاستیکی یکبار مصرف در جهان تولید شده است و ردپای این ۲۰ شرکت در بیش از نیمی از این زبالهها به چشم میخورد. پلاستیکهای یکبار مصرف تقریبا بهطور کامل با سوختهای فسیلی ساخته میشوند؛ سوختهایی که بحران آبوهوایی را تشدید کرده است و از سوی دیگر، این مواد پلاستیکی که سختترین مواد بازیافتی هستند، کوههایی از زبالههای تجزیهنشده را در جهان ایجاد میکنند. هر سال در جهان، فقط ۱۰ تا ۱۵ درصد از زبالههای پلاستیکی یکبارمصرف بازیافت میشود.
این تجزیهوتحلیل، نگاهی به تعداد اندکی از شرکتهای پتروشیمی و حامیان مالی آنها انداخته که تقریبا همه زبالههای پلاستیکی یکبار مصرف را در جهان تولید میکنند. الگور، فعال محیط زیستی و معاون سابق رئیس جمهوری آمریکا، گفته است که تحلیلها نشان میدهند که شرکتهای سوختهای فسیلی چگونه وقتی دو بازار اصلی آنها (یعنی حملونقل و تولید برق) تولید کربن را کاهش میدادند، به سمت تولید پلاستیک هجوم برده بودند. الگور میگوید «از آنجایی که بیشترِ پلاستیکها از نفت و گاز تولید میشوند، تولید و مصرف پلاستیک در حال تبدیل شدن به یکی از محرکهای اصلی بحران آبوهوایی است. افزون بر این، زبالههای پلاستیکی بهویژه پلاستیکهای یکبارمصرف، در کنار جادهها، در محلهای دفن زباله، و رودخانههایی که به اقیانوسها میریزند، انباشته میشوند».
بحران ضایعات پلاستیکی هر ساله افزایش مییابد. در پنج سال آینده، ظرفیت جهانی تولید پلیمرها برای پلاستیکهای یکبار مصرف میتواند بیش از ۳۰ درصد رشد کند. انتظار میرود که تا سال ۲۰۵۰ پلاستیکها، مسئول ۵ تا ۱۰ درصد از انتشار گازهای گلخانهای باشند. نویسندههای این گزارش نوشتهاند «صدای پای فاجعه زیست محیطی نزدیک است؛ بسیاری از زبالههای پلاستیکی یکبار مصرف در کشورهای در حال توسعه و فقیر جمع میشود؛ کشورهایی که سیستمهای مدیریت زباله ضعیفی دارند.» این گزارش میگوید که صنایع پلاستیک در سراسر جهان دهها سال مجاز به فعالیت با حداقل مقررات و شفافیت بودهاند.
در این گزارش همچنین آمده است که با اقداماتی نظیر تولید پلیمرهای بازیافتی از زبالههای پلاستیکی، استفاده مجدد از پلاستیکها و استفاده از مواد جایگزین، میتوان آسیبهای این وضعیت را کمی کاهش داد. با اینحال، در سال ۲۰۱۹ فقط ۲ درصد از پلاستیکهای یکبار مصرف از پلیمرهای بازیافتشده تولید شده بود.
دکتر آندره فارست، رئیس بنیاد میندرو میگوید «آلودگی پلاستیک یکی از بزرگترین و مهمترین تهدیدهای سیاره ماست. چشمانداز فعلی احتمالا بدتر میشود و ما به سادگی نمیتوانیم به این تولیدکنندگان پلاستیکهای حاصل از سوختهای فسیلی اجازه دهیم به همین شکل به کارشان ادامه دهند. با وجود پر شدن اقیانوسها از زباله و همچنین تاثیر این زبالهها روی سلامتی همه موجودات زمین، دولتها باید این چرخه بیعملی را پایان دهند.»