وداع آشوراده با آرامش
سرنوشت آشوراده تغییر می‌کند. جزیره آرام، بی‌سروصدا و کم‌حاشیه خزر روزهای شلوغ و پرحاشیه‌ای را در مقابل خود می‌بیند. دولتی‌ها برایش رویای تبدیل شدن به مرکز گردشگری را دیده‌اند. همان خوابی که در دولت گذشته برای تنها جزیره ایرانی خزر دیده شد و حالا قرار است در دولت فعلي تعبیر شود و دنیای آرام آشوراده را به شلوغي گره بزند. تنها جزیره ایرانی دریای خزر قرار است به مرکز گردشگری تبدیل شود و اقتصاد گلستان را متحول کند. تحولی که به گفته فعالان محیط‌زیست به معنای از دست رفتن طبیعت بکر آشوراده و خداحافظی با پرندگان مهاجری است که هر سال با آغاز فصل سرما، این جزیره را به‌عنوان پناهگاه انتخاب می‌کنند و آشوراده می‌شود خانه زمستانی‌شان.
این خانه دیگر آرام نیست، بکر هم نیست. تصمیم گرفته شده و حسن روحانی رئیس دولت یازدهم در سفر استانی خود به گلستان وعده آن را به ساکنان شرقی خزر داده است. رئیس‌جمهوری در جمع خبرنگاران گلستانی گفت: «پس از برگزاری چندین جلسه کارشناسی و با توافق مسئولان، جزیره آشوراده استان گلستان در دریای خزر با مراعات مسائل زیست‌محیطی به یک مرکز گردشگری تبدیل خواهد شد. در تبدیل آشوراده به مرکز گردشگری بخشی از این جزیره به صورت طبیعی باقی می‌ماند و بخش دیگر آن با انجام زیرساخت‌های لازم به منطقه گردشگری تبدیل می‌شود.»
او با اشاره به این‌که این موضوع در نشست با روسای‌جمهوری قزاقستان و ترکمنستان در استان گلستان نیز مطرح شده است، ادامه داد: «موضوع تبدیل آشوراده به مرکز گردشگری از گذشته به دلیل مطرح شدن برخی مشکلات زیست‌محیطی با تأخیر مواجه شده است، اما امروز این تصمیم پس از انجام کار کارشناسی و بحث‌های مفصل اتخاذ شد. استعداد و جاذبه‌های طبیعی گلستان باید شناسایی شود چون می‌تواند منبعی برای اقتصاد استان باشد.» روحانی ظرفیت‌های گردشگری گلستان از جمله ساحلی بودن، سرسبز و جنگلی بودن و از همه مهم‌تر برخورداری از مردمی مهربان و میهمان‌نواز را مورد اشاره قرار داد و خاطرنشان کرد: «این ظرفیت‌ها می‌تواند منبعی برای تحول اقتصادی استان گلستان باشد».
او در پاسخ به سوالی درباره تمهیدات دولت برای رسیدن استان گلستان به جایگاه واقعی در بحث گردشگری در کشور گفت: «در موضوع گردشگری دولت مسئول تأمین زیرساخت‌ها و تسهیلات است که این کار را انجام خواهد داد، اما وظیفه اصلی برعهده بخش خصوصی است تا در این عرصه فعال شود. تصویب تبدیل آشوراده به مرکز گردشگری، ایجاد منطقه آزاد در اینچه برون، آغاز بهره‌برداری از خط آهن بین‌المللی و اقداماتی نظیر آن بخشی از تلاش‌های دولت برای تمهید مقدمات توسعه صنعت گردشگری استان است.» خوابی که برای آشوراده دیده شده در حالی قرار است تعبیر شود که فعالان محیط‌زیست موافق آن نیستند و هجوم گردشگران به این منطقه را به معنای از دست رفتن محیط‌زیست جزیره و حتی میانکاله می‌دانند. مخالفت‌ها با اجرای طرح گردشگری آشوراده در دوران ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد هم صداهای بسیاری را بلند کرد و فعالان محیط‌زیست را برای مخالفت با این طرح یک صدا کرد. فعالان محیط‌زیست می‌گویند با روی کار آمدن دولت یازدهم که مسائل زیست‌محیطی را یکی از اولویت‌های کاری خود می‌دانست، نگرانی‌ها برای اجرایی شدن طرح گردشگری در جزیره آشوراده پایان یافت، اما زمان زیادی طول نکشید که دولت یازدهمی‌ها هم در همان راهی قدم گذاشتند که پیش از آن دولت دهمی‌ها رفته بودند. حالا آشوراده راهی را می‌رود که نقشه آن را دولت دهمی‌ها کشیده‌اند. در پایان دوره ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد امتیاز سرمایه‌گذاری در آشوراده به یک شرکت لبنی واگذار شد، این واگذاری به منظور توسعه گردشگری در منطقه اتفاق افتاد و انتقادات بسیاری را با خود همراه کرد.
