دیوارکشی ترکیه در مرزهای شمالی ایران
در هفته گذشته صحبتهای دیوار کشی بین مرزهای ایران و ترکیه که پیش از نیز توسط اردوغان مطرح شده بود به مرحلهی عمل رسید. ایران و ترکیه حدود ۵۳۴ کیلومتر مرز مشترک دارند و آنچنان که دولت ترکیه اعلام کرده، در مسافتی به طول ۸۱ کیلومتر در این مرز مشترک، دیواری بتنی احداث شده است که شرایط امنیتی بسیار بالایی دارد و عملا مانع هر نوع عبور غیرمجازی میشود. این مرز قرار است تا بخشهای شمالی نزدیک به استان آذربایجان غربی را پوشش دهد.
این اولین بار نیست که ترکیه دست به دیوارکشی در مرزهایش زده است. چند سال پس از شروع جنگ داخلی سوریه، ترکیه با دستآویز قرار دادن مسئلهی مهاجران در مرز خود با این کشور دیواری مجهز به سیستمهای نظارتی نمای نزدیک، دوربینهای حرارتی، رادارهای نظارت زمینی، سیستمهای تسلیحاتی کنترل از راه دور، مراکز فرماندهی و کنترل، سیستمهای تصویربرداری خطی و حسگرهای لرزهای و صوتی هم دارد کشید.
با وجود این که مانند دیگر دیوارهای مرزی در جهان بهانه اصلی برای چنین پروژههایی مسائل امنیتی ذکر میشود، به نظر میرسد که کنترل بر رفت و آمدهای انسانی برای ترکیه دلایلی فراتر دارد. زیرا فشار و کنترل موجهای انسانی مهاجرت به ترکیه امکانات بیشتری برای چانهزنی با اتحادیه اروپا و گرفتن امتیاز بیشتر میدهد.
در هفتههای اخیر، همزمان با پیشروی طالبان در خاک افغانستان، هزاران مهاجر افغانستانی از مسیر ایران راهی ترکیه شدهاند و بسیاری در مرز دو کشور توسط نیروهای مرزی ترکیه بازداشت شدهاند. ترکیه حالا نه فقط میخواهد مانع تردد چریکهای پکک شود بلکه به طور عمده پناهجویان ایرانی و افغانستانی را هم هدف گرفته است.
متخصصان امور پناهندگان در رابطه با بیفایده بودن دیوارهای مجهز به تسهیلات امنیتی اینطور میگویند:«استحکامات مرزی فقط در متوقفکردن مهاجران و پناهندگان بینوا اثربخشاند. حتی در این موقعیتها نیز، بیشتر از آنکه مانع ورود مهاجران شوند، آنها را به سمت راههای خطرناکتر برای عبور از مرزها سوق میدهند. نتیجه، شمار فزایندهای از تلفات و جانباختگان است. سازمان بینالمللی مهاجرت، تخمین زده است که بین سالهای ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۴، حدود چهل هزار نفر هنگام تلاش برای عبور از مرزها جان خود را از دست دادهاند.»