آموزش غیرحضوری و کمیته انضباطی حضوری
با شیوع ویروس کرونا دانشگاه‌ها نیز مانند سایر مراکز آموزشی تعطیل شدند. هنوز دقیقا مشخص نیست دانشجویان کی به کلاس‌های درس برخواهند گشت اما حتی این وضعیت هم باعث تعطیلی کمیته‌های انضباطی نشده و کمیته انضباطی دانشگاه امیرکبیر مشغول احضار دانشجویان و برگزاری جلسات است.
همزمان با روزهایی که ویروس کرونا مراکز آموزشی تمام کشور را تعطیل کرده و آموزش‌های مجازی هم، انتقادات زیادی را به همراه داشته، احضار تعدادی از دانشجویان دانشگاه امیرکبیر به کمیته انضباطی، نظرها را به سمت دانشگاه جلب کرد. انتشار تصاویر پیامک‌هایی از سوی دبیرخانه شورای انضباطی دانشگاه با مضمون برگزاری جلسه کمیته انضباطی با حضور دانشجویان در شبکه‌های اجتماعی، در شرایطی که شیوع ویروس کرونا، مدت‌هاست اولویت‌بندی‌ها را تغییر داده، «میدان» را بر آن داشت تا به پیگیری چند و چون ماجرا بپردازد. در جایی که رئیس دانشگاه از ارسال این پیامک‌ها اعلام بی‌خبری می‌کند و می‌گوید الزامی برای دانشجویان حاضر در شهرستان برای حضور در جلسات کمیته انضباطی وجود ندارد اما در مقابل، شورای انضباطی به دانشجویان احضار شده گفته که می‌توانند جلسه کمیته انضباطی را از طریق «واتس اپ» برگزار کنند.
اگرچه از ۱۶ تا ۳۰ فروردین ماه، بخش اعظم اصناف کشور با اولویت اقتصاد جامعه به سر کارهایشان برگشتند، اما مراکز آموزشی هنوز تعطیل‌اند. آموزش آنلاین، روشی بود که مدارس و دانشگاه‌ها آن را جایگزین کردند تا به زعم خودشان، روند تحصیل دانش‌آموزان و دانشجویان مختل نشود. روشی که البته واکنش‌های زیادی را در پی داشت. همین ۱۰ روز پیش بود که عده‌ای از دانشجویان در اعتراض به نبود برابری در بهره‌مندی تمام دانشجویان کشور از ادوات آموزش آنلاین، همچون اینترنت، موبایل هوشمند و لپ‌تاپ، آموزش مجازی را تحریم کردند. از سوی دیگر، نگرانی آن‌ها، نسبت به کلاس‌های عملی که امکان برگزاری آن‌ها در آموزش آنلاین وجود نداشت و بازگشت شهریه دانشجویانی که درخواست حذف ترم را داشتند از دیگر معضلات به وجود آمده در دانشگاه پس از شیوع ویروس کرونا بود.
معتمدی رئیس دانشگاه امیرکبیر: در جریان احضار دانشجویان نبودم
شاید همین عوامل هم سبب شد تا دانشجویان انتظار نداشته باشند در چنین شرایطی، دانشگاه به فکر برگزاری جلسات کمیته انضباطی بیفتد. موضوعی که البته رئیس دانشگاه امیرکبیر نسبت به آن اعلام بی‌اطلاعی می‌کند. سید احمد معتمدی با اشاره به بی‌خبری از این موضوع به «میدان» گفت: «من در جریان این موضوع نبودم و حتما پیگیری می‌کنم تا ببینم جریان چه بوده است. اما در هر صورت، دانشگاه‌ها تعطیل نیستند. تمامی امور دانشگاه پابرجاست. اتفاقا کار من و سایر همکارانم در این شرایط کمتر نشده که هیچ، بیشتر هم شده است. ما از هفته دوم فروردین درگیر بودیم تا بتوانیم زیرساخت‌های آموزش آنلاین را ارتقا دهیم. همچنین اساتید هم روزانه در دانشگاه تردد دارند. حتی دانشجویان ما برای جلسه دفاع خود هم می‌توانند حاضر شوند. در نتیجه، کارهای دانشگاه تعطیل نشده است و به روال سابق ادامه دارد.»
«حالا که فضای دانشگاه خالی است و دانشجویان حضور ندارند، برگزاری چنین جلساتی در ادامه روند همان شیوه نامه انضباطی است که سال گذشته هم نقدهای زیادی نسبت به آن داشتیم. در شیوه‌نامه قبلی موارد مهمی همچون الزام به حضور دانشجو در جلسات انضباطی وجود داشت. حالا که چنین چیزی نیست، شورای بدوی می‌تواند به راحتی در غیاب دانشجویان برایشان حکم صادر کند.»
