دستفروشان نیاز به تشکل‌یابی دارند
۱۴ نوامبر روز جهانی دستفروشی نامگذاری شده است و نشان از به رسمیت شناختن دستفروشان در سراسر دنیا دارد؛ اما دستفروشان ایران همچنان از حقوق قانونی محرومند.
روزنامه پیام ما نوشته «پاندمی کرونا تاثیر آشکاری بر معیشت دستفروشان در تمام دنیا داشته است. قرنطینه‌های سراسری اول بار باعث خانه‌نشینی گروهی شدند که نیمی از عمرشان در خیابان س‍پری شده بود.»
دستفروشان هیچ گونه حمایت اجتماعی ندارند و هر لحظه امنیت آنها در خطر است. در همین رابطه مریم ایثاری جامعه‌شناس نوشته «نتایج پژوهش‌‌ها نشان می‌دهد در فقدان سیاستهای توزیعی و اقتصادی کارآمد، دستفروشی به عنوان مکانیزمی برای بقا و ادغام گروه‌های طرد شده و مسیری برای بازگشت این افراد به جامعه عمل می‌کند. همچنین فرایند توزیع کالاها و سرعت دسترسی خریداران به محصولات را تسهیل می‌کند.»
او به سیاستهای بدنام‌سازی دستفروشان اشاره کرده و گفته «دستفروشان را به مثابه افرادی راحت‌طلب و تن‌آسا بازنمایی می‌کنند که برای فرار از پرداخت مالیات، عوارض کسب و نظارت‌های قانونی به این شغل روی آورده‌اند، در واقعیت دستفروشی یکی از دشوارترین مشاغل شهری است. شغلی که به‌دلیل عدم حمایت‌های اجتماعی فاقد امنیت و مصونیت در برابر اعمال خشونت و خلع ید است و هزینه‌های متعددی نظیر پرداخت رشوه به معبربانان و هزینه روزانه انبار اجناس را در بردارد.»
شهرداری‌ها در ایران هرگز روی خوش به دستفروشان نشان نداده‌اند. تصاویر و فیلم‌های بسیاری از درگیری ماموران شهرداری با دستفروشان و کتک زدن و بی‌احترامی به آنها منتشر شده است.
چندی پیش شهرداری طرحی برای «ساماندهی» دستفروشان راه‌اندازی کرد. معاون هماهنگ‌کننده پلیس مترو هم دستفروشی را «معضل» نامیده و گفته «۴ هزار نفر از دستفروشان فرم پر کرده‌اند و شناسایی شده‌اند اما تنها ۱۰ درصد این افراد حاضر هستند ساماندهی شوند و اگر حمایت‌های قضایی نباشد، با شرایط موجود این معضل روز به روز افزایش می یابد.»
صحبت‌های پلیس مترو نشان می‌دهد مسئولان هنوز دستفروشی را به رسمیت نمی‌شناسند و راهکار را در برخورد با آن می‌بینند و نام «ساماندهی» بر آن می‌گذارند؛ بابک جهانبخش کنشگر اجتماعی و دستفروش در این باره گفته «مدیریت شهری برای رسیدن به راه‌حلی بلند‌مدت و فراگیر در موضوع دستفروشی باید در قدم نخست و مهم‌ترین قدم شغل دستفروشی را همان‌طور‌که در ماده سوم قانون نظام صنفی گفته شده است، به رسمیت بشناسد. دستفروشان نیز مانند دیگر ذی‌نفعان این مسئله با ایجاد زمینه‌ای برای تشکل‌یابی در آن مشارکت کنند و منافع و کارکرد‌های مثبت‌شان دیده شود.»