ترامپ و پرنده آبی

در جهان ما ردپای عناصر دیجیتالی اعم از شبکه­‌های اجتماعی، سیستم­‌های آنلاین خرید و فروش، هوش مصنوعی و… به وضوح دیده می­‌شود. دیجیتالی شدن؛ یکی از پرافتخارترین محصولات تکنولوژی معاصر که به نظر می­‌رسد تا این لحظه ابعاد مختلف زندگی بشر را تحت تاثیر جدی قرار داده­، اکنون جایگاه خود را در میان سیاستمداران نیز پیدا کرده‌­است. یک شخص صاحب نظر در امور سیاسی اغلب شبکه­‌ی اجتماعی توییتر[۱] را برای ارتباط با مخاطبان و همچنین نشان دادن مواضع خود در بستری غیررسمی و خودمانی­تر انتخاب می‌کند. در این رابطه باید گفت تا کنون هیچ سیاستمدار و رئیس جمهوری به اندازه دونالد ترامپ از این شبکه برای ارسال پیام‌های سیاسی خود بهره نگرفته است. در ادامه به سازوکار و عمق استفاده­‌ی رئیس جمهور ایالات متحده از مواهب توییتر و همچنین نتایج این موضوع خواهیم پرداخت.

دونالد ترامپ سابقه‌ای‌ قابل توجه در امور نمایشی دارد. علاقه او به جلب توجه رسانه‌ها شاید بعضا از تلاش برای رسیدن به اهداف اقتصادی بلندپروازانه‌اش نشأت می‌گرفت اما دیده شدن و ایجاد شوک در رسانه‌ها که نام ترامپ را به صدر اخبار آمریکا هدایت می­‌کرد، برای او لذتی مضاعف به همراه داشت. حضور چند ثانیه‌ای در فیلم تنها در خانه سال ۱۹۹۰، شرکت در تیزر تبلیغاتی یک رستوران در سال ۲۰۰۴ حتی به قیمت پوشیدن لباس مرغ، برنامه پر حاشیه کارآموز[۲] که از سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۷ در شبکه ان بی سی[۳] روی آنتن می‌رفت و… نشان دهنده همین روحیه است.
در زمان پخش برنامه‌ی کارآموز، ترامپ، در آستانه­‌ی یک ورشکستگی عظیم قرار گرفته­‌ بود اما او به یاری همین برنامه و نشان دادن تصویری خلاف واقع از سطح درآمد و زندگی خود توانست اوضاع را به نفع خودش تغییر دهد و از یک سقوط و شکست حتمی نجات پیدا کند.

ترامپ با هدف دریافت واکنش میلیون‌ها مخاطب نسبت به رفتارهای غیرقابل پیش‌بینی خود در برنامه‌های تلویزیونی حاضر می­‌شد و کسب شهرت در این زمینه به موازات ساخت هتل‌های چند صد میلیون دلاری از او چهره‌ای جالب توجه، اما نه چندان خردمند، می‌ساخت. شهرتی باد آورده که مارک رولندز در کتاب خود تحت عنوان شهرت درباره آن چنین می‌نویسد:«ویژگی شهرت بادآورده این است که تا حد زیادی با ملاک‌ها عینی و مستقل ارتباطی ندارد. این مسئله همیشه صادق است، خواه شهرت بادآورده نصیب فردی شود که هیچ استعدادی ندارد، خواه نصیب فردی شود که استعدادهایی دارد ولی شهرتش بیش از شایستگی اوست.»
اوج صحنه‌گردانی‌های ترامپ، پیش از نشستن بر روی صندلی کاخ سفید، حضور در برنامه‌های متعدد کشتی کج از جمله معروف‌ترین آنها یعنی رسل­مینیا[۴] بود. ترامپ با ارائه شخصیتی که در هر لحظه قادر است حیرت تماشاچیان را برانگیزد، محبوبیت ویژه‌ای میان آن‌ها به دست آورد. تشویق‌های پی‌در‌پی حضار نیز انرژی ترامپ و همچنین شور و اشتیاق او را چندین برابر می‌کرد.

