آرماتوربندها: «انگار وجود نداریم»

می‌گوید: «من و خیلی‌ها جزو همان ۷۰ درصدی هستیم که کرونا بیکارمان کرد؛ نه بیمه داریم نه پس‌ انداز. کارگر روزمزد هر روز فقط به همان روز فکر می‌کند. این حال و روز ماست می‌بینی. تعداد کمی از ما الان مشغول کار هستند. زمستان که می‌آید ساختمان‌سازی هم از رونق می‌افتد. بماند که با این وضعیت گران شدن مصالح، خیلی از پیمانکاران ترجیح می‌دهند، فعلاً دور ساختمان‌سازی را خط بکشند یا ساختمان را نیمه کاره رها کنند ببینند بعد چه می‌شود. من هم تا چند ماه قبل بنایی می‌کردم، کارفرما تعطیل کرد و ما هم بیکار شدیم. بیمه هم نداریم که برویم سراغ بیمه بیکاری.»

هفته گذشته نایب رئیس کانون انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی اعلام کرد، کرونا ۷۰ درصد کارگران ساختمانی را بیکار کرده است. هادی ساداتی با اشاره به اینکه بسیاری از کارگران ساختمانی بیمه نیستند، گفت: «تنها امید خیلی از کارگران ساختمانی که بیکار شده‌اند کارهایی مثل نقاشی ساختمان و تعمیر لوله و کاشیکاری و … است اما در این اوضاع خیلی‌ها ترجیح می‌دهند حتی خرده کارهای مربوط به ساختمان و تعمیرات را هم بعد از کرونا انجام دهند. مشکل اساسی این است که کارگری که بیمه ندارد بیمه بیکاری هم به او تعلق نمی‌گیرد.»

محمد، ملات را روی دیوار می‌ریزد و آجر را می‌گذارد و روی آن می‌کوبد. دو ماهی می‌شود دست راستش در گچ است و نمی‌تواند با آن کار کند. می‌گوید آرماتوربند حرفه‌ای است اما دو ماه قبل در یک حادثه از بالای ستون سقوط کرد: «باور کنید اگر مجبور نبودم با این حال کار نمی‌کردم اما اگر کار نکنم هزینه داروی دخترم را از کجا بیاورم؟ هر ماه باید ۳۰۰ هزار تومان پول دارویش را بدهم. در این اوضاع و احوال که کار نیست و کرونا همه را خانه نشین کرده مجبورم کار کنم. من آرماتوربند هستم و کار ما خیلی سخت است و ساعت‌ها در بالای ستون و ارتفاع باید میلگردها را به هم وصل کنیم و قبل از بتن‌ریزی آماده کنیم. دوماه قبل وقتی مشغول کار با دستگاه فرز بودیم دستگاه شکست و به ستون برخورد کرد. سنگ فرز به چشمم خورد و از بالای ستون افتادم و دستم شکست و خانه نشین شدم. از درد چشم و دست نمی‌توانستم بخوابم. بعد از چند هفته دوباره برگشتم سر کار. وقتی بیمه بیکاری نداری مجبوری با هر وضعیتی کار کنی. الان هم با سرد شدن هوا و بارش نمی‌توانم آرماتوربندی کنم و فعلاً با یک دست دارم بنایی می‌کنم تا خدا چه بخواهد.»

محمد این را هم می‌گوید که خیلی از کارگران ساختمانی با وجود ابتلا به کرونا بازهم کار می‌کنند چون بیمه نیستند: «از داربست و جان پناه و وسایل ایمنی خبری نیست که هیچ، در این شرایط کرونا هم مجبوریم کنار هم کار کنیم چون در کار ساختمانی فاصله اجتماعی معنا ندارد. با وجود این ماسک می‌زنیم ولی بازهم خیلی از کارگران ساختمانی مبتلا می‌شوند. چند روز قبل کاشیکار و مهندس ناظر هر دو مبتلا شدند. کسی که غم نان دارد به سلامتی‌اش اهمیتی نمی‌دهد.»

