جاده‌ای به مقصد نابودی جنگل‌های بلوط ۵۰۰ ساله
با ساخت جاده جدید روستای «وزوه» چهار هزار درخت کهنسال و زیست بوم این منطقه نابود می‌شود؛ انجمن دوستداران طبیعت فریدونشهر اعلام کرده ساخت این جاده هیچ توجیه فنی و زیست محیطی ندارد.
۱۲ سال پیش که بخشی از درختان ارزشمند ذخیره‌گاه‌های جنگلی فریدونشهر اصفهان، قربانی ساخت جاده‌ای برای دسترسی اهالی روستای ۱۰ خانواری «وزوه» از منطقه پشتکوه شدند شاید همه فکر می‌کردند مشکل اهالی این روستا برای همیشه حل شده است.
غافل از اینکه در فاصله چند سال دوباره متراکم‌ترین جنگل‌های زاگرسی قرار است قربانی زیاده‌خواهی انسان شوند. صحبت از ساخت دومین جاده برای روستایی است که تنها ۱۰ خانوار دارد. آنطور که کارشناسان می‌گویند ساخت جاده جدید روستای «وزوه» باعث کوتاه‌تر شدن مسیر دسترسی روستاییان می‌شود اما بهای این کار قطع ۴ هزار درخت کهنسال و نابودی زیست بوم منطقه خواهد بود.
هر چند کارشناسان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان و اداره کل حفاظت محیط زیست معتقدند ساخت جاده دوم برای این منطقه هیچ توجیهی ندارد و تنها بخشی از ارزشمندترین رویشگاه جنگلی زاگرس که هیچ کجای جهان نمونه‌ای ندارد برای همیشه از بین می‌رود اما بنا به گفته نایب رئیس انجمن دوستداران طبیعت فریدونشهر «قرار است جاده دوم روستای وزوه سال آینده احداث شود.»
همه اینها در حالی است که همان جاده اول هنوز در بخش‌هایی خاکی است و می‌توان با راه‌اندازی تونل گردنه کلوسه هم دست یاری به سوی مردم روستا دراز کرد و هم دست از سر جنگل‌های بی‌پناه زاگرس برداشت.
ساخت جاده دوم وزوه هیچ توجیهی ندارد
«مرتضی برزو زاده»، رئیس اداره کل منابع طبیعی اصفهان در گفت و گو با «ایران» با تأکید بر اینکه هیچ الزامی برای ساخت جاده دوم برای یک روستا به قیمت قطع ۴ هزار درخت کهنسال وجود ندارد، می‌گوید: جاده‌ای که قرار است از «کوگان» به «وزوه» کشیده شود و از آنجا به «کاهگانک» برود در اصل یک جاده میانبر است. درست است که با ساخت این جاده راه ۲روستا کم می‌شود اما این طرح تبعات زیست‌محیطی جبران‌ناپذیری بر جای خواهد گذاشت.
وی با ابراز تأسف از اینکه برای ساخت این جاده حدود ۲ هزار درخت بلوط با حداقل عمر ۵۰۰ سال و درختچه جنگلی باید قطع شود، ادامه می‌دهد: علاوه بر این درختان با انجام کارهای راه‌سازی در این منطقه حدود ۲ هزار درخت هم زیر تراشه‌ها مدفون می‌شود. از سوی دیگر با ساخت این جاده، حیات وحش رودخانه گوکان کاملاً نابود می‌شود. بارها اعلام کرده‌ایم این طرح هیچ توجیهی ندارد و اجرای آن ضربه مهلکی به گونه‌های گیاهی و جانوری منطقه خواهد زد. در این خصوص مخالفتمان را به سازمان راهداری اعلام کرده‌ایم اما با وجود مخالفت‌ها برخی همچنان پیگیر احداث این جاده هستند.
به گفته رئیس اداره کل منابع طبیعی اصفهان جنگل‌های این منطقه تنها باقی مانده جنگلی زاگرس است. می‌دانید که ۴۶ درصد گیاهانی که در ایران مرکزی داریم اندمیک(انحصاری) هستند و هیچ کجای جهان این گیاهان را نمی‌شود پیدا کرد اما اگر این جاده احداث شود بسیاری از این گیاهان کمیاب نابود می‌شوند.
