سهم هزینه مسکن در سبد خانوار شهری ۶۰-۷۰ درصد است
سهم هزینه مسکن در سبد خانوارهای شهری ایران به ۶۰ تا ۷۰ درصد رسیده. میانگین این شاخص در جهان ۱۸ درصد برآورد می‌شود.
همشهری نوشته «سهم هزینه مسکن در سبد خانوار در جهان به‌طور متوسط ۱۸ درصد و دامنه نوسان آن ۱۵ تا ۲۵ درصد است؛ یعنی یک نفر به‌طور میانگین در ازای دستمزد ۱.۵ ساعت کار روزانه می‌تواند اجاره مسکن و هزینه سکونت خود در آن روز را تامین کند و اجرت مابقی ۶.۵ ساعت کار روزانه خود را برای تامین سایر نیازهای زندگی اعم از خوراک، پوشاک، تفریح، ورزش، درمان و… اختصاص دهد.»
در این گزارش آمده که سهم هزینه مسکن در سبد یک خانوار شهری در ایران معادل دستمزد ۱۶ ساعت کار روزانه است. به‌عبارت دیگر، یک سرپرست خانوار ماهانه باید معادل دو برابر حداقل حقوق مصوب قانون کار برای هشت ساعت کار در روز را برای تامین مسکن هزینه کند.
وزیر راه و شهرسازی در تایید این آمار گفته «هزینه مسکن در سبد خانوار در شهرهای بزرگ بیش از ۶۰ درصد و در شهرهای کوچک به میزان کمتر برآورد شده.» همچنین عضو کمیسیون عمران مجلس از رسیدن سهم مسکن در سبد خانوار به ۶۵ تا ۷۰ درصد خبر داده.
برنامه‌های مختلفی از طرف دولت‌ها برای کنترل قیمت مسکن انجام شده که تاکنون هیچ تاثیری در کاهش قیمت مسکن نداشته است. حالا دولت ابراهیم رئیسی طرح جهش مسکن ملی را کلید زده که براساس آن دولت موظف به احداث یک میلیون واحد مسکونی در سال است.
اما این طرح مورد استقبال مردم قرار نگرفته و براساس جدیدترین آمار نام‌نویسی برای واحدهای نهضت ملی مسکن از ثبت نام ۸۸۶ هزار و ۳۵۴ نفر حکایت دارد. این در حالی است که برای مسکن ملی که در دولت روحانی شروع شد، در پنج مرحله حدود ۲.۵ میلیون نفر تقاضا دادند.
یکی دیگر از دلایل پایین بودن تقاضا می‌تواند مبلغ اقساط این طرح باشد. محاسبات نشان می‌دهد با توجه به بازپرداخت ۲۰ ساله این وام‌ها مبلغ اقساط آن بین ۳ تا ۷ میلیون تومان خواهد بود آن هم در شرایطی که قدرت خرید مردم به نسبت ۵۰ سال گذشته بیشترین کاهش را داشته است.
یکی دیگر از راهکارهای کاهش قیمت مسکن مالیات‌ستانی از خانه‌های خالی بود که با رفت‌وبرگشت‌های بسیار تصویب شد اما در مرحله اجرایی پیش نرفت. از طرفی ساخت مسکن مهر در دولت احمدی‌نژاد و مسکن ملی توسط حسن روحانی شروع شد که قرار بود دولت روحانی تا پایان دولت ۴۰۰ هزار واحد مسکونی تحویل دهد اما این طرح تنها ۶ درصد پیشرفت فیزیکی داشت.
طرح نهضت ملی به باور منتقدان تورم زاست و از طرف دیگر تحلیل‌گران و کارشناسان حوزه مسکن معتقدند مشکل بازار مسکن نه کمبود مسکن بلکه میلیون‌ها خانه خالی، خرید خانه به قصد سرمایه‌گذاری و عدم نظارت بر قیمت‌گذاری‌ها است در حالی در طرح‌های تعریف شده فعلی حتی میزان قسط پرداختی با وضعیت معیشتی مردم هم‌خوانی ندارد.