قربانیان کم‌آبی
سیستان و بلوچستان به‌عنوان یکی از مناطق خشک کشور با بحران آب روبه‌رو است. آب‌رسانی در بسیاری از نقاط استان با مشکل مواجه است و روستاییان در معرض خطر استفاده از آب‌های آلوده قرار دارند.
خبر کوتاه و دردناک است: حوا رئیسی، یکی از ساکنان روستاهای کشاری هنگام برداشت آب از محل زندگی گاندو یا همان تمساح پوزه‌کوتاه ایرانی دست خود را برای همیشه از دست داد و دچار نقص عضو شد. نصیر بلوچ‌زاده، دهیار روستای آزادی کشاری، به «شرق» می‌گوید آب‌رسانی سیار به روستایشان و دیگر روستاهای منطقه کشاری مرتب انجام نمی‌شود و آب‌رسانی از طریق خط لوله هم با اشکال مواجه است، به‌همین‌دلیل مردم به گودالی که گاندو در آن گیر افتاده و سازمان محیط زیست برایش آب منتقل کرده، مراجعه می‌کنند تا بخشی از نیازهای خود برای شرب و شست‌وشو را از آب این گودال تأمین کنند؛ اما برخلاف گفته‌های او سعید محمدی، مدیر امور آب شهرستان سرباز، در گفت‌وگو با «شرق» بیان می‌کند روستایی که دختر در آن زندگی می‌کند، پمپ آب شرب دارد و نیازی برای مراجعه به تالاب محل زندگی گاندو نبوده است.
سیستان و بلوچستان به‌عنوان یکی از مناطق خشک کشور با بحران آب روبه‌رو است. آب‌رسانی در بسیاری از نقاط استان به‌ویژه روستاها، با مشکل مواجه است و کسی نمی‌داند چند روستایی بر اثر استفاده از آب آلوده انباشته‌شده در هوتگ‌ها یا همان گودال‌های طبیعی و مصنوعی که آب باران در آن برای مصرف شرب و… جمع می‌شود، دچار آسیب می‌شوند. با وجود این چند سالی است که به‌مدد شبکه‌های اجتماعی، حوادث ناشی از کمبود آب در سیستان‌وبلوچستان، در معرض دید افکار عمومی قرار گرفته است. هشتم خرداد سال جاری سه دانش‌آموز روستای کموبازار از توابع بخش پلان شهرستان چابهار در هوتگ غرق شدند و جان باختند. این سه دختر تنها قربانیان دسترسی‌نداشتن به آب سالم در سیستان و بلوچستان نبودند. روز گذشته هم حوا رئیسی، دختربچه ۱۰ ساله ساکن یکی از روستاهای کشاری، در جریان برداشت آب از محل زندگی گاندو، دچار سانحه شد و برای همیشه دست خود را از دست داد؛ اما گویا این گودال، یکی از نقاط حادثه‌خیز سیستان و بلوچستان است، زیرا سال گذشته هم در همان گودال گاندو به یک پسربچه حمله کرد و این پسربچه بر اثر خفگی جان داد.
دسترسی‌نداشتن به منابع آب سالم
منطقه کشاری از توابع شهرستان سرباز در پایین‌دست سد پیشین واقع شده است. سد پیشین در ۹ کیلومتری جنوب غربی پیشین و در نزدیکی مرز پاکستان قرار دارد. در اهداف این سد، تأمین آب کشاورزی و شرب قید شده است، اما نصیر بلوچ‌نژاد، دهیار روستای آزادی کشاری، در گفت‌وگو با «شرق» اعلام می‌کند: به ما گفته‌اند آب سد پیشین برای شرب مناسب نیست و برای مصرف است. او درباره این حادثه می‌گوید: منطقه ما پایین‌دست سد پیشین است. بالغ بر سه هزار نفر جمعیت دارد. ۲۲ کیلومتر با مرز فاصله دارد. سد پیشین پر از آب است، اما نمی‌دانم مسئولان برای چه آب سد پیشین را مهار کرده و رها نمی‌کنند. مردم بدون آب هستند و مسئولان هیچ کاری نمی‌کنند. به گفته بلوچ‌زاده در منطقه کشاری، ۹ آبادی وجود دارد و دختری که گاندو دستش را قطع کرده، در روستایی زندگی می‌کند که او دهیار آن است. او اضافه می‌کند: سال گذشته، ۱۰ تیر نیز گاندو یک پسربچه را به زیر آب کشید و بعد از یک‌ونیم ساعت؛ این پسربچه که به‌دلیل خفگی از بین رفته بود، توسط مردم از آب بیرون آورده شد.
توسل مردم به منابع آبی تأمین‌شده برای گاندو
دهیار روستای آزادی کشاری، منطقه‌ای را که در آن زندگی می‌کند، مشابه کشورهای توسعه‌نیافته و فقیری توصیف می‌کند که منتظر هستند آب آلوده‌شده توسط بالادستی‌ها در اختیار آنها قرار گیرد.
