تظاهرات در هویژو برای رهبران حزب کمونیست چین غیرمعمول بود، زیرا از سوی دانشجویان و فارغالتحصیلان برخی از دانشگاههای برتر این کشور سازماندهی شده بود؛ چیزی که بعد از سال ۱۹۸۹ و سرکوب خونین جنبش طرفدار دموکراسی در میدان تیانآنمن، به ندرت اتفاق افتاده است.
هویژو، چین – آنها دقیقاً بهترین خروجی ممکن از دانشگاههای چین بودند؛ زنان و مردانی جوان با اعتقادی راسخ به ایدئولوژی حزب کمونیست چین.
آنها مارکس، لنین و مائو میخواندند، گروههای دانشجویی تشکیل میدادند تا در مورد پیشرفت سوسیالیسم صحبت کنند، در مورد رسیدگی به وضعیت کارگران دانشگاه، از جمله سرایداران، آشپزها و کارگران ساختمانی تحقیق میکردند، داوطلبانه به خانوادههای روستایی مبارز کمک کرده و شعارهای رئیسجمهور شی جینپینگ را مطیعانه زمزمه میکردند.
در قدم بعدی و پس از فارغالتحصیلی، آنها تلاش کردند تا آرمانهای بیانشده حزب را عملی و در ماه اوت از سراسر چین در هویژو، شهری در جنوب، متحد شدند تا اتحادیههای کارگری را در کارخانههای اطراف خود سازماندهی کنند و اعتراضاتی را انجام دهند که خواستار حمایت بیشتر از کارگران است.
در این زمان بود که حزب متوجه شد یک جای کار میلنگد. مقامات حکومتی بهسرعت وارد عمل شدند تا تلاشهای فعالان جوان را سرکوب کنند، دهها تن از آنها را بازداشت کردند و تمامی خواستههای آنها در مورد عدالت که در فضای مجازی منتشر شده بود را بهسرعت سانسور کردند. اما تا زمانی که آنها الگویی شدند برای قشر جوان ناراضی از نابرابریها، فساد و مادیگرایی در جامعه کنونی چین، اقدامی علیه آنها صورت نگرفت.
در دهههای پس از قتلعام میدان تیانآنمن، دانشجویان ضمن حمایت از حاکمیت اقتدارگرا، یا حداقل دور از سیاست، بهطور کلی به پیشبرد برنامههای اقتصادی و سیاسی حزب کمونیست چین شامل ایجاد شغل، مسکن و دیگر جنبههای بهبود وضعیت معیشتی کمک کردهاند.این دانشجویان چپ، در جریان یک تظاهرات خطاب به کارگران یک کارخانه تجهیزات شعار میدادند «شما ستون فقرات قشر کارگر هستید» و «ما سرافرازی و ذلت شما را شریک میشویم».
اعتراضات در چین رایج است، بهویژه توسط کارگرانی که هیچ پناه دیگری ندارند؛ چراکه در چین خبری از اتحادیههای کارگری، دادگاهها یا رسانههای خبری مستقل نیست. اما تظاهرات در هویژو غیرمعمول بود، زیرا از سوی دانشجویان و فارغالتحصیلان برخی از دانشگاههای برتر این کشور سازماندهی شده بود؛ چیزی که بعد از سال ۱۹۸۹ و سرکوب خونین جنبش طرفدار دموکراسی در میدان تیانآنمن، به ندرت اتفاق افتاده است.
در دهههای پس از قتلعام میدان تیانآنمن، دانشجویان ضمن حمایت از حاکمیت اقتدارگرا، یا حداقل دور از سیاست، بهطور کلی به پیشبرد برنامههای اقتصادی و سیاسی حزب کمونیست چین شامل ایجاد شغل، مسکن و دیگر جنبههای بهبود وضعیت معیشتی کمک کردهاند. همزمان با کاهش رشد اقتصادی، مقامات حزب نسبت به تأثیرات غرب بر جوانانی که نسبت به گذشته بیشتر با دنیای دیجیتال دمخور شدهاند، نگرانیهای عمیقی دارند.