نابودی درختان ۵۰۰ ساله به بهای کوتاه شدن راه
باتوجه به تبعاتی که ساخت جاده دوم برای روستای وزوه خواهد داشت انجمن دوستداران طبیعت فریدونشهر هم در این زمینه بیانیه‌ای صادر و اعلام کرده ساخت این جاده هیچ توجیه فنی و زیست محیطی ندارد.
«نصرت الله تواضع»، نایب رئیس انجمن دوستداران طبیعت فریدونشهر هم در این زمینه به «ایران» می‌گوید: از آنجایی که در سال‌های گذشته روستای وزوه جاده‌ای نداشت با درخواست اهالی حدود ۱۲ سال قبل با وجود تخریب‌هایی که انجام شد جاده ای ۱۶ کیلومتری از روستای «کاهگانک» به «وزوه» ساخته شد. در آن زمان تخریب بخشی از پوشش جنگلی منطقه پذیرفته شد اما اخیراً دوباره عده‌ای پیگیر احداث جاده دوم برای همین مسیر هستند که اصلاً ضرورتی ندارد.
وی می‌افزاید: شیب منطقه بسیار زیاد است و فضای لازم برای عملیات جاده‌سازی وجود ندارد به همین خاطر نیاز به سنگبری‌های زیادی است. در واقع انفجارها باعث نابودی کامل دره جنگلی در حاشیه رودخانه گوکان شده و هزاران اصله درخت بلوط که برخی از آن‌ها تا ۵۰۰ سال قدمت دارند از بین خواهند رفت. از سوی دیگر این انفجارها در شیب تند منطقه باعث حرکت لایه‌های سست و ناپایدار شن، ماسه به سمت بستر رودخانه شده و با انسداد جریان آب، اکوسیستم رودخانه نابود می‌شود.
آسان‌تر شدن دسترسی قاچاقچیان چوب به جنگل‌های زاگرس
تواضع یکی دیگر از خسارات مهم ساخت این جاده را آسان‌تر شدن دسترسی و عبور و مرور قاچاقچیان چوب و از بین رفتن معیشت ساکنان منطقه می‌داند و می‌افزاید: ساخت جاده دوم روستای وزوه، ضریب حفاظتی جنگل‌های این منطقه را کاهش می‌دهد و افزایش بوته‌کنی گیاهان درحال انقراض منطقه مانند کرفس کوهی،افزایش آتش‌سوزی در اثر رفت و آمد بیشتر، ورود بیشتر دام به جنگل و از بین رفتن گیاهان زیر اشکوب (گیاهچه‌های جنگلی) را به دنبال خواهد داشت.
وی ادامه می‌دهد: بلوط‌های کهنسال این منطقه ثروت ملی به حساب می‌آید، چراکه سال‌ها طول می‌کشد تا درخت بلوط رشد کند. انجمن دوستداران طبیعت شهرستان فریدونشهر حدود ۹ سال است که در این منطقه بذر بلوط کاشته اما با وجود مراقبت، تنها ۷ سانتیمتر رشد کرده است. در چنین شرایطی نابودی چنین بافت باارزشی قابل قبول نیست.
از گذشته درس بگیریم
تواضع، با یادآوری احداث جاده غیرضروری فریدونشهر به روستای مصر از طریق تنگه دره میلگان با صرفه هزینه میلیاردی می‌گوید: در آن طرح هزاران تن خاک مرتفع را برای تسطیح مسیر سنگلاخی تراشیدند، اما چند ماه بعد، آب‌های سیلابی بهاری همه خاک و سنگ را همراه خود در دره خدنگستان و رودخانه یلان تخلیه کرد. در واقع نه تنها جاده‌ای ساخته نشد، بلکه جاده مال رو تنگه هم حتی برای عبور دام عشایر بسته شد. قرار است جاده دوم روستای وزوه سال آینده احداث شود که دوستداران محیط زیست نسبت به اجرای این پروژه و تکرار اتفاقی مشابه در یک دهه قبل هشدار می‌دهند. ما باید از گذشته درس بگیریم و طرح ویرانگر دومین جاده غیرضروری روستای وزوه را متوقف کنیم.
