تقسیم ناعادلانه صندلی‌های سینما
طبق آخرین گزارش منتشر شده درباره آمار سینماهای کشور، از میان ۱۱۴۸ شهر در کشورمان، تنها حدود ۶۰ شهر سینما دارند و بطور تقریبی ۱۰۸۸ شهر از سینما محروم‌اند. دولت هم اعلام کرده دیگر سینما نخواهد ساخت و این کار را به بخش خصوصی واگذار خواهد کرد.
«ما دیگر ساخت سالن سینما توسط دولت نخواهیم داشت ولی نهضت سالن‌سازی توسط بخش خصوصی ادامه پیدا می‌کند.» این حرف‌های مجید مسچی، مدیرعامل موسسه سینماشهر است. او چندی پیش در افتتاح مجموعه سینمایی شهر آفتاب شیراز تاکید کرد همچنان در سراسر کشور به افتتاح سالن‌های جدید نیاز است و به همین منظور در شهرهای بزرگ مانند اصفهان، شیراز، تبریز، تهران و رشت نهضت سالن‌سازی ادامه پیدا می‌کند. با این همه از سال ۹۶ اولویت دولت بازسازی سالن‌های قدیمی و تبدیل آنها به سالن‌های جدید چند منظوره است.
شهرهای بزرگ اما تنها بخشی از مساحت کل کشور را تشکیل می‌دهند. بر اساس گزارش‌های رسمی، تا سال ۹۲ بیش از ۳۱ میلیون نفر از جمعیت ایران به سینما دسترسی داشته‌اند و بیش از ۴۳ میلیون نفر از این دسترسی محروم بوده‌اند. این در حالی است که در ۳۵ سال اخیر رشد جمعیت ۱۲۷ درصد و رشد ساخت سینما در ایران منفی ۴۴ درصد بوده است. بر اساس استاندارد جهانی به ازای هر ۱۰ هزار نفر در هر کشور باید یک سالن سینما وجود داشته باشد. در ایران اما این آمار فاصله زیادی با استاندارد جهانی دارد و به ازای هر ۳۰۳ هزار نفر یک سالن وجود دارد. با احتساب میانگین هر سالن ۱۰۰ صندلی، در واقع سهم هر ۳۰۳۰ نفر یک صندلی سینماست.
بر اساس گزارش‌های رسمی، تا سال ۹۲ بیش از ۳۱ میلیون نفر از جمعیت ایران به سینما دسترسی داشته‌اند و بیش از ۴۳ میلیون نفر از این دسترسی محروم بوده‌اند.
با این همه دولت یازدهم از همان ابتدا ساخت سالن سینما را یکی از اولویت‌های اصلی این حوزه قرار داد. بخش خصوصی هم از این فرصت استفاده کرد و پیگیر ساخت پردیس‌های سینمایی شد. این اتفاق خوشایند اما تنها در تهران رخ داد و باقی شهرهای کشور به مرور اندک سالن‌های سینمایی خود را از دست دادند. در این میان سینماهای قدیمی تهران در خیابان لاله‌زار هم جای خود را به پردیس‌هایی چون ملت، آزادی، زندگی، کوروش، چهارسو و… دادند. لاله‌زار که زمانی از مهم‌ترین مراکز تئاتر و سینمای کشور با ۱۶ سالن سینما از جمله سارا، رکس، البرز، متروپل و… بود این روزها به یکی از مراکز تجاری شهر تغییر کاربری داده است. حالا سینماهای لاله‌زار به انبار مغازه‌های الکتریکی تبدیل شده‌اند و صاحبان آنها هم برگه انحلال سینماهای‌شان را از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گرفته‌اند.