اما فعالان هویژو تهدیدی هستند که مقامات انتظار آن را نداشتهاند. آنها با حمل پوسترهای مائو و خواندن سرودهای سوسیالیستی، پرده از ماهیت واقعی آرمانهایی که دولت برای سالها در کلاسهای ایدئولوژیک اجباری صرفا به آنها تحمیل کرده بود، برداشتند و نسبت به موضوعاتی همچون فقر، حقوق کارگران، برابری جنسیتی و برخی دیگر از نگرانیهای اصلی کمونیسم ابراز نارضایتی کردند.
چن ککسین، استاد ارشد دانشگاه رنمین در پکن که در تجمعات اعتراضی شرکت میکند، میگوید:
آنچه ما انجام میدهیم کاملاً قانونی و معقول است. ما مارکسیست هستیم. ما سوسیالیسم را ستایش میکنیم. ما در کنار کارگران ایستادهایم. مقامات نمیتوانند ما را هدف قرار دهند.
در نهایت اما این اتفاق رخ داد. صبح روز ۲۴ اوت، پلیس ضدشورش با حمله به آپارتمانی که فعالان جوان و کارگران در هویژو اجاره کرده بودند، ۵۰ نفر را دستگیر کرد. زمانی که پلیس بهزور وارد ساختمان شد، فعالان در حالی که دست در دست هم داشتند با هم شعار “L’Internationale” سر میدادند.
اگرچه برخی از آنها آزاد شدهاند، اما بر اساس گفتههای فعالان حقوق کار، ۱۴ فعال و کارگر همچنان در بازداشت و حصر خانگی هستند. پلیس محلی کارگران را به همکاری با سازمانهای غیردولتی خارجی متهم کرده است.
از زمان به قدرت رسیدن رئیسجمهور شی در سال ۲۰۱۲، حزب درصدد محدود کردن استفاده از کتاب های غربی و جلوگیری از گسترش «ارزش های غربی» و عقایدی درباره حکومت قانون و دموکراسی در فضای دانشگاه است؛ ارزشها و عقایدی که میتواند تسلط و قدرت حزب را تضعیف کند.
همزمان، آقای شی درخواست کرده است که دانشگاهها تدریس خود را در مورد مائو و مارکس گسترش دهند. در ماه مه، وی از دانشگاه پکن بازدید کرد و دانشجویان را ترغیب به تبلیغ مارکسیسم کرد و گفت این برای دانشگاه مهم است که «با عنوان مارکسیسم شناخته شوند».
اما برخی از اعضای حزب در مورد گسترش گروههای دانشجویی متعهد به مارکسیسم و مائوئیسم ناخشنود به نظر میرسند و ظاهراً نگران هستند که خواستههای دانشجویان برای برابری اقتصادی و حقوق کارگران، حضور چین در بازارهای سرمایهداری را با مشکل مواجه کند.
اگرچه دانشجویان درگیر این موضوع اقلیت کوچکی هستند، اما به نظر میرسد نقد چپگرایانه آنها از جامعه چین روزبهروز طرفداران بیشتری در محیط دانشگاه پیدا میکند؛ زیرا مقامات حکومتی نسبت به سرکوب این مباحث در مقایسه با دیگر بحثهای سیاسی در محیط دانشگاه تردید داشتهاند.
در شبکه اینترنت بومی چین، هزاران جوان در چترومهای پرشور مائوئیستی و مارکسیستی شرکت میکنند، برخی نیز وبسایتهای خبری چپ را راهاندازی کردهاند و تا همین اواخر، بدون دخالت سانسورچیان نظراتی درباره موضوعاتی مانند آلودگی، جهانیسازی و نظریه اقتصادی ارائه میدادند.
در ماه سپتامبر، بنا بر گزارش برخی فعالان چپ، در چندین دانشگاه، مقامات مسئول با ایجاد مزاحمت از شکلگیری تجمعات جوانان مارکسیست جلوگیری کردهاند. همچنین در سال گذشته، پلیس در گوانگژو، پایتخت استان گوانگدونگ، ژانگ یونفان، رهبر جوان یک گروه مطالعاتی مائوئیستی را دستگیر کرد و وی را به «ایجاد تجمع و اخلال در نظم عمومی» متهم کرد.