البته او معتقد است، احضار دانشجویان به کمیته انضباطی جزو اولویت‌های فعلی نبوده است: «اگرچه اولویت دانشگاه هم چنین مسئله‌ای نیست اما دانشجویان هم نباید نگران باشند، چرا که برای آن دسته از افرادی که امکان حضور در جلسات را نداشته باشند، تمهیداتی اندیشیده می‌شود و اینطور نیست که به حضورشان الزامی باشد. مثلا همانطوری که برای دانشجویانی که باید دفاع کنند تا ۱۵ تیرماه و حتی بیشتر فرصت در نظر گرفته شده است، بدون اینکه جریمه‌ای برایشان لحاظ شود.»
چطور در واتس‌اپ از خودم دفاع کنم؟
اما محمدحسین همت‌پور، دانشجویی که یکی از همین پیامک‌های حضور در جلسه شورای انضباطی را دریافت کرده، می‌گوید شورای انضباطی گفته که حضورتان الزامی است و اگر نمی‌توانید به دانشگاه بیایید، جلسه را آنلاین و از طریق واتس‌اپ برگزار می‌کنیم. حال آنکه از نظر این فعال دانشجویی، برگزاری جلسه‌ای این چنینی به شکل آنلاین شدنی نیست: «نقد من به برگزاری جلسه کمیته انضباطی نیست. چرا که به عنوان یک فعال دانشجویی در جریان فعالیت‌ها و احتمالا هزینه‌های آن هستم و برایش آماده‌ام اما مسئله این است که چرا الان باید چنین کاری کرد؟ شورایی که قرار است با حضور چند نماینده و و استاد و دانشجو برگزار شود، در شرایطی که به خاطر ویروس کرونا هر نوع تجمعی خطرناک است چه لزومی دارد؟ حتی برگزاری این جلسات آنقدر مهم بوده که وقتی اعلام کردم به خاطر حضور در شهرستان امکان شرکت در جلسه را ندارم، قبول نکردند و گفتند آنلاین برگزار می‌کنیم.»
او معتقد است چنین رفتاری، استفاده از میدان خالی دانشگاه بر ضد دانشجویان است: «حالا که فضای دانشگاه خالی است و دانشجویان حضور ندارند، برگزاری چنین جلساتی در ادامه روند همان شیوه نامه انضباطی است که سال گذشته هم نقدهای زیادی نسبت به آن داشتیم. در شیوه‌نامه قبلی موارد مهمی همچون الزام به حضور دانشجو در جلسات انضباطی وجود داشت. حالا که چنین چیزی نیست، شورای بدوی می‌تواند به راحتی در غیاب دانشجویان برایشان حکم صادر کند.»
از نظر او عملا امکان دفاعیه در جلسه آنلاین ممکن نیست: «این جلسه در نهایت برای من و سایر دانشجویان به اخراج، تعلیق و یا تبرئه منجر می‌شود. آیا ممکن است فردی بتواند در یک جلسه آنلاین، آن هم با کیفیت اینترنت ایران، کسی از خودش دفاع کند؟ آیا امکان برقراری گفتگو در این شرایط موجود است؟ به همین دلایل هم تلاش دارم تا جلسه کمیته انضباطی خودم را به تاریخی دیگر موکول کنم تا امکان حضورم وجود داشته باشد.»
