رهایی ملی با رهایی زنان در پیوند است
این متن ترجمه یک گفتگو با «ریا النصاح» فعال فلسطینی جنبش طالعات و یادداشت یکی از اعضای این جنبش است. این متن‌ها به ریشه‌های جنبش طالعات و خواسته‌های آن می‌پردازد.
روز بیستوششم سپتامبر، زنان فلسطین، اجتماعات فلسطین اشغالی و جمعیت مهاجران فلسطینی، اعتراض خود را علیه خشونت و سرکوب جنسیتی به خیابان‌ها آوردند. این اعتراضات تاکید داشتند که آزادی فلسطین در گرو آزادی زنان فلسطین است. فراخوان این تجمع توسط «طالعات»، کلکتیو زنان فلسطینیِ ساکن در فلسطین و سراسر فلسطین اشغالی، داده شد. این تجمع در ابتدا واکنشی بود به زن‌کشی وحشیانه‌ای در اواخر ماه آگوست، زمانی که اسراء غریب، دختر بیست‌و‌یک‌ساله فلسطینی به دست خانواده‌اش به قتل رسید.
طالعات در زبان عربی به معنی به خیابان‌رفتن است. این جنبش تلاش می‌کند تا بر گفتمان مسلطی چیره شود که سعی در تقلیل مبارزات زنان فلسطینی به اقدامات ان‌جی‌اوها و نهادهای بشردوستانه دارد. طالعات مبارزه علیه مردسالاری و خشونت قیم‌سالارانه را محور مبارزه اجتماعی، سیاسی و اقتصادی برای آزادی فلسطین قرار می‌دهد.
تا کنون اعتراضات خیابانی در شهرهای حیفا، رام‌الله، یافا، بیروت،الطیبه، بیت‌المقدس، عرابه، الجیش و همچنین بیروت و برلین برپا شدند.
مبارزه برای رهایی و عدالت جنسیتی ذاتا سیاسی است
«ریا الصناح»، فعال و پژوهش‌گر فلسطینی حوزه زنان و یکی از اعضای کلکتیو طالعات درباره مقاومت زنان در فلسطین و جرقه سازمان‌دهی تجمع بیستوششم سپتامبر با people dispatch مصاحبه کرد.
– زنان، فمینیست‌ها و کنش‌گران به چه شکل مبارزات خود را در فلسطین سازمان‌دهی کرده و در این مسیر با چه چالش‌هایی مواجه می‌شوند؟
-زنان فلسطینی همواره بخش مهمی از مقاومت در برابر خشونت استعمارگرانه اسرائیل بوده‌اند. پدیده تقلیل مبارزات زنان به «انجیاوگری» و اقدامات سازمان‌های رسمی مرتبط بسیار تاسف‌آور است. انجیاوگری مقاومت زنان را بخشی از مبارزه اجتماعی، اقتصادی و تغییرات سیاسی نمی‌داند. متعاقبا، مبارزات زنان را از بستر ارگانیک آن جدا کرده و آن را در چارچوب مطالبات بشردوستانه و حق‌طلبانه صورت‌بندی می‌کند.
انجیاوگری مبارزات را سیاست‌زدایی کرده و آن را به کنش‌هایی غیرساختاری علیه مردسالاری تقلیل می‌دهد. انجیاوگری در برابر وضع موجود، یعنی هفت دهه دست‌و‌پنجه نرم کردن با مصائب اشغال‌گری و استعمار اسرائیل، کور است. غالب شدن گفتمان حقوق بشری و انجیاوگری منجر شد تا بسیاری از سازمان‌های زنان فلسطینی در سراسر فلسطین اشغالی با سازمان‌های حقوق زنان اسرائیلی همکاری کنند. این سازمان‌ها مساله زنان را به سرکوب زنان فروکاسته و آن را مساله مشترک وهم‌سان برای تمامی زنان جهان می‌دانند.