عباس کنار دیوار نشسته و دست‌هایش را با آتش درون پیت حلبی گرم می‌کند. کیسه رنگ و رو رفته‌اش را کنار خیابان گذاشته تا اگر کسی سفارش کار دارد لااقل کیسه را ببیند: «از ۱۶ سالگی گچکاری می‌کنم و چشم بسته هر مدل گچبری را روی دیوار پیاده می‌کنم.» عباس اهل کرمانشاه است و دل پری از این روزها  دارد: «هر شب دست خالی می‌روم خانه و با این وضعیت نمی‌دانم عاقبت چه می‌شود. تا قبل از کرونا اوضاع کار بد نبود اما بعد از آن کار ما هم خراب شد. این روزها همه از کسب و کارهایی حرف می‌زنند که به‌دلیل کرونا به مشکل خورده اما کسی به فکر ما نیست، انگار اصلاً وجود نداریم. تا چند ماه قبل با چند نفر برای ساختمان‌های نوساز گچبری می‌کردیم اما ساخت و ساز کم شد و مجبور شدم بیاییم کنار خیابان. بیمه هم نیستم و توان اینکه خودم را بیمه کنم ندارم چون باید به تعداد اعضای خانواده‌ام حق بیمه بدهم.»

حفظ‌ الله یاری رئیس انجمن کارگران ساختمانی آرماتوربند شهریار می‌گوید، هر هفته پنج کارگر ساختمانی آرماتوربند در ساختمان‌های درحال ساخت، سقوط می‌کنند و خانه نشین می‌شوند. خانه نشینی برای آنها یعنی پایان همه چیز؛ نه از بیمه بیکاری خبری هست، نه حمایتی: «برای بیمه کارگران به هرکجا که فکرش را کنید نامه نوشته‌ایم و شکایت کرده‌ایم اما نتیجه‌ای نداشت. آرماتوربندی یکی از کارهای سخت و زیان آور است اما تأمین اجتماعی حمایتی نمی‌کند. بسیاری از این کارگران سال ۸۸ کارت مهارت گرفتند ولی تحت پوشش بیمه قرار ندارند. آرماتوربندها بدون ایمنی باید در ارتفاع کار کنند و هر لحظه در معرض سقوط باشند. کارگران ساختمانی در هر شرایطی باید کار کنند و کرونا و شکستگی دست و پا و زخمی شدن هم نمی‌تواند مانع کارشان شود چون مجبورند. تنها خواسته و دلخوشی کارگران ساختمانی بیمه است.»

بابک علیزاده رئیس انجمن گچکاران غرب استان تهران وضعیت این روزهای کارگران ساختمانی را نگران  کننده می‌داند و می‌گوید کارگران ساختمانی که بیکار شده‌اند در شرایط بسیار سختی زندگی می‌کنند: «کارمندان با هر سختی و مشکلی بالاخره سر ماه حقوق می‌گیرند و دغدغه بیکار شدن ندارند اما کارگر ساختمانی روزمزد که بیمه هم ندارد چه کار کند؟ با شیوع کرونا خیلی از کارفرماها دیگر دل به‌کار نمی‌دهند و در کل ساختمان‌سازی با کندی پیش می‌رود. الان هرکار کوچک به یک کارگر گچکار پیشنهاد شود قبول می‌کند تا چند روزی زندگی‌اش را بگذراند. از طرف دیگر زمانی برای کارگر ساختمانی بیمه واریز می‌شود که مشغول کار باشد. کارگر ساختمانی برای بیمه یک بار آدرس خانه‌اش را می‌دهد ولی برای بار دوم باید آدرس محل کارش را بدهد. هر چند ماه یک بار هم افرادی که اغلب تخصصی ندارند تحت عنوان بازرس بیمه به محل کار کارگر ساختمانی می‌روند و چون کار ساخت و ساز تعطیل است اعلام می‌کنند کارگر مشغول کار نیست و بیمه او را قطع می‌کنند. درحالی که اگر بازرسی‌های میدانی به انجمن‌ها سپرده می‌شد آنها با تخصصی که دارند و خودشان هم از قشر کارگر هستند می‌توانستند وضعیت شغلی کارگر ساختمانی را تأیید کنند. نزدیک به ۵۰ درصد کارگران ساختمانی از سال ۹۶ برای بیمه ثبت‌نام کرده‌اند ولی هنوز بیمه نیستند و توان پرداخت حق بیمه آزاد را هم ندارند.»

 این روزها کرونا زندگی خیلی از مردم را تحت تأثیر قرار داده و بسیاری از مشاغل به سمت دورکاری و فضای مجازی رفته‌اند، اما در این میان قشر کارگر بخصوص کارگران ساختمانی که زندگی‌شان به آجرهایی که روی هم چیده می‌شود وابسته است با نگرانی در انتظار حمایت هستند.