جلسه بررسی ضعف آموزش مجازی روی هوا مانده، اما می‌خواهند شورای انضباطی برگزار شود
اگرچه رئیس دانشگاه امیرکبیر از سرپا بودن فعالیت‌های دانشگاهی گفت اما دانشجویان چندان با او هم‌نظر نیستند. غزل معصوم‌شاهی دیگر فعال دانشجویی این دانشگاه به مشکلات دانشجویان در ماه‌های اخیر و به واسطه غیبت مسئولان اشاره می‌کند: «شاید مسئولان تصور کنند که دانشگاه و فعالیت‌هایش پابرجاست اما ما به عنوان دانشجو چنین برداشتی نداریم. وقتی دانشجو برای یک فارغ‌التحصیلی ساده مدت‌هاست در انتظار امضای مسئولی مانده است، وقتی دانشجویان دکتری برای تردد به داخل دانشگاه با مشکل روبرو می‌شوند و به آن‌ها می‌گویند باید کارت تردد داشته باشید و زمانی که آزمایشگاه‌ها تعطیل هستند، پس یعنی فعالیت دانشگاه مختل شده است. آن وقت، در چنین شرایطی، چطور تمام این کارهای مهم آموزشی عقب می‌افتد، اما جلسه شورای انضباطی برگزار باید شود؟»
او با اشاره به وضعیت شهریه دانشجویان پردیس توضیح داد: «شهریه دانشجویان شبانه و بین‌الملل این روزها یکی از مهم‌ترین معضلات. این دانشجویان شهریه را برای یک دوره حضوری همراه با هزینه سلف، اینترنت، برق، آب، گاز و امثال این‌ها پرداخت کرده‌اند. در شرایطی که دانشگاه این هزینه‌ها را نداده و آموزش آنلاین هم که به شدت کیفیت پایینی دارد، باید دو سوم شهریه به دانشجویان عودت داده شود. اما پیش از آن باید هیات امنای دانشگاه جلسه برگزار کنند، ولی هنوز این جلسه هم برگزار نشده است. حتی جلسه‌ای که قرار بود برای بررسی ضعف‌های آموزش مجازی توسط تشکل‌های دانشگاه برگزار شود هم بعد از گذشت بیش از یک ماه بین زمین و هوا مانده است.»
«اینطور که من شنیدم دلیل برخی از احضارهای اخیر دانشجویان حضور در تجمع دانشجویی بوده است. اگر واقعا همین باشد، اینکه دبیرخانه کمیته انضباطی یک دانشگاه به خودش این حق را می‌دهد که دانشجویان را بر خلاف اصل ۲۷ قانون اساسی (که برگزاری اجتماعات را حق قانونی مردم می داند) و تبصره ۵ ماده ۳۷ شیوه نامه انضباطی (که برگزاری تجمعات دانشجویی را تخلف انضباطی نمی داند) احضار کند و برای آن‌ها به دلیل شرکت در یکی، دو تجمع دانشجویی تشکیل پرونده دهد و آن‌ها را از طرق مختلف تحت فشار قرار دهد تا به هر نحوی که شده از حق اظهار نظر خود صرف نظر کنند، قطعا معنایی جز تخطی مسئولان مربوطه از وظایف قانونی‌شان (برای تأمین حقوق دانشجویان و صیانت از حقوق و حیثیت دانشجویان از هرگونه تعرضی) ندارد.»
این فعال دانشجویی برگزاری جلسه شورای انضباطی را، نقض کامل فاصله‌گذاری اجتماعی هم معرفی می‌کند: «ضمن اینکه در جلسه شورای انضباطی باید دبیر کمیته انضباطی، نهاد رهبری، معاون دانشجویی، نماینده اساتید، نماینده دانشجویان و شخص دانشجو حاضر شود، آن هم در یک اتاق کوچک. مشخص است که برگزاری این جلسه، نقض فاصله‌گذاری اجتماعی در روزهای حساس کرونایی هم محسوب می‌شود.»
کامفیروزی، وکیل دادگستری: برگزاری تجمعات دانشجویی تخلف انضباطی نیست
به جز موارد مطرح شده از سوی دانشجویان و رئیس دانشگاه، برگزاری جلسه کمیته انضباطی در شرایط فعلی از نظر حقوقی هم با ایراداتی روبرو است. محمدعلی کامفیروزی، وکیل پایه یک دادگستری این نحوه برخورد کمیته‌های انضباطی، خصوصا در برخی دانشگاه‌ها مانند امیرکبیر را مسبوق به سابقه دانست و گفت: «هرچند فلسفه وجودی کمیته‌های انضباطی در مقررات، تلاش برای رشد استعدادهای دانشجویان، تقویت استقلال و اعتماد به نفس و صیانت از شان و حیثیت اجتماعی آن‌ها و تاکید بر رویکردهای تربیتی و آموزشی به جای رویکردهای مچ گیرانه و تنبیهی است، اما متاسفانه رویه برخی کمیته‌های انضباطی جز این را نشان می‌دهد. تلاش برخی دبیرخانه‌های انضباطی برای پرونده‌سازی‌های واهی علیه دانشجویان، اتخاذ برخوردهایی که جز آزار و تحقیر دانشجو اثری دربرندارد، عدم تمکین از مقرراتی که متضمن رعایت حداقلی حقوق دانشجویان در رسیدگی هاست و… تنها چند نمونه از برخوردهای معمولی است که در برخی کمیته‌های انضباطی دانشگاه‌ها وجود دارد.»
