زیرگذر، نقبی به تاریخ
زیرگذر بخش تازه‌ای از میدان است که بر تاریخ تمرکز دارد. تاریخ برخلاف تصویری که از آن منعکس می‌شود مجموعه‌ای ایستا و خطی از رویدادها نیست که بتوان آن را به صورت خنثی روایت کرد. اتفاقات تاریخی، از نظر زمانی و مکانی اثرات گوناگونی داشته و در وضعیتی پیچیده در کنار هم قرار گرفته‌اند. به همین دلیل جایگاه و وضعیت ما از یک سو نگاهمان به تاریخ را دائما شکل داده، و از سوی دیگر موجب می‌شود برگی از تاریخ را بی‌تاثیر دانسته یا حاوی معنایی قابل توجه بپنداریم.
چرا زیرگذر؟
سالها قبل تلاش شده است در زبان فارسی به «فیلمبردار» بگوییم «توژبردار» و به «تلویزیون» بگوییم «دوردیس». امروز تنها واکنش در مواجهه با این معادل‌های فارسی صدای بلند خنده‌هاست. این در حالی است که فرهنگستان به تصویب و اعلام لغات جدید برای استفاده به عنوان معادل فارسی کلمات ادامه می‌دهد. کجا جز در تبلیغات رسمی به موبایل «تلفن همراه» گفته‌ایم و به اس‌ام‌اس «پیامک»؟ چگونه سالها تلاش برای تغییر دستورنامه‌ای زبان متوقف نشده است؟
در زیرگذر تلاش می‌کنیم با برجسته کردن اتفاقات، اظهارنظرها و تصمیم‌هایی در گذشته آن را در پرتو فاصله‌شان با امروز و در نسبت با امروز بخوانیم. این شکلی از مواجهه با تاریخ است که می‌تواند به ما کمک کند تا با احضار گذشته آن را در فاصله‌ای که از آن داریم قابل فهم کنیم؛ وگرنه درگیر افسانه‌ها و داستان‌هایی می‌شویم که تنها می‌توانند ما را به خوابی عمیق ببرند.
آیا این اسناد با نظم خاصی انتخاب می‌شوند؟
هیچ خط جادویی ۲۱ آبان ماه ۳۳ سال پیش را به ۲۱ آبان امسال وصل نمی‌کند. البته که خاطره فردی، جمعی و یا یک تلاش سیاسی می‌تواند معنایی دیگر به یک تاریخ تقویمی ببخشد. به همین دلیل است که زیرگذر تقویم تاریخ نیست. بلکه در حالی که مسائل و اتفاقات روز در دیگر بخش‌های سایت مورد توجه بوده و برجسته می‌شوند، ما امیدواریم زیرگذر بتواند زمینه‌ای تاریخی برای فهم عمیق‌تر و همه‌جانبه‌ترِ رخدادهای امروز فراهم کند. زیرگذر بر اساس دسترسی به منابعی که در اختیار دارد به انتخاب اسناد دست می‌زند. هر چه دایره این منابع گسترده‌تر شود امکان بیشتری برای ارایه اسناد متنوع ایجاد خواهد شد.
چطور با زیرگذر همکاری کنیم؟
زیرگذر به سراغ گذشته می‌رود تا تکه‌های پازل تاریخ را برای ساختن اشکال و ترکیب‌هایی تازه کنار هم قرار دهد. زیرگذر از شما دعوت می‌کند که در یافتن این خرده تکه‌ها شرکت کنید. برش‌هایی از روزنامه، مجلات، اسناد و یا خاطرات می‌تواند توجه همه ما را به لحظه‌ای از گذشته جلب کند که زیر انبوه اطلاعات پنهان شده‌اند. هر سندی از گذشته که در زمان حال پژواکی دارد می‌تواند تکمیل کننده تصویری باشد که زیرگذر تلاش دارد به مخاطبانش ارائه کند. برای همکاری با زیرگذر، از سند، کتاب و یا تصویر مورد نظر تصویری با کیفیت مناسب تهیه کنید و برای ما با عنوان زیرگذر ارسال کنید. توضیحات شما چرایی انتخاب این سند/تصویر و دلیل اهمیت آن را روشن‌تر می‌کند.