آیا واقعا وضعیت سیستان و بلوچستان سفید است؟
وضعیت سیستان و بلوچستان به نظر رئیسجمهور سفید است. استانی که در منابع فیزیکی، انسانی و مراکز مراقبت های اولیه در میان استانهای همجوار پایینترین شاخصها را دارد و در کل کشور در رتبههای انتهایی جدول است.
اوایل هفته دوم فروردین ماه، حریرچی معاون وزیر بهداشت و درمان در زاهدان اعلام کرد: «نگران وضعیت ضعیف استان سیستان و بلوچستان در هفتههای آتی هستیم.» اما امروز گویی این نگرانی در دولت رفع شده است. حسن روحانی، رییس جمهوری امروز یکشنبه در سخنانی از سه استان بوشهر، هرمزگان و سیستان و بلوچستان به عنوان استانهایی با وضعیت سفید یاد کرد و گفت: «آموزش و پرورش میتواند در استانهای سفید فعالیت خود را شروع کند و مانعی برای این کار وجود ندارد.»
نمودار ابتلا به ویروس کرونا در سیستان و بلوچستان همچنان صعودی است و به گفته رییس دانشگاه علوم پزشکی زاهدان روزانه ۱۲ نفر به مبتلایان اضافه میشود. تا چند روز پیش در کنار آمار مبتلایان به کرونا در استان، آمار بیماران بستری با علائم تنفسی حاد نیز به طور روزانه اعلام میشد که پرسشهایی را درباره وضعیت این بیماران ایجاد کرد. اما در پاسخ به پرسشهای چند روز اخیر شهروندان درباره این چندوچون بیماران با علائم تنفسی، تنها این آمار از اعلامهای روزانه حذف شد. مثلا در روز ۱۴ فروردین تعدا بیماران بستری با علائم حاد تنفسی در استان ۱۳۰۷ نفر بود که از این تعداد ۱۰۱ نفر جان خود را از دست دادند، در حالی که مبتلایان به کرونا در همین روز ۲۴۶ نفر و فوتیهای آن ۲۱ نفر بوده است.
برای بررسی میزان آمادگی این استان در برابر کرونا باید نگاهی به شاخصهای بهداشتی استان سیستان و بلوچستان بیندازیم. منابع فیزیکی، انسانی و مراکز مراقبت های اولیه در میان استانهای همجوار پایینترین شاخصها را دارد و در کل کشور نیز در رتبه های انتهایی جدول شاخصها قرار دارد.
کمبود پزشک و کادر درمانی، کمبود بیمارستانهای مجهز، نشان میدهد که این استان در صورت شیوع گستردهتر بیماری توانایی مقابله ندارد. برای نمونه چابهار با جمعیت نزدیک به ۳۰۰ هزار نفر تنها یک بیمارستان دارد و شهرهای کنارک و زرآباد و گاهی سرباز را نیز پوشش می دهد. منطقه سیستان نیز وضعیت مناسبی ندارد و از ابتدای شیوع کرونا در استان منطقه بحرانی اعلام شده بود. خشکسالی و طوفانهای سهمگین شن این منطقه را در صدر مبتلایان به بیماریهای تنفسی قرار داده و در برابر کرونا آسیب پذیرتر. سیستان و بلوچستان بالاترین آمار مبتلایان به بیمارهای تنفسی و سل را دارد. سالیانه حدود ۶۰۰ مورد بیمار مبتلا به سل در استان شناسایی می شوند که نیمی از این افراد مبتلا به سل ریوی هستند.
وضعیت زیستی مردم سیستان و بلوچستان نیز تابآوری آنها را در برابر بیماریهای همهگیر کاهش داده است. ۴۴درصد مردم شهر زاهدان، مرکز استان در حاشیه زندگی میکنند. ۵۰ درصد مردم در چابهار، ۴۵ درصد در زابل، ۴۵ درصد در کنارک و ۲۳ درصد ایرانشهریها حاشیه نشین هستند. امکانات معیشتی ناچیز و دسترسی اندک به آب سالم، مقابله با ویروس در مناطق حاشیهای را بدون دخالت دولت تقریبا غیر ممکن کرده است.
بسیاری از مناطق استان سیستان و بلوچستان حتی در شهرهای بزرگی مثل زاهدان به آب سالم دسترسی ندارند و نداشتن آب رعایت توصیههای بهداشتی برای آنها غیر ممکن کرده است. در شهر بندری چابهار دسترسی مردم به آب سالم تنها ۲۹ درصد است.
وضعیت بهداشتی مدارس در حاشیه شهرها نیز آنقدر نامناسب است که بازگشایی آنها در این شرایط منجر به گسترش بیماری میشود. فشردگی کلاسهای آموزشی کمبود، سرویسهای بهداشتی استاندارد در این مدارس میتواند سبب گسترش سریع کرونا شود.
دولت در حالی سیستان وبلوچستان را در وضعیت سفید قرار داده که این استان هم اکنون درگیر بحران دیگری نیز هست. سیل دی ماه ۹۸ و در پی آن بهار ۹۹، مردم بسیاری از مناطق جنوبی استان را گرفتار کرده است و حفظ سلامتی آن ها دشوارتر به نظر می آید.
با توجه به اعلام رسمی مسئولان، ۱۲۰ هزار نفر از سیستانیها و بلوچستانیها از سایر مناطق کشور در تعطیلات نوروز به این استان آمدهاند و با وجود عبور بیش از ۵۰ هزار نفر از اتباع پاکستان و افغانستان که از مسیر این استان قصد برگشت به کشورشان را دارند، وضعیت را نگران کننده کرده است. از طرفی نیروهای کاری غیر بومی استان نیز در حال بازگشت به استان هستند که ورود آنها به بخشهای مختلف صنعت، ساختمان و کارگاه های استان می تواند احتمال شیوع را افزایش دهد.
در چنین شرایطی به نظر میرسد قرار دادن سیستان و بلوچستان در وضعیت سفید نیازمند بازنگری است.