پس از موفقیت دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۶، بخش عمده‌ای از خودنمایی‌های او به شبکه اجتماعی توییتر منتقل شد چرا که محدودیت‌های یک سرمایه‌دار صحنه‌گردان، لااقل در ظاهر امر، با رئیس جمهور ایالات متحده متفاوت است. کاربر توییتری می‌تواند، در هر لحظه، تجربیات، افکار ، احساسات و عقاید خود را منتشر کند و منتظر عکس العمل سایر کاربران باشد؛ درست همان فرایندی که ترامپ را به یک ستاره روی رینگ کشتی کج تبدیل می‌کرد. شاید به همین دلیل باشد که رئیس جمهور ایالات متحده صراحتا می‌گوید به توییتر بسیار علاقمند است و از آن برای خنثی کردن اخبار جعلی استفاده می‌کند. رشته توییت‌های ترامپ که بعضا دارای سخافت همان صحنه‌های زد و خورد به نظر می‌رسد، به علت انتشار محتواهای غیرمعقول و عجولانه در این شبکه اجتماعی، مورد انتقاد و تمسخر واقع می­‌شود. به دنبال آن ترامپ در مصاحبه‌ای با بارستول اسپورتس[۵] اعتراف کرد که از برخی توییت‌ها خود و بازنشر آن پشیمان است ضمن اینکه برای نگارش آنها دقت چندانی به خرج نمی‌دهد. ناگفته نماند که دونالد ترامپ یک بار به دلیل انتشار توییتی با محتوای نژادپرستانه و بار دیگر به خاطر نشر اکاذیب درباره تقلب در رأی‌دهی پستی، با این شبکه اجتماعی دچار چالش می‌شود.
و اما اکنون که دونالد ترامپ برای دومین بار در آستانه انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده است، به خاطر فقدان کارنامه‌ای قابل افتخار، اینکه دور بعدی بازی را هم با پیروزی پشت سر بگذارد جای تردید دارد؛ هرچند رقیب دموکرات او جو بایدن نیز صاحب امتیاز ویژه‌ای نیست. با صرف نظر از کمپین‌های انتخاباتی این دو نامزد و همچنین مناظرات جنجالی آن‌ها، توییتر میدان نبردی با قوانین و محدودیت‌های کمتر برایشان فراهم کرده است.
دونالد ترامپ در توییتر به شخصیت اصلی خود نزدیک‌تر می‌شود؛ شخصیتی که به شدت تحت تاثیر هیجانات خود قرار دارد. تاریخ سیاسی ایالات متحده نشان می‌دهد تاثیرپذیری از هیجانات و ترس­‌های شخصی سیاستمداران، نتایج نه چندان مطلوبی را برای این کشور به همراه داشته‌­است. بلما استینبرگ[۶]، متفکر حوزه روان‌شناسی سیاسی، درباره‌­ی جنگ ویتنام و تاثیر احساسات و هیجانات دولتمردان در وقوع این جنگ می­‌گوید:«لیندون جانسون و ریچارد نیکسون انسان­‌هایی بسیار خودشیفته­ و دچار احساسات ناراحت کننده­‌ی شرمساری و تحقیر شده بودند. این احساسات نهفته در ساختار شخصیتی خودشیفته­‌ی آن­ها بود که نقش مهمی در اتخاذ تصمیم­‌گیری آن دو در مورد جنگ ویتنام داشت.»؛ بی­‌تردید اگر عمر استینبرگ به دوران انتخابات ۲۰۲۰ می­‌ر‌سید، پرده از عجایب رفتارهای مجازی و توئیتری ساکنان کاخ سفید در میان کارزار انتخابات نیز برمی‌­داشت.
شبکه­‌ی اجتماعی توییتر، برای ترامپ که غالبا افسار رفتارهایش در دستان هیجاناتش است، بیش از پیش، رینگ کشتی کج را تداعی می‌کند؛ به همین علت شاهد رجزخوانی‌های متعدد او با هدف کشاندن حریف به گوشه رینگ هستیم. ترامپ در توییتی چنین می‌نویسد:«بایدنِ فاسد کاری کرده است که هیلاری حقه باز پیش او مثل یک آماتور به نظر می‌رسد.» او همچنین در حساب توییتری خود مسائلی مانند فسادهای به بار آمده توسط پسر بایدن، گمانه‌زنی درباره افزایش مالیات‌ها پس از پیروزی حزب دموکرات و… را در قالب همین ادبیات منتشر کرده است. توییت‌های دونالد ترامپ اغلب شورانگیز و با حروف بزرگ الفبای انگلیسی است به ویژه زمانی که می‌خواهد مردم را به رأی دادن تشویق کند؛ مثلا زمانی که قصد دارد عظمت رای­‌دهندگان را نشان دهد می‌­نویسد:«موج قرمز غول­‌پیکر در راه است!»[۷]. از طرف دیگر اغلب توییت‌هایی که مخاطبش به نحوی دشمن او محسوب می‌شوند، دارای محتوای توهین‌آمیز و تهدیدزا است (شبیه همان ادبیات به خصوص در روند برگزاری کشتی­‌کج). ترامپ در عین حال به بازنشر و همچنین پاسخگویی توییت‌های دیگران می‌پردازد.

دونالد ترامپ که منتخب میلیون‌ها جمهوری­‌خواه در ایالات متحده است، از شبکه­‌ی اجتماعی توییتر جهت خودنمایی و عرض اندام در عرصه‌های داخلی و بین‌المللی بهره می‌گیرد. او که دارای شخصیتی هیجانی و فاقد نظم‌پذیری -به تناسب جایگاه خود- است تفاوت‌های چشم‌گیری با سایر رؤسای جمهور این کشور دارد که تلاش می‌کند افکار و برنامه‌های خود را با ادبیات و زاویه نگاه شخصی خودش از طریق تریبونی مستقیم و فراگیر مانند توییتر به سمع و نظر دیگران برساند. این امر بیش از هر چیزی نشان‌دهنده انحطاط نظم متداول ساختار سیاسی ایالات متحده و رویش نوع جدیدی از سلیقه­‌ی انتخاباتی شهروندان در این کشور است که مطابق آن یک فرد سرمایه­‌دار که صحنه‌­گردانی را خوب می­‌شناسد به دموکرات­‌هایی با عقبه‌­ی سیاسی غنی و شعارهای لیبرالیستی ترجیح داده می­‌شود. همچنین استفاده‌­ی گسترده­‌ی سیاستمداران از توییتر نشان می‌دهد که جهان بیش از گذشته و با شتابی قابل توجه، در حال گذار به سمت مجازی شدن حتی در عرصه‌های کلان مانند حکومت است. چشم‌اندازی که در آن شاید دیگر شاهد نوع متداول حکمرانی در پشت درهای بسته و پیچ و خم­‌های بوروکراسی نباشیم.

پی نوشت:

[۱] Twitter

[۲] Apprentice

[۳] NBC

[۴] WrestleMania

[۵]Barstool Sports

[۶] Blema Steinberg

[۷] GIANT RED WAVE COMING