چینیهای جوان اغلب بیتفاوت، خودخواه و پولپرست توصیف میشوند؛ اما اریک فیش، نویسندهای که نسلهای جدید چینیها را مورد مطالعه قرار داده، معتقد است نسل متولدشده پس از قتلعام میدان تیانآنمن فاقد ترس غریزی از اقتدار نسلهای پیشین است. او میگوید:
آنها بیشتر مایلاند به خیابان بروند و گردنکشی کنند. آنها دیگر حس قدرشناسی نسبت به آنچه میتوانست به بیراهه برود و نرفت، ندارند.
حوادث هویژو از ماه ژوئیه آغاز شد، پس از آنکه Jasic Technolog، تولیدکننده تجهیزات جوشکاری، مانع از تشکیل اتحادیه مستقل برای کارگران شد. دولت فقط تحت نظارت فدراسیون اتحادیههای کارگری چین و با کنترل حزب کمونیست، سازماندهی کارگری را مجاز میداند.
به گفته کارگران، مدیران کارخانهها کنترل شعب اتحادیههای رسمی را از آنها گرفتهاند. کارگران ناراضی اقدام به تنظیم دادخواستی علیه رفتار غیرانسانی و عدم پرداخت دستمزدهای معوقه کردند که در نهایت پلیس وارد عمل شده و چندین تن از آنان را بازداشت کرد.
این فعالان جوان از طریق برنامههای پیامرسان اینترنتی از مشکلات و مخمصه کارگران باخبر شدند و با آنها اعلام همبستگی کردند. در این میان حدود ۴۰ تن از دانشجویان و تازه فارغالتحصیلان هویژو، به قطب تولید در استان گوانگدونگ با ۴.۸ میلیون نفر جمعیت رفتند و صدها نفر دیگر نیز بهصورت آنلاین حمایت خود را از آنها اعلام کردند. تعداد طرفداران به حدی افزایش پیدا کرد که چندین دانشگاه به دانشجویان هشدار دادند که به هویژو نروند.
یوشین، دانشجوی تازه فارغالتحصیل دانشگاه پکن که در رشته زبانهای خارجی فارغالتحصیل شده بود میگوید که نمیتواند بیتفاوت باشد. وی در مصاحبهای قبل از بازداشتش گفت:
من نمیتوانستم خودم را بهعنوان فعال مجازی صرف ببینم، من باید وارد عمل میشدم.
۹ اوت، ۵ عضو جدید به گروه همبستگی کارگران JASIC پیوستند و از احقاق حقوق کارگران اعلام حمایت کردند. به گفته آنها، بسیاری از شکستهای جنبش اجتماعی اخیر چین ناشی از عدم همبستگی با کارگران بوده است؛ در حالی که آنها شاهد قدرت بسیار زیاد کارگرانی هستند که میتوانند برگ جدیدی از صفحات تاریخ را رقم بزنند.
ژانگ شنگیا ۲۱ ساله، که در ماه ژوئن از دانشگاه پکن از رشته داروشناسی فارغالتحصیل شده، میگوید از مبارزات خانوادهاش برای پیوستن به اعتراضات الهام گرفته است. پدر شنگیا در خلال موج خصوصیسازی در دهه ۱۹۹۰ از یک شرکت دولتی اخراج شد. تجربهای که آقای ژانگ آن را با عنوان «آخرالزمان مالی و عاطفی» توصیف میکند.
اما در دانشگاه بود که شنگیا تصمیم گرفت به دعوت مارکس برای «خدمت به بشریت» پاسخ دهد. او و ۶۰ دانشجوی دیگر که خود را اعضای انجمن تحقیقات مارکسیستی خطاب میکردند و از کمبود دستمزد و برخورد نامناسب با کارگران در فضای دانشگاه سرخورده شده بودند، گزارشی را منتشر کردند که اسنادی در رابطه با خشونت علیه کارگران را افشا میکرد.
