زنان عکاس و نابرابری جنسیتی

این دیگر بر کسی پوشیده نیست که زنان در شغل‌های یکسان با مردان پول کمتری دریافت می‌کنند و فرصت‌های کمتری به دست می‌آورند. زنان عکاس هم از این قاعده مستثنا نیستند. ما چند موضوع مهم را که بر اساس نابرابری جنسیتی در دنیای عکاسی رخ می‌دهد دنبال کردیم.

عکاسی هنوز یک باشگاه مردانه است

تاریخ عکاسی نشان می‌دهد که زمانی که مدیوم عکس پا به عرصه گذاشت زنان به‌اندازه مردان در این صحنه فعال بودند.

 چرا راه دور برویم، آنا اتکینز، نگاه کنید به گیاه‌شناس و سینوتاپیست که با تصویر کردن گیاهان با عکس در تحقیقاتش کمک بزرگی به پیشرفت علم کرده است. دروتیا لنگ تا به امروز هنوز هم یکی از تأثیرگذارترین و مهم‌ترین عکاسان است که با عکس «مادر مهاجر» میراثش را جاودانه کرد.

اما هرکسی چنین فرصت، شانس، شرایط و توجه رسانه‌ای به دست نمی‌آورد. تعداد کمی امروز هنوز در مورد عکاسانی مانند جسی تارباکس، اولین زن عکاس خبری در ایالات‌متحده و هریت چالمر آدامز، عکاس خبرنگار جنگ جهانی دوم، جغرافیدان و یکی از بزرگ‌ترین ماجراجویان آمریکا می‌دانند – حتی اداره امنیت کشاورزی به عکاسان مرد وابستگی بیشتری داشت. (۱۰ مرد و ۳ زن).

زنان عکاس معمولاً کمتر معرفی می‌شوند. مگر اینکه کسانی مانند سیندی شرمن و یا انی لیبوویتز باشند و این به خاطر تعصبات دنیای هنر و صنعت عکاسی نسبت خلاقیت مردان است.

عکاس و آموزشگر نیکول یانگ فهرستی جامع از آمار جنسیتی را در برنامه عکس سفیر برند جمع‌آوری کرد و همچنان توافق بر این است که تعداد مردان بیشتر از زنان است. او گزارش می‌دهد که در برنامه رسمی سفیر برند در سپتامبر ۲۰۱۷، برندها مردان عکاس را بیشتر از زنان استخدام کرده‌اند. نیکون (۷ زن و ۱۷ مرد)، کنون (۸ زن و ۳۲ مرد)، سونی (۸ زن و ۴۳ مرد) و فوجی فیلم (۸ زن و ۴۷ مرد فقط در امریکای شمالی).

ممکن است بعضی‌ها بگویند که این ممکن است ناشی از نسبت‌های غیرعمدی و مورد تعادل جنسیتی اجباری باشد اما شواهد جایی برای شک باقی نمی‌گذارند. به رسوایی ۳۲ مرد عکاس نیکون نگاه کنید. برای معرفی کردن دوربین جدیدشان، نیکون کمپین ارتباطی با ۳۲ عکاس مرد راه انداخت تا محصول جدید را در آسیا و آفریقا معرفی کنند. صفر نفر آن‌ها زن بودند.

این دقیقاً چه چیزی به ما می‌گوید؟ موفقیت در شغل عکاسی همچنان یک باشگاه مردانه است. جایی که فرصت‌ها برای عکاسان زن بسیار کم است.

الیزا هچ می‌گوید: به‌عنوان یک عکاس خیابانی میزان توجهی که جلب می‌کنم من را آسیب‌پذیر می‌کند. من دوستانی دارم که موقع عکاسی در خیابان مردها سمتشان آمده‌اند و گفته‌اند که آیا می‌خواهند عکس برهنه با آن‌ها بگیرند و یا می‌خواهد که آن‌ها خودشان را در خیابان نشان دهند؟

فضای عمومی خصمانه

الیزا هچ، بنیان‌گذار پروژه عکاسی خبری آنالوگ Cheer Up Luv می‌گوید: اینکه در خیابان زن باشی با اینکه عکاس خیابانی زن باشی تفاوت دارد… او همچنین اظهار داشت درحالی‌که هنوز نابرابری درزمینهٔ عکاسی حرفه‌ای را تجربه نکرده است، اما وقتی با سوژه‌های زن خود است، برخی مشکلات به وجود می‌آیند.