برای احزاب سیاسی و در گفتمان غالب، مساله رهایی زنان موضوعی فرعی و جدا افتاده از سیاست تلقی شده و مساله زنان عنصر محوری مبارزه عدالت‌طلبانه در کلیت سیاست فلسطین شمرده نمی‌شود.
کلکتیو طالعات با برنامه‌ریزی تجمع بیستوششم سپتامبر، درواقع به دنبال برون‌رفتی از این نوع صورت‌بندی‌های کوته‌بینانه و رهایی از سایه سنگین اقدامات نهادهای رسمی موجود است. ما نشان می‌دهیم که زنان عادی می‌توانند در کنش و همبستگی متحد شوند و فریاد می‌زنیم که مبارزه برای رهایی و عدالت جنسیتی ذاتا سیاسی است و باید بخشی لاینفک از مبارزات علیه خشونتی باشد که نظام سیاسی و اقتصادی موجود بر ما تحمیل کرده‌است.
-زن‌کشی اسراء غریب چطوراضطراری به جان مبارزات زنان در فلسطین انداخت؟
-قتل ناموسی اسراء غریب جامعه فلسطین را به شدت متاثر ساخت. اما این تاثر برخاسته از شدت خشونت و توحش این فاجعه نبود؛ آشکار شدن تبانی و هم‌دستی ساختاری نهادهای مربوطه با وضع موجود بسیار تاسف‌آور بود. در واقع این اتفاق بیش از پیش برهمگان آشکار ساخت که خشونت علیه زنان و زن‌کشی مساله‌ای موردی نبوده و یک مساله فراگیر اجتماعی است و در این میان نهادهای مربوطه در واقع برای حفظ خشونت موجود تلاش می‌کنند. اسراء یکی از بیست‌و‌هشت زن فلسطینی است که تا این لحظه از سال ۲۰۱۹ به قتل رسیده‌اند. در سال ۲۰۱۸ سی‌و‌پنج زن کشته شدند. این البته آمار رسمی است و می‌دانیم که آمار واقعی اعداد بسیار بالاتری را نشان خواهند داد. مشخص است که خشونت جنسیتی در جامعه ما موضوعی فراگیر و در حال گسترش است.
اسراء که تا سرحد مرگ مورد ضرب‌و‌شتم قرار گرفته بود توسط خانواده‌اش تا بیمارستان تعقیب شد. خانواده اسراء جنایت خود را در بیمارستان کامل کردند. فیلمی از آن‌چه در بیمارستان بر اسراء گذشت، دست‌به‌دست شد. این فیلم اسراء را در حال جیغ‌کشیدن نشان می‌داد و هیچ‌کس برای دفاع از اسراء در برابر خشونت خانواده‌اش اقدامی انجام نداد. بعد از قتل اسراء خانواده برای موجه جلوه‌دادن جنایت خود داستان‌هایی سرهم کردند. مثل همیشه این داستان‌ها قابل پیش‌بینی بودند، همان منطق غالبی که خشونت علیه زنان را توجیه می‌کند. آن‌ها گفتند که اسراء بیماری روانی داشته و دیوانه بوده. گویی اگر این داستان صحت داشته باشد، این قتل عملی مشروع تلقی می‌شود، حتی کالبدشکافی اسراء هم مضحکه‌ای تمام‌عیار بود.
قتل اسراء دقیقا آن نقطه‌ای بود که با خود گفتیم دیگر نه، هرچه بر سرمان آمده، بس است. باید ایستاد و برای پایان‌دادن به این فجایع دست به عمل زد.