ساخت تونل «گردنه کلوسه» مشکل را حل می‌کند
«سعید خدابخشی»، سرپرست اداره نظارت بر ساخت راه‌های فرعی و روستایی استان اصفهان هم می‌گوید: با توجه به مشکلات موجود بسیج سازندگی می‌خواهد جاده ای برای سهولت عبور و مرور روستاییان بسازد اما اداره کل منابع طبیعی و سازمان‌های مردم‌نهاد محیط زیستی تاکنون با این طرح مخالف بوده‌اند. البته باید بگویم مسیر در نظر گرفته شده پوشش جنگلی بکری دارد که برای ساخت جاده کل این محور آسیب می‌بیند.
وی با تأکید بر اینکه اداره راهداری و حمل و نقل جاده‌ای استان برای حل این معضل تلاش دارد ساخت تونل «گردنه کلوسه» را در اولویت قرار دهد، می‌گوید: این گردنه ارتفاع زیادی دارد و بازنگه داشتن آن در فصل زمستان مشکل است، به همین خاطر با پیگیری مسئولان محلی احداث تونل در این منطقه تصویب شده است. اگر این تونل احداث شود به غیر از اینکه ارتباط روستای وزوه و کاهگانک راحت‌تر می‌شود مشکل راه‌بندان زمستان حل شده و دیگر اجرای جاده دوم روستای وزوه توجیهی ندارد.
سرپرست اداره نظارت بر ساخت راه‌های فرعی و روستایی اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای استان اصفهان توضیح می‌دهد: با توجه به کوهستانی بودن منطقه حجم سنگبری برای احداث جاده دوم زیاد بوده و هزینههای خیلی بالایی دارد. در حال حاضر با آنکه جاده فعلی فریدونشهر به دورک از«پشندگان» تا «دورک» خاکی است اداره راه تلاش دارد با آسفالت این مسیر و ساخت تونل در گردنه کلوسه مسیر را ایمن کند.
جاده در مسیر جنگلی نیست
«سرهنگ حسین انوری»، رئیس سازمان بسیج سازندگی استان اصفهان هم در این زمینه با تأکید بر اینکه تلاش سپاه برای محرومیت‌زدایی است، می‌گوید: به ما پیشنهاد شده که برای ساخت این جاده به اداره راه استان اصفهان کمک کنیم وگرنه این جاده ای نیست که سپاه بر ساخت آن اصرار داشته باشد. نقشه‌برداری و طراحی جاده جدید انجام شده و در اختیار اداره راهداری و حمل و نقل جاده‌ای قرار گرفته است. از مسئولان خواسته‌ایم با استعلام قانونی از دستگاه‌های مربوطه به طور مشخص به ما اعلام کنند احداث جاده در مسیر پیشنهادی هیچ مشکلی ندارد.
انوری با اشاره به اینکه این جاده، «پشتکوه» فریدون شهر و «پشتکوه دوم» چهارمحال و بختیاری را به اصفهان وصل می‌کند، می‌افزاید: اغلب جاده‌های این منطقه در ذخیره‌گاه محیط زیستی و جنگل‌های پشتکوه ساخته شده‌اند اما در مسیری که ما نقشه‌برداری کرده‌ایم هیچ جنگلی وجود ندارد و جاده طوری طراحی شده که در حاشیه رودخانه قرار بگیرد.
ما در نقشه‌برداری و طراحی نقشه‌ها که هزینههای سنگینی دارد به اداره راه کمک کرده‌ایم تا هزینه‌ها به حداقل برسد. در نقشه‌برداری‌‌هایی که ما انجام داده‌ایم هیچگونه بافت جنگلی در مسیر وجود ندارد اما در نهایت اگر این مسیر را اداره راه استان در استعلام از محیط زیست و منابع طبیعی پذیرفت در اجرای پروژه به آن‌ها کمک خواهیم کرد. البته اگر طراحی جدیدی هم که مورد تأیید منابع طبیعی باشد، ارائه کنند ما آمادگی داریم هرجا که اعلام کردند به آن‌ها کمک کنیم.