هرچند دولت یازدهم احیای سالن‌های نوستالژی تهران را در دستور کار خود قرار داد اما فضای حاکم در خیابان لاله‌زار سبب شد نقشه متولیان فرهنگی نقش بر آب شود و این خیابان برای همیشه هویت هنری خود را از دست داد. «تلاش داریم سینماهایی را که در مکان‌های شلوغ و پر رفت و آمد قرار دارند کمتر در اهداف کاری خودمان قراردهیم. به عنوان مثال اگر کسی تصمیم بگیرد به سینما برود حتما سینماهای منطقه لاله‌زار را انتخاب نخواهد کرد. » این ادامه حرف‌های مسچی، مدیرعامل موسسه سینماشهر است؛ موسسه‌ای که با حمایت معاونت سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی طی ۱۲ سال گذشته به بازسازی و بهینه‌سازی سینماهای سطح کشور مشغول بوده و اقدامات ویژه‌ای برای استانداردسازی یا به روز کردن سینماها انجام داده است. در سال‌های اخیر انتخاب سالن سینما، به یکی از دغدغه مخاطبان و سینماروها تبدیل شده است. مسائلی چون کیفیت صدا و تصویر، تهویه سالن و نحوه چیدمان صندلی‌ها از جمله معیارهای جذب مخاطب است. اما واقعیت این است که با احداث پردیس‌های سینمایی و همجواری مراکز تفریحی و خرید با سالن‌های سینما، مردم تمایلی به تماشای فیلم در سینماهای قدیمی شهر ندارند. چرخ سینماهایی چون استقلال، فلسطین، عصر جدید، صحرا و… با وجود موقعیت مکانی مطلوب و قرار گرفتن در خیابان‌های پرتردد، به سختی می‌چرخد و اگر وزارت ارشاد برای برون رفت از این بحران چاره‌ای نیندیشد، این سینماها هم سرنوشت سینماهای خیابان لاله‌زار را پیدا می‌کنند.
انتظار برای بازسازی سینماهای فرسوده اما تنها راه‌حل ممکن نیست. این سالن‌ها می‌توانند با اکران فیلم‌های تجربی، کوتاه، مستند و حتی فیلم‌های گروه سینمایی هنروتجربه تا تامین بودجه برای بازسازی به حیات‌شان ادامه دهند. محقق شدن این ایده‌آل هم نیازمند حمایت وزارت ارشاد به عنوان تنها متولی دولتی فرهنگ و هنر در کشور است. این سالن‌ها بعد از بازسازی هم نباید بافت قدیمی خود را از دست بدهند. فیلم‌های به نمایش درآمده در این سینماها، صف‌های طویل مقابل گیشه و معماری این سالن‌ها بخشی از خاطره جمعی علاقه‌مندان به سینما را می‌سازد. بی‌توجهی به نوع معماری ایران و ساخت فضایی خاطره‌انگیز مرتبط با سینما، مساله‌ای است که در ساخت پردیس‌های نوظهور در نظر گرفته نشد. همان سینماهایی که اگرچه این روزها رونق خوبی به کسب‌وکار سینماداران و صاحبان آثار داده‌اند اما بدون وجود مراکز فرهنگی و تجاری، هویت مستقلی ندارند.
پراکندگی این پردیس‌ها در شهر تهران هم در این میان قابل توجه است. عمده سالن‌های سینمایی در سال‌های اخیر به بهانه احداث مجتمع‌های تجاری عمدتا در غرب تهران ساخته شده و شرق‌نشینان این کلانشهر تا امروز از این امکان محروم مانده‌اند. به جز سالن‌های تازه تاسیس مجتمع تجاری تیراژه در این منطقه، پردیس باران در شرق تهران به دلیل کمبود بودجه سال‌هاست نیمه کاره مانده و به بهره‌برداری نرسیده است. این تقسیم ناعادلانه امکانات در شهر تهران نشانه عدم نظارت متولیان فرهنگی بر بخش خصوصی و صدور مجوز بدون در نظر گرفتن پراکندگی جمعیت در شهر است. بحرانی که به شکل وسیع‌تر شامل حال تمام شهرهای ایران هم می‌شود.
عمده سالن‌های سینمایی در سال‌های اخیر به بهانه احداث مجتمع‌های تجاری عمدتا در غرب تهران ساخته شده و شرق‌نشینان این کلانشهر تا امروز از این امکان محروم مانده‌اند.