هچ به مجله لوموگرافی می‌گوید از قضا و متاسفانه، متوجه می‌شوم که بیشترین توجه و نابرابری را وقتی‌که واقعاً با یک سوژه دختر درگیرم تجربه می‌کنم – خصوصاً وقتی‌که مشغول کار روی پروژه cheerupluv هستم! تقریباً هر بار که من به همراه یک سوژه زن در یک فضای عمومی در حال عکاسی هستم ما مورد آزار قرار می‌گیریم. به ما می‌گویند که لبخند بزنید یا متلک می‌گویند، ما را دنبال می‌کنند و یا حرکات ناشایست انجام می‌دهند.

به دلایلی گویا هنوز چیز غریب و یا نوعی فتیش در مورد دیدن زنی وجود دارد که دارد از زن دیگری عکس می‌گیرد.

و این همین‌جا تمام نمی‌شود. فضای عمومی همچنان قلمرو شکارچیان است.

الیزا هچ می‌گوید:همچنین به‌عنوان یک عکاس خیابانی میزان توجهی که جلب می‌کنم من را آسیب‌پذیر می‌کند. من دوستانی دارم که موقع عکاسی در خیابان مردها سمتشان آمده‌اند و گفته‌اند که آیا می‌خواهند عکس برهنه با آن‌ها بگیرند و یا می‌خواهد که آن‌ها خودشان را در خیابان به آن‌ها نشان دهند؟

حرکت در فضای عمومی نه‌تنها برای عکاسان زن، بلکه برای زنان از هر شغل و قشری همچنان یک امر محتاطانه است.

اما نیمه‌پر لیوان، زمانه در حال تغییر است

شکی وجود ندارد که طی قرن گذشته پیشرفت‌هایی نه‌تنها در عکاسی بلکه در جنبه‌های دیگر جامعه، هنر و فرهنگ رخ داده است.

احتمالاً به لطف فنّاوری، رسانه‌های اجتماعی و شکنندگان سکوت جنبش #منهم و البته تلاش‌های بادوام گوریلا گرلز یا تلاش‌های she shoots film است که زنان، هنرمندان و عکاسان بیشتری را توانمندتر کرد تا  امروز بتوانند بیشتر صدایشان را بلند کنند؛ شنیده بشوند و خود را ابراز کنند.

هنرمند مستقل آنالوگ، سوسو لاروش معتقد است که زنان می‌توانند با یادگیری استقلال پذیری اجازه ندهند جامعه مردسالار آن‌ها را محدود کند.

او حرفش را در یک توصیه کوتاه و ساده خلاصه کرد: توصیه من به زنان (عکاسان) این است که اجازه ندهند کسی (مردان) به شما بگوید که چه‌کاری باید انجام دهید یا نباید انجام دهید.

از سوی دیگر برخی از عکاسان زن معتقدند که جنسیتشان مزیتی در کارشان محسوب می‌شود. جیل کورال، نویسنده و عکاس خیابانی در PetaPixel اشاره کرد که درحالی‌که زن بودن او را در خیابان آسیب‌پذیر می‌کند، اما این موضوع یک مزیت برای عکاس است. حتی عکاس خیابانی مگ هیویت نیز به شکل مشابهی به موضوع نگاه می‌کند، زیرا شخصاً معتقد است که جنسیت او مانع عکاسی او نمی‌شود، درواقع او از اینکه یک زن عکاس است احساس توانمندی می‌کند.

به‌عنوان یک عکاس من مشکل خاصی در ارتباط با جنسیتم ندارم. شاید برای این است که هیچ تجربه‌ای به‌عنوان مرد ندارم که با آن مقایسه کنم. حدس می‌زنم باید برای مردها سخت‌تر باشد. نزدیک‌شدن به یک مادر برای عکس گرفتن از کودکش و نزدیک شدن به یک زن برای عکاسی پرتره مشکل‌تر خواهد.