-در بیستوششم سپتامبر شاهد تجمع های خیابانی در سراسر فلسطین بودیم. پیام این اعتراضات چه بود؟
-دراین تجمع زنان و اجتماعات فلسطینی در فلسطین، فلسطین اشغالی، لبنان و جمعیت مهاجران فلسطینی با یک‌دیگر اعلام همبستگی کرده و به خیابان آمدند تا در برابر تمامی اشکال خشونت علیه زنان بایستند. خشونت کلامی، خشونت فیزیکی، خشونت خانگی، خشونت روانی و خشونت سیاسی علیه زنان باید متوقف شود. ما می‌خواهیم برای همگان روشن کنیم که زنان توسط یک هیولای بیرونی مورد تعرض و خشونت قرار نمی‌گیرند، اغلب اوقات این خشونت در خانه که اتفاقا فضایی امن انگاشته می‌شود و توسط اعضای خانواده بر زنان وارد می‌شود. ما تاکید می‌کنیم که مساله زنان نمی‌تواند از سایر حوزه‌های سیاسی جدا باشد بلکه محور اصلی مقاومت‌های رهایی‌بخش سیاسی و اجتماعی است. ما رهایی‌بخشی در تمامی حوزه‌های سیاسی و اجتماعی را در گرو آزادی زنان می دانیم، رسیدن به مطالبات برابری‌طلبانه در هیچ حوزه ای به شکلی تک‌افتاده ممکن نیست. به خیابان رفتن و به عرصه عمومی آوردن این صداها در برابر نظامی که ما با آن سر جنگ داریم، قدم اول مبارزه در برابر تک‌افتادگی و پراکندگی مطالبات‌مان است. به شکل جمعی تلاش می‌کنیم زمینی مشترک برای اتحاد و توان‌مندسازی خود بسازیم تا ما را به جامعه بهتری هدایت کند که در آن نه تنها زنان، بلکه تمام اعضای جامعه شرایط زیستی مناسبی داشته باشند.
رهایی ملی با رهایی زنان در پیوند است
در ادامه یادداشت یکی دیگر از اعضای کلکتیو طالعات را در مورد مطالبات تجمع بیستوششم سپتامبر می‌خوانیم:
ما گروهی از زنان فلسطینی هستیم، از خطه رود اردن تا دریای مدیترانه و فراتر از آن، که در برابر هر شکلی از خشونت علیه زنان فلسطینی، در هرجا که باشند، مقاومت می‌کنیم.
ما تا پایان یافتن تمام اشکال خشونت فیزیکی، جنسی، روانی و اقتصادی که زنان به طور روزمره از آن آسیب می‌بینند، از پای نمی‌نشینیم.
ما در مقام فلسط‌ینیان و براساس درک خود از واقعیت موجود یعنی زندگی در یک نظم استعماری مبارزات خود را سازمان‌دهی می‌کنیم. در همین راستا تلاش می‌کنیم با ایجاد همبستگی، براین تکه‌تکه‌شدگیِ جغرافیایی، اجتماعی و سیاسیِ غلبه کنیم.
مبارزه ما علیه استعمار از طریق ساختن جامعه ای امن و برابر برای تمامی اعضای آن، فارغ از مرزهای جغرافیایی، صورت می‌گیرد.
ما به هیچ وجه نمی‌پذیریم که مبارزه برای آزادی زنان باید تا فرارسیدن رهایی ملی به تعویق بیفتد. این جنبش رهایی ملی را به گونه‌ای بازتعریف می‌کند که مترادف با رهاییِ فراگیرهمگان باشد. رهایی ملی تنها به معنی رهایی و آزادی از سلطه و ستم اسرائیل نبوده و مستلزم آزادی کامل، برابری و کرامت انسانی برای هر فلسطینی است.
در این لحظه ما به طور مشخص به جنبشی احتیاج داریم که رهایی ملی را در پیوند با رهایی زنان فلسطین بداند. به این ترتیب، ما بر ضرورت ساختن جنبش سازمان‌یافته فمینیستی فلسطینی تاکید می‌کنیم که قادر باشد تمامی زنان فلسطینی را خطاب قرار داده و نیازهای‌شان را برآورده سازد.
متن ترجمه‌ای است از Palestinian women to march against gender-based violence