اسماعیل کهرم، مشاور رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست، در همین‌باره به «شهروند» می‌گوید: «ما در زمان ریاست‌جمهوری آقای احمدی‌نژاد، بسیار جنگیدیم تا جزیره آشوراده از دست نرود اما متاسفانه در سفر رئیس‌جمهوری به گلستان هم دیدیم که آقای روحانی همان خطی را گرفته و می‌رود که دولت گذشته در پیش گرفته بود.» او با اشاره به این‌که آشوراده در شمال شبه جزیره میانکاله قرار دارد، ادامه می‌دهد: «میانکاله اولین سایت رامسر جهان است. در سال ۱۹۷۱میلادی، برابر با ۱۳۴۹خورشیدی و در شهر رامسر ایران، معاهده‌ای جهانی برای حفاظت از تالاب‌ها و پرندگان مهاجر به تصویب رسید که به «معاهده رامسر» مشهور است. براساس این کنوانسیون، مقرر شد کشورهای عضو طبق توانی که دارند، تالاب‌های موجود در کشورشان را عضو این کنوانسیون کنند و متعهد باشند که از آن نگهداری و حفاظت می‌کنند. میانکاله نخستین رامسر سایت جهان بود، چرا که پناهگاه حیات‌وحش است و زیستگاه پرندگان مهاجر.» مشاور رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست، یادآوری می‌کند که «در نزدیکی این سایت، پالایشگاهی در حال ساخت است و تاکنون هرچه درخصوص مشکلاتی که این پالایشگاه برای محیط‌زیست منطقه به همراه خواهد آورد، اعتراض کردیم، فایده‌ای نداشته. این در حالی است که شبه‌جزیره یک سایت شیلاتی است و ماهی‌های خاویاری در آن صید می‌شود. همچنین یک ده سنتی زیبا دارد. پالایشگاه طبیعت و تنوع‌زیستی آن را با خطر روبه‌رو می‌کند. حالا هم که قرار است جزیره به مرکز گردشگری تبدیل شود.»
او با تأکید بر این‌که اگر می‌خواهند، آشوراده مرکز گردشگری باشد، این کار با خانه‌های روستایی و اتاق‌های اجاره‌ای امکان‌پذیر است، می‌گوید: «برنامه‌ای که دولتی‌ها برای این جزیره در نظر دارند، همان‌طوری که در گذشته درخصوص آن صحبت شده، ساخت هتل‌های چندطبقه و پارکینگ‌های بزرگ است. خودروهایی که به جزیره می‌آیند، آلودگی به همراه خواهد آورد و زباله‌ای که مسافران تولید می‌کنند، محیط‌زیست این منطقه را با مشکل روبه‌رو می‌کند. در کنار این آلودگی‌ها باید تردد قایق‌های تندرو و کندرو برای تفریح گردشگران را هم اضافه کرد که آرایش و آسایش جزیره را از بین خواهد برد. با رخ دادن این اتفاق‌ها، پرندگان مهاجر دیگر به این جزیره سفر نخواهند کرد.»
کهرم با اشاره به سخنان رئیس‌جمهوری در گلستان مبنی بر این‌که بررسی‌هایی برای تبدیل جزیره به مرکز گردشگری انجام شده و پس از این بررسی‌ها این تصمیم گرفته شده است، ادامه می‌دهد: «من اعتقاد دارم که مسئولان سازمان حفاظت محیط‌زیست و علاقه‌مندان به محیط‌زیست با این تصمیم و تبدیل شدن آشوراده به مرکز گردشگری مخالف هستند، زیرا در پهنه آبی آشوراده، ۷۵هزار بال پرنده سرشماری کرده‌ایم. فلامینگو، خوتکا، حواصیل، عقاب دم سفید و… پرندگانی که در جهان نمونه هستند. با این تصمیم این گونه‌ها از بین خواهند رفت.» او با تأکید بر این‌که یک کمی هم به طبیعت فرصت بدهیم، از رئیس‌جمهوری می‌خواهد که در این تصمیم تجدیدنظر کند. مشاور رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست، می‌گوید: «جناب آقای رئیس‌جمهوری، در روزی که آمدید بسیار از محیط‌زیست صحبت کردید، موضوع دریاچه ارومیه در نخستین جلسه هیأت دولت شما مطرح شد و ما فکر کردیم شما به فکر محیط‌زیست هستید. لطفا در این تصمیم تجدیدنظر کنید.» او به بلایی اشاره می‌کند که بر سر تالاب انزلی آمده است و یادآور می‌شود: «بلایی که بر سر تالاب انزلی آمد می‌تواند در نظر گرفته شود. در انزلی حدود ۲هزار و ۸۰۰ فروند قایق روی تالاب تردد می‌کند که تردد این قایق‌ها نیلوفرهای آبی تالاب را از بین برده است. هجوم قایق‌ها برای تفریح گردشگرانی که به آشوراده می‌آیند، محیط‌زیست منطقه را دچار مشکل می‌کند. زباله‌هایی که با حضور گردشگران تولید می‌شود، قایق‌ها، جت اسکی‌ها و فعالیت‌هایی که برای تفریح گردشگران در منطقه شکل خواهد گرفت، اجازه رعایت هیچ ملاحظه زیست‌محیطی را نخواهد داد و تمام محیط‌زیست منطقه از بین خواهد رفت. پرندگان بار خود را می‌بندند و می‌روند.»
آشوراده در آستانه تغییر است و بار دیگر صدای نگرانی‌ها برای مشکلات زیست‌محیطی که این تغییر به دنبال خواهد داشت، بلند شده است. فعالان محیط‌زیست حالا با نگرانی به آینده آشوراده و پرندگانی نگاه می‌کنند که آخرین زمستان خود را در جزیره می‌گذرانند.