هیویت به مجله لوموگرافی گفت: من واقعاً به‌عنوان یک زن عکاس احساس خوشبختی می‌کنم، با نشان دادن آسیب‌پذیری خود به مردم، آن‌ها با شما احساس راحتی بیشتری می‌کنند و امیدوارم ارتباط معنی‌دارتری با موضوع خود برقرار کنید…

اگرچه مسائل موردبحث در جامعه همچنان بسیار شایع است، اما عکاسان زن بیشتری متوجه افزایش آگاهی در مورد نابرابری جنسیتی و تلاش برای تعادل می‌شوند. هاچ اظهار داشت که هنوز فضای زیادی برای پیشرفت وجود دارد که به برخی از مشکلات صنعت حرفه‌ای می‌پردازد.

هاچ می‌گوید: به خاطر سبک عکاسی‌ام و اهمیت سوژه، من معمولاً به دنبال چیزهای ویژه می‌گردم. اگرچه هنوز اول کار است اما من احساس می‌کنم که تازه کمی پایم را در صنعت گذاشته‌ام و هنوز چیزهای زیادی باید بیاموزم؛ اما هنوز یک‌راه برای برقراری برابری کامل وجود دارد و مثل هر چیز دیگری نیاز به زمان دارد. ما باید به سمتی برویم که حضور عکاسان زن در این صنعت معمولی دیده شود و آن‌ها فرصت‌ها و دستمزد یکسان با مردها داشته باشند.

عکاس ماریانا روتن، مشهور به مجموعه ساختارشکنی استعاره فم فتال می‌گوید باوجودی که آمار وحشتناکی از روش معرفی زنان در موزه‌ها و میزان درآمدشان در مقابل مردها وجود دارد، در حال حاضر بهترین فرصت برای زنان عکاس است تا هدایت امور را به دست بگیرند.

روتن به لوموگرافی می‌گوید: من فکر می‌کنم این زمان فوق‌العاده و هیجان‌انگیزی برای اینکه زن باشی است. در پنج سال گذشته شرایط تغییر کرده، به ویژه در گالری‌ها، کیوریتورها و مجلات. نمایشگاه‌های زیادی برگزار شده، بسیاری از کتاب‌ها و مقالات در حال به نمایش گذاشتن به‌ظاهر جدید فراوانی عکاسان زن هستند.

علاوه بر آن در رتبه‌بندی آرت پاور ۱۰۰، یکی از مهم‌ترین رتبه‌بندی‌های هنر معاصر در جهان پیشرفت‌هایی رخ‌داده. در سال ۲۰۰۲ تنها ۱۷ درصد از لیست را زنان تشکیل می‌دادند. گرچه پیشرفتشان کند بود اما سال ۲۰۱۷ پیشرفت چشمگیری داشت و گزارش‌شده که سهم زنان ۳۸ درصد است.

این فقط موزه‌ها و مؤسسات هنری نیستند که توسط زنان به این پیشرفت کمک می‌کنند، بلکه مردان نیز در این کار سهم دارند. روتن اضافه می‌کند: مردم علاقه‌مندند و تغییر می‌خواهند … جدا از اینکه باید با چه موانعی روبرو شویم امروز وقت بالا بردن صدایمان است. مردم گوش می‌دهند. من مردان زیادی را در این صنعت دیده‌ام که برای رسیدن به این هدف به‌اندازه یک زن فداکارند.

  مطالب خواندنی در این رابطه می‌توان به مطلب بنیان‌گذار بخش لنز نیویورک‌تایمز جیمز استرین «پررنگ کردن زنان در عکاسی» خبری و لی میلر «عکاسی: آیا هنوز یک دنیای مردانه است؟» اشاره کرد که به‌حق مسائلی را که منحصر به زنان عکاس است مطرح و شناسایی می‌کنند.

هنوز راه زیادی تا مقصد مانده و اعداد و آمارها به طرز غیرمنصفانه‌ای پایین هستند؛ اما هیچ راهی به‌جز پیش رفتن وجود ندارد. زنان عزیز تحمل‌کنید؛ امروز نوبت درخشش شماست برای همین صدایتان را بالا ببرید.

و به‌عنوان مرد؟ وقت آن است که آگاه شوید از تلاش‌های خلاقانه زنان همکار حمایت کنید.

ای زنان عکاسی که این متن را می‌خوانید آیا تابه‌حال با بی‌عدالتی جنسیتی در کارتان روبرو شده‌اید؟ ای مردان عکاس آیا چیزی برای گفتن درباره این شرایط دارید؟ حتماً در بخش کامنت‌ها داستانتان را بگویید.