ماهی‌های خزر به فلزات سنگین آلوده‌اند
یک محقق دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل ضمن انتقاد از تصفیه نشدن فاضلاب‌های منتهی به دریا و دپوی زباله در نزدیکی سواحل خزر، نسبت به مصرف ماهیان این دریا به‌دلیل آلودگی به فلزات سنگین در حد غیر مجاز هشدار داده است؛ بنابر گفته‌های عزیز عابسی «گزارشی در این زمینه منتشر شده است که سالانه حدود ۱۲۶۰۰ تن آهن، ۲۹۰۰۰ تن روی، ۱۸۰۰۰ تن منگنز، ۱۳۰۰۰ تن مس و همچنین فلزات سنگین دیگری چون سرب، نیکل و کادمیوم از سوی کشورهای حاشیه خزر وارد این حوضه می‌شود. در این گزارش نامی از ایران برده نشده است و اسامی کشورهایی چون آذربایجان، قراقستان و ترکمنستان در آن دیده می‌شود».
وی درباره اثرات آلودگی‌های محیط زیستی خزر بر روی آبزیان توضیح داده «متاسفانه ماهیان بیشترین اثرات را از آلودگی‌های ناشی از فلزات سنگین دریافت می‌کنند. این نوع آلودگی‌ها به‌دلیل اینکه تجزیه زیستی نمی‌شوند، برای آبزیان و به ویژه انسان که در راس زنجیره غذایی قرار دارد، خطرناک است. بیشترین میزان آلودگی ناشی از فلزات سنگین مربوط به فلزاتی چون آرسنیک، جیوه، کرم و نیکل است؛ زمانی که این آلودگی‌ها به بدن آبزیان بزرگتر وارد می‌شود، میزان آنها بیشتر خواهد شد، به گونه‌ای که مطالعات انجام شده نشان می‌دهد میزان سرب موجود در ماهی سفید و میزان سرب و کادمیوم در ماهی کِلمه بیش از میزان استاندارد است. از این‌رو توصیه می‌شود ماهیان دریای خزر یا استفاده نشوند و یا به سالی یک بار بسنده شود».
عابسی درباره شرایط سواحل جنوبی دریای خزر گفته «بیشترین جمعیت ساکن در سواحل دریای خزر مربوط به ایران است؛ این در حالی‌ست که سواحل ایران در دریای خزر مجهز به سیستم جمع آوری و تصفیه فاضلاب نیست و آلودگی‌ها وارد خزر می‌شود و محل دفن زباله در مناطقی مانند فریدونکنار و بابلسر در فاصله چند صد متری (حدود ۳۰۰ متری) از دریا قرار دارد که شیرابه‌های آن مستقیما به شن‌های ساحلی و در نهایت به دریا وارد می‌شود».
عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی نوشیروان بابل می‌گوید «در آمل نیز شیرابه‌های دپوی زباله از زیر جاده هراز وارد رود هراز و در نهایت وارد دریای خزر می‌شود. آب این رود از کوهی از زباله ایجاد شده در آمل از ۴۰ سال قبل عبور می‌کند، علاوه بر آن شیرابه‌های ناشی از دپوی زباله در محمودآباد نیز مستقیما وارد دریا می‌شود».
عابسی با اشاره به رهاسازی زباله‌های بیمارستانی در سواحل «بهنمیر» بابلسر که موجب مرگ حیوانات و آبزیان شده، توضیح داده «بر اساس گزارش منتشر شده از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس سالانه ۳۲ میلیون متر مکعب فاضلاب از شهر رشت وارد دریا می‌شود. همچنین آلودگی میکروبی با منشا مدفوعی در رودخانه‌های منتهی به محل شناگران بسیار بارز و بیشتر از حدود استاندارد گزارش شده است و به عنوان عامل تهدیدکننده سلامتی شناگران و گردشگران این مناطق به شمار می‌رود».
این استاد دانشگاه با اشاره به نقل‌قول‌های مسؤولان در زمینه آلودگی‌های محیط زیستی دریای خزر گفته «بر اساس گزارش‌های اعلام شده از ۲۱ منطقه شناگری ایران ۱۶ منطقه شناگری با ممنوعیت شنا هستند و ۸ ایستگاه لنگرود، انزلی و آستارا بار میکروبی بالایی دارند و بر اساس مطالعات علمی بیشتر بار میکروبی وارد شده به خزر از طریق رودها است و رودهای منتهی به دریای خزر آلوده‌تر از خزر هستند».
وی هشدار داده که در چنین شرایطی دریای خزر به دوران مرگ زیستی خود نزدیک می‌شود؛ «به دلیل تراز منفی آب، تبخیر آب و تشدید ورود آلاینده‌ها به خزر، این حوضه آبریز روند بی بازگشتی را طی می‌کند و به دوران مرگ زیستی نزدیک می‌شود».