طبق آخرین گزارش منتشر شده درباره آمار سینماهای کشور، از میان ۱۱۴۸ شهر در کشورمان، تنها حدود ۶۰ شهر سینما دارند و بطور تقریبی ۱۰۸۸ شهر از سینما محروم‌اند. از میان استان‌های کشور، تمام جمعیت قم به سینما دسترسی دارند و استان مازندران هم با هفت شهر بالاترین سرانه شهری دارای سینما را به خود اختصاص داده است. اوضاع استان‌های شمالی کشور هم بهتر از جنوبی‌هاست. با این همه بیشترین تعداد سینما با رقمی بیش از ۱۰۶ سالن در شهر تهران قرار گرفته است. در این میان کهگیلویه و بویراحمد محروم‌ترین استان کشور در حوزه سینماست و هیچ سالنی برای نمایش فیلم ندارد. به جز این استان، سیستان و بلوچستان هم با وجود مساحت چشم‌گیر، تنها یک سالن سینما دارد و احتمالا بخش قابل توجهی از ساکنان این استان تا حالا تجربه فیلم دیدن روی پرده را نداشته‌اند. با وجود این میزان محرومیت، واسپاری ساخت سالن‌های سینما تنها به بخش خصوصی شاید چندان خوشایند به نظر نرسد. طبیعی است که سرمایه‌گذاران فرهنگی، ساخت سالن در شهر تهران را در دستور کار خود قرار دهند و باز هم مردم بخش‌هایی از کشور از تماشای فیلم در سالن‌های تاریک بی‌نصیب بمانند.
استان تهران در مجموع ۵۶ پردیس سینمایی و مجموعه سینما دارد که هرکدام به چند سالن مجهز هستند. درجه‌بندی کیفی سینماها و تعداد سالن‌های سینمایی متفاوت است. به غیر از چند پردیس سینمایی که در نقاط مختلف کشور واقع شده‌اند، تمرکز سینماهای شهر تهران در خیابان‌های انقلاب و ولیعصر است.
سینماهای مدرن:
۱۴ سینمای مدرن با ۵۳ سالن سینمایی
پردیس «کوروش» رکورددار پردیس‌های سینمایی ایران با بیشترین تعداد (۱۴سالن و ظرفیت ۲۸۰۰صندلی) رتبه اول را دارد. سپس پردیس‌های آزادی، ماندانا، ملت و زندگی هرکدام با پنج سالن در رده دوم هستند.
پردیس‌های راگا، کیانا و نیز اریکه‌ایرانیان، برج میلاد و سینما جوان با سه سالن، ایوان شمس، موزه سینما، پایتخت و پامچال هرکدام با یک سالن سینمایی سینماهای مدرن استان تهران هستند.
به جز پردیس راگا که در شهرری استان تهران واقع شده است، بقیه پردیس‌ها و سینماهای مدرن در شهر تهران قرار دارند.
سینماهای ممتاز:
۲۴سینمای ممتاز با ۵۱ سالن
پردیس چارسو با پنج سالن و پردیس‌های شکوفه، تماشا، رازی، سینما فرهنگ، فلسطین، سمرقند، جام‌جم، ایران و مرکزی هرکدام با سه سالن، سینماهای تیراژه۲، بهمن، پارس، پایتخت، کارون با دو سالن و فجر اسلامشهر، قلهک، سپهر شهریار، فرهنگ رباط‌کریم، بهاران، قدس، ناهید و آفریقا و سینما پرستوی دماوند با یک سالن سینمایی از مجموعه سینماهای ممتاز هستند.
پردیس چارسو که در قلب منطقه تجاری شهر تهران، تقاطع خیابان حافظ و خیابان جمهوری واقع شده نیز از مجموعه سینماهای ممتاز تهران است.
سینماهای درجه ۱:
سینماهای درجه یک با ۱۹سالن سینمایی
جی و شقایق با سه سالن، تهران، حافظ و گلریز با دو سالن و سینماهای دهکده۱، آسیا، آستارا، بلوار، پیام انقلاب، پیوند، سعدی، فردوسی، میلاد و ققنوس هرکدام با یک سالن.
سینماهای درجه ۲:
سینماهای آرش، آسمان آبی و فرخ، سه سینمای درجه ۲ استان تهران هستند که هرکدام یک سالن دارند.
استان تهران در مجموع ۵۶ سینما و ۱۲۶ سالن سینمایی دارد که بیش از ۹۵ درصد آنها در پایتخت متمرکز شده‌اند.