او ادامه می‌دهد: روستاییان مولاآباد با آبی که در اختیار مردم پایین‌دست قرار می‌گیرد، حمام می‌روند، برای شرب از آن استفاده می‌کنند و بعد از هزاربار استفاده آن را به پایین‌دستی که روستای من در آن واقع شده است، می‌دهند. به گفته بلوچ‌زاده مردم منطقه کشاری فقط وقتی آب دارند که سد پیشین باز می‌شود. از آنجا که یک گاندو در نزدیکی سد پیشین گیر افتاده و سازمان محیط زیست به‌صورت مقطعی (چند ماه از سال) به این موجود از طریق سد پیشین آب‌رسانی می‌کند تا از تشنگی نمیرد، مردم به تالاب محل زندگی تمساح مراجعه می‌کنند که برای شست‌وشو و… آب برداشت کنند. او ادامه می‌دهد: بعد از حادثه‌ای که سال گذشته رخ داد، سازمان کشتی‌رانی قول داد آب به منطقه کشاری بیاورد اما بعد گفتند که بودجه انجام این کار را ندارند. با همکاری برخی شرکت‌های دانش‌بنیان هم یک گودال برای ایجاد تصفیه‌خانه کندند و آن را بلاتکلیف رها کردند و رفتند. اگر کار آن تصفیه‌خانه تمام می‌شد، باید یک ارگانی متولی آن می‌شد که از این کار هم سر باز زدند و تصفیه‌خانه را تحویل نگرفتند.
تانکرهایی که به مقصد نمی‌رسند
به گفته دهیار روستای آزادی کشاری برای آب‌رسانی به این منطقه نیاز به منبع پایداری است که باید از ۲۸ کیلومتر دورتر و از سد پیشین تأمین شود و به مجتمع آب‌رسانی کشاری آب منتقل شود.
او اضافه می‌کند: در شرایط خشک‌سالی از طریق تانکر به روستاهای منطقه کشاری آب‌رسانی می‌شود اما در این رابطه هم سهل‌انگاری می‌شود. بلوچ‌زاده از کارشکنی تانکرداران در آب‌رسانی سخن می‌گوید و مدعی می‌شود که تانکرداران در شرایطی که از ابتدای سال باید ۴۰ بار به روستاهای کشاری آب‌رسانی می‌کردند، فقط ۹ بار به این منطقه آب‌رسانی کردند و توقع دارند که اسناد آنها در زمینه دریافت آب، مهر شود. او اضافه می‌کند: من اسناد تانکرداران را مهر نکرده‌ام و به روستایم آب‌رسانی نمی‌کنند. به مردم می‌گویند که دهیارتان نامه‌های ما را مهر نمی‌کند اما دلیلش را توضیح نمی‌دهند. متأسفانه تانکرداران چند روز در روستاهای ما باقی می‌مانند و با وساطت افراد مختلف، نامه‌های آنها با وجودی‌که آب در منطقه توزیع نکرده‌اند، توسط چندین شورای موجود در منطقه مهر می‌شود. ما اعلام کردیم که خودمان تانکر داریم اما مسئولان می‌گویند که با تانکرداران فعلی قرارداد دارند و باید آب را از آنها تحویل بگیریم.
بازیگوشی عامل نقص عضو
درحالی‌که دهیار یکی از روستاهای کشاری از مشکلات کم‌آبی منطقه می‌گوید و دختربچه ساکن این منطقه نیز تحت‌تأثیر نبود آب سالم به محل نگهداری گاندو مراجعه کرده و برای همیشه دچار نقص عضو شده است، سعید محمدی، مدیر امور آب شهرستان سرباز در گفت‌وگو با «شرق» از وفور منابع آب در این منطقه سخن می‌گوید. او اضافه می‌کند: در منطقه کشاری هم آب‌رسانی سیار فعال است و هم پمپ آب شرب آنجا، همیشه روشن است. هدف برداشت آب نبوده است و بچه‌ها در محدوده محل زندگی گاندو بازی می‌کردند که دچار مشکل شده‌اند. محمدی در واکنش به سخنان دهیار روستای آزادی کشاری درباره کارشکنی تانکرداران عنوان می‌کند: اصلا چنین مسئله‌ای صحیح نیست. مدارک تانکرداران هربار توسط اعضای شورای روستا امضا می‌شود. یک بار درباره این مسئله پیگیری شد و تانکردار اعلام کرد که ابتدا آب را به روستا می‌رساند و بعد مدارکش توسط دهیاری‌ها امضا می‌شود. به گفته او امسال به دلیل مشکل آبی که در منطقه بوده است، خط آب‌رسانی سیار منطقه که دو ماه قبل باید قطع می‌شد، هنوز برقرار است. او درباره منبع تأمین آب منطقه کشاری بیان می‌کند: آب سد پیشین آزاد می‌شود و پس از عبور از سفره آب‌های زیرزمینی، به‌صورت مرتب کلرزنی و میکروب‌زدایی شده و وارد خط لوله روستا می‌شود. این منطقه همیشه آب دارد. بر اثر خشک‌سالی مشکلاتی بود که با تانکر آب‌رسانی انجام شد.