Aug 9th, 5 new friends joined JASIC Workers Solidarity Group, upholding labor rights. According to them, many failures of recent Chinese social movement are caused by the detachment with workers; witnessing the history-changing power of the workers, they stand in solidarity. pic.twitter.com/wXg4AFWNMG
— 岳昕 (@yuexinmutian) August 9, 2018
«ما با کارگران عمیقا ابراز همدردی میکنیم و آرزوی آیندهای بهتر را برای کمونیسم داریم »
در هویژو، فعالان جوان یکدیگر را «رفیق» مینامیدند و پیراهنهایی با تصاویری از مشتهای گرهخورده و شعار «اتحاد قدرت است» را میپوشیدند. آنها در کنار کارگران و با پلاکاردهایی که شعار «تشکیل اتحادیهها جرم نیست» بر روی آنها نقش بسته بود، راهپیمایی کردند. همچنین اقدام به بازآفرینی صحنههایی کردند که به گفته آنها بیانگر سوءاستفادهای بود که کارگران در محیط کارخانه متحمل میشوند.
گرچه آنها بهعنوان مائوئیست شناخته میشوند، برخلاف شورشیان مائوئیست در کشورهایی مانند نپال و هند که به دنبال انقلاب خشونتآمیز هستند، این فعالان بهطور مشخص غیرخشونتطلب هستند. فلسفه آنها با مائوئیستهای قدیمی چین هم که عمدتاً روی ریشهکن کردن تأثیرات غربی در جامعه چین متمرکز هستند و کمتر با حزب حاکم درگیرند، تفاوت دارد.
معترضان جوان تاکید دارند که آنها کمونیستهای خوبی هستند که از رئیسجمهور شی حمایت میکنند. خانم یو قبل از بازداشت، نامه سرگشادهای به آقای شی نوشت و گفت که از مبارزه وی علیه فساد و از فعالیتهای دوران جوانی شی در یک روستای فقیرنشین در حومه شهر الهام گرفته است.
او در این نامه نوشت که مبارزات انتخاباتی در هویژو نه ریشه در اندیشههای بیگانه بلکه در جنبش چهارم ماه مه ۱۹۱۹، قیامی دانشجویی که حزب آن را پیشدرآمد انقلاب کمونیستی میداند، ریشه دارد.
خانم یو، یکی از رهبران جنبش #MeToo در چین که علیه آزار و اذیت جنسی و تعرض در دانشگاه صحبت کرده بود، از زمانی که پلیس وی را در جریان حوادث ۲۴ اوت بازداشت کرد، ناپدید شده است.
علاوه بر این دوستان شن منگیو، از اولین دانشجویانی که توجهها را به برنامه کارگران جلب کرد، نگران وضعیت او هستند. به گفته فعالان، وی توسط مأمورین امنیتی در یک هتل حبس بوده و هماکنون تحت نظارت شدید در منزل والدینش است.
چندین کارگر در کارخانه تجهیزات نیز بهطور رسمی دستگیر و به اخلال در نظم عمومی متهم شدهاند. بنا بر گفتههای هوانگلانفنگ همسر یو جونگونگ، یکی از بازداشتشدگان، دولت ضمن نادیده گرفتن سوءاستفادههای صورتگرفته بهدست کارخانه، کارگران را به ناحق مجازات میکند. او میگوید:
ما هرگز تسلیم نخواهیم شد. ما قسم میخوریم که تا آخر با نیروهای شیطانی خواهیم جنگید.
با آغاز سال تحصیلی، فعالان مصمم هستند که کمپین خود را پیش ببرند. آقای ژانگ و دیگران در چهلودومین سالگرد درگذشت رهبر چین تظاهرات خود را در شاوشان، زادگاه مائو، برگزار کردند و خواستار آزادی همقطارانشان شدند. پلیس اعتراضات را متفرق و آقای ژانگ را که در طی حوادث ۲۴ اوت بهطور موقت بازداشت شده بود، آزاد کرد. او دادخواستی را منتشر کرده و در آن از حزب خواسته است تا مقامات محلی را مجازات کنند:
ما اینجا هستیم زیرا ما به خوبی میدانیم کاری که میکنیم قانونی و عادلانه است. ما اینجا هستیم زیرا میخواهیم با توجه به آنچه سالها آموختهایم حق کارگران را به آنها برگردانیم. ما اینجا هستیم زیرا نمیخواهیم باور کنیم که قدرتهای منحوس میتوانند در دنیایی که در آن ساکن هستیم موذیانه بخندند».
این متن ترجمهای است از گزارشی در نیویورکتایمز.
«بسیاری از شکستهای جنبش اجتماعی اخیر ناشی از عدم همبستگی با کارگران بوده است»