دولت ایران از کوچکترینها در جهان است
براساس گزارش شاخص آزادی اقتصادی ۲۰۱۸، ایران در بین ۲۰ کشور مهم جهان دارای کوچکترین اندازه دولت (برحسب مخارج دولت) است. بر اساس این گزارش رتبه جهانی اندازه دولت کشورهای صنعتی عضو گروه هفت شامل آمریکا (۱۲۵). ژاپن (۱۲۹)، کانادا (۱۳۳). انگلستان (۱۴۹)، آلمان (۱۵۴)، ایتالیا (۱۶۹) و فرانسه (۱۷۸) در بین ۱۸۶ کشور جهان است، درحالیکه ایران در رتبه ۱۹ قرار دارد.
گزارشهای شاخص آزادی اقتصادی سالهاست توسط بنیادی به نام هریتیج (Heritage) منتشر میشود که در این گزارش براساس شاخصهای دوازدهگانه میزان آزادی اقتصادی ارزیابی شده است. طبق این گزارش اگرچه ایران جزو کشورهای غیرآزاد اقتصادی است اما وضعیت آن در شاخص اندازه دولت در رتبه بالایی قرار دارد.
بحث در خصوص کوچکسازی دولت سالهاست که با توجه به اصل ۴۴ قانون اساسی در دستور کار قرار گرفته است و در برنامههای مختلف توسعه آمده است. این ضرورت غالباً با این توجیه همراه است که نزدیک به ۹۰ درصد اعتبارات کشور برای حقوق و مزایای کارکنان صرف و تنها ۱۰ درصد به بخش عمران اختصاص مییابد و همواره با کشورهای صنعتی جهان مقایسه میشود که این نسبت ۳۰ به ۷۰ است.
برخی منتقدان به اجرای ناصحیح خصوصیسازی و کوچکسازی دولت نقد دارند و بیان میدارند که اجرای ناقص یا ناصحیح این روند موجب شکاف درآمدی و فقر میشود. درحالیکه برخی دیگر منتقدان این دست سیاستها را در غالب سیاستهای نئولیبرالی تعریف میکنند. این سیاستها فارغ از نحوه اجرایی شدن آنها تنها باعث تثبیت موقعیت فرادستان، تضعیف موقعیت فرودستان و نیز استفاده از انواع روشهای سلبمالکیت برای کسب سودهای هنگفت میشود. در این راستا کوچکسازی دولت موجب تعدیلهای نیروی انسانی در بدنهی دولت میشود که چتر حمایتی دولت از صاحبان نیروی کار را شدیداً منقبض میکند و سپردن نیروی کار به بازار آزاد نتیجهای جز عدم امنیت شغلی نخواهد داشت.