وحشت پلاستیک و مسئولیت ما

اگر چیزی وجود داشته باشد که دنیا را متحد کند آن بطری آب است. در گوشه‌گوشه دنیا از بطری‌های آب بدون در نظرگرفتن تاثیر فاجعه‌بار آنها بر محیط زیست استفاده می‌شود. آخرین آمارها نشان می‌دهد ما در سال ۲۰۲۱ بیش از ۵۸۰میلیارد بطری مصرف خواهیم کرد، ۳۰۰میلیارد بیشتر از یک دهه گذشته.

البته استفاده از بطری‌های قابل استفاده مجدد هم در حال رشد است. با این حال همچنان در هر دقیقه یک میلیون بطری پلاستیکی در جهان خریداری می‌شود. اگر همه این پلاستیک‌ها بازیافت می‌شدند، این موضوع خیلی هم بد نبود اما فقط نیمی از این پلاستیک‌ها جمع‌آوری و تنها هفت درصد از بطری‌های جدید از مواد بازیافت‌شده تولید می‌شوند و مقدار زیادی از آنها به آب‌های اقیانوس‌ها ریخته می‌شوند. تخمین‌زده می‌شود که سالانه بین پنج تا ۱۳میلیون تن پلاستیک به آب‌‌های جهان ریخته می‌شود.

فقط نیمی از این پلاستیک‌ها جمع‌آوری و تنها هفت درصد از بطری‌های جدید از مواد بازیافت‌شده تولید می‌شوند و مقدار زیادی از آنها به آب‌های اقیانوس‌ها ریخته می‌شوند. تخمین‌زده می‌شود که سالانه بین پنج تا ۱۳میلیون تن پلاستیک به آب‌‌های جهان ریخته می‌شود.

در این میان چین بیشتر از هر کشوری برای افزایش تولید بطری‌های آب از طرف سازمان‌های محیط زیستی سرزنش می‌شود. آنها پارسال نزدیک به ۷۴میلیارد بطری تولید کرده‌اند در حالیکه سال ۲۰۱۵ این تعداد ۵میلیارد عدد بود و همچنان تقاضای چین برای بطری‌های پلاستیکی درحال افزایش است. این افزایش تقاضا به دلیل رشد شهرنشینی در این کشور است. محققان علت این افزایش را علاقه بیشتر مردم به زندگی سالم در این کشور و نگرانی‌های فزاینده درباره آلودگی آب‌های زیرزمینی و کیفیت بد آب شیر می‌دانند.

با اینکه بسیاری از پلاستیک‌ها از ترکیباتی ساخته شده‌اند که بازیافت آنها را دشوار می‌کند با این حال PETپلاستیک‌ها (پلی‌اتیلن ترفتالات) به راحتی قابل بازیافتند. هرچند شرکت‌های تولید نوشیدنی می‌گویند به اندازه کافی از این نوع پلاستیک در دسترس نیست و استفاده از آنها می‌تواند از زیبایی و شفافیت بطری‌ها بکاهد.

برای تشویق شرکت‌های تولیدکننده به استفاده از این نوع پلاستیک‌ها، فعالان محیط زیست معتقدند باید مالیات‌های جدیدی مانند آنچه درباره کیسه‌های پلاستیکی اجرا شده، درباره بطری‌ها هم وضع شود. یک راهکار دیگر هم به سادگی می‌تواند منع استفاده از بطری‌های پلاستیکی آب باشد، آنچنان که سان‌فرانسیسکو در آمریکا آن را انجام داده است. با این حال به نظر می‌رسد افزایش توان بازیافت و تغییر نگرش به پلاستیک‌های بازیافت‌شده راهکار موثرتری است.

بیش از نیمی از پلاستیک‌هایی که وارد اقیانوس‌ها می‌شوند از پنج کشور چین، اندونزی، فیلیپین، ویتنام و تایلند می‌آیند. کشورهایی که تولید بطری‌های پلاستیکی در آنها با سرعت بسیار بیشتری نسبت به توان بازیافتشان درحال رشد است. سازمان‌های غیردولتی معتقدند به استانداردهای جدید بین‌المللی برای تولید پلاستیک و رشد فن‌آوری‌های بازیافت پلاستیک نیازمندیم.

ما چه می‌توانیم انجام دهیم؟

در حال حاضر همه ما از وحشت پلاستیک آگاهیم. ماده‌ای که برای قرن‌ها بدون تجزیه‌شدن در طبیعت رها می‌شود، وارد معده پرندگان می‌شود، جزیره‌هایی از پلاستیک در اقیانوس‌ها می‌سازد و رودخانه‌ها و محیط زیست ما را آلوده می‌کنند. حالا دیگر پلاستیک‌ها همه جا هستند. از لیوان قهوه بیرون‌بری که می‌خرید تا بطری شیر و آبی که از آن استفاده می‌کنید.

بیش از نیمی از پلاستیک‌هایی که وارد اقیانوس‌ها می‌شوند از پنج کشور چین، اندونزی، فیلیپین، ویتنام و تایلند می‌آیند. کشورهایی که تولید بطری‌های پلاستیکی در آنها با سرعت بسیار بیشتری نسبت به توان بازیافتشان درحال رشد است.

شبکه ABC در یکی از برنامه‌هایش کمپینی با نام «جولای بدون پلاستیک» راه‌اندازی کرده است. اقدامی که در آن از مردم خواسته‌شده که از استفاده از پلاستیک‌های یک‌بار مصرف خودداری کنند. پلاستیک‌هایی که خریدتان از بقالی و میوه‌فروشی را با آنها به خانه می‌برید، بطری‌های پلاستیکی نوشیدنی، دستمال توالتی که در کیسه پلاستیکی پیچیده شده است. اگر به مغازه‌ها یا حتی خانه‌اتان نگاهی بیاندازید، خواهید دید که پلاستیک‌های یکبار مصرف به نظر بی‌پایان می‌آیند.

خب چه کارهایی می‌شود کرد؟ چطور می‌شود بدون هزینه‌کردن زیاد از مصرف پلاستیک کم کرد؟ یکی از راهکار کمتر خوردن هله‌هوله است. این غذاهای مزخرف علاوه بر اینکه برای سلامتی مضرند برای محیط زیست هم دردسر  درست می‌کنند. چه تعداد پفک و شکلات و چیپس در پلاستیک‌های قابل بازیافت پیچیده شده‌اند؟

اغلب وقتی بیرون از خانه غذا می‌خوریم از قاشق و چنگال پلاستیکی استفاده می‌کنیم که این‌ها هم می‌توانند با قاشق و چنگال‌هایی که در یک دستمال پارچه‌ای پیچیده‌ایم جایگزین شوند. دور ریختن غذا هم یکی از مهم‌ترین دلایل آلودگی زیست‌محیطی است پس می‌توانید غذای اضافی خودتان را از رستوران به خانه ببرید. اگر یک ظرف شیشه‌ای برای این کار همراه خودتان داشته باشید که چه بهتر. همچنین در محل کارتان از لیوان شیشه‌ای یا غیرپلاستیکی خودتان استفاده کنید. مواد غذایی مانند ماست را هم که می‌توان در خانه درست کرد، خودتان درست کنید.