از نظر او، احضار دانشجویان در ایام تعطیلات دانشگاه، آن هم تنها به دلیل حضور در تجمع دانشجویی، یک مثال روشن از همین رویه غیرقابل قبولی است که در دبیرخانه کمیته انضباطی برخی دانشگاه‌ها مانند امیرکبیر از سال‌ها پیش وجود داشته و همچنان ادامه دارد: «اینطور که من شنیدم دلیل برخی از احضارهای اخیر دانشجویان حضور در تجمع دانشجویی بوده است. اگر واقعا همین باشد، اینکه دبیرخانه کمیته انضباطی یک دانشگاه به خودش این حق را می‌دهد که دانشجویان را بر خلاف اصل ۲۷ قانون اساسی (که برگزاری اجتماعات را حق قانونی مردم می داند) و تبصره ۵ ماده ۳۷ شیوه نامه انضباطی (که برگزاری تجمعات دانشجویی را تخلف انضباطی نمی داند) احضار کند و برای آن‌ها به دلیل شرکت در یکی، دو تجمع دانشجویی تشکیل پرونده دهد و آن‌ها را از طرق مختلف تحت فشار قرار دهد تا به هر نحوی که شده از حق اظهار نظر خود صرف نظر کنند، قطعا معنایی جز تخطی مسئولان مربوطه از وظایف قانونی‌شان (برای تأمین حقوق دانشجویان و صیانت از حقوق و حیثیت دانشجویان از هرگونه تعرضی) ندارد.»
کامفیروزی با اشاره به ایرادات حقوقی در این احضاریه توضیح داد: «علاوه بر این، احضار دانشجو با یک شماره موبایل شخصی نامعلوم و نامشخص و بدون قید مواردی که باید در احضاریه قانونی ذکر شوند (مانند علت احضار، موضوع یا عنوان تخلف انتسابی و نام و سمت و امضای فردی که دانشجو را احضار کرده) قطعا بر خلاف مواد ۶۷ و ۷۷ شیوه نامه انضباطی دانشجویان است. ضمنا همین پیامک نامعلوم و نامشخص هم در تاریخ ۶ اردیبهشت برای دانشجویان ارسال شده و در آن اعلام شده که جلسه کمیته انضباطی دانشگاه امیرکبیر برای رسیدگی به پرونده ایشان در روز ۱۰ اردیبهشت برگزار خواهد شد، در حالی که طبق ماده ۷۷ و تبصره ماده ۱۱۴ شیوه نامه انضباطی، باید میان زمان ابلاغ وقت رسیدگی و زمان برگزاری جلسه رسیدگی حداقل ۵ روز فرصت باشد و ایام تعطیل و روز ابلاغ و روز برگزاری جلسه هم جز این مهلت محسوب نمی شود. این مهلت برای آن است که دانشجو بتواند خودش را برای حضور در دانشگاه و تدارک دفاعیات و … مهیا کند اما متاسفانه گویا همین حق حداقلی دانشجو هم توسط دبیرخانه انضباطی دانشگاه امیرکبیر نقض شده است.»
( پیش‌تر در میدان : استخوانی در گلوی وزارت علوم و خاری در چشم دانشجویان )
تبصره ماده ۸۲ شیوه‌نامه دانشجویی، جلسه تلفنی را ممنوع اعلام کرده است
کامفیروزی با اشاره به شیوه نامه انضباطی دانشجویان عنوان کرد: «در بخش اصول حاکم بر رسیدگی به تخلفات دانشجویی در شیوه نامه انضباطی، به صراحت هم بر حق دفاع دانشجو و هم بر حق بر استماع تاکید شده است. یعنی نه تنها دانشجو حق دفاع در برابر اتهام وارده به خود در کمیته انضباطی را دارد، بلکه حق دارد که دفاعیات وی توسط اعضای کمیته انضباطی شنیده شود. ماده ۸۱ شیوه نامه انضباطی هم به صورت روشن تاکید کرده که دانشجو می‌تواند در جلسه کمیته انضباطی حاضر باشد و به طرح دفاعیات خود بپردازد و تبصره ماده ۸۲ شیوه‌نامه هم تاکید می‌کند که برگزاری جلسه به صورت غیرحضوری و یا تلفنی ممنوع است.»
این وکیل دادگستری همچنین برگزاری کمیته انضباطی در شرایط فعلی را غیرمنطقی دانست و گفت: «آنچه از فحوای ماده ۱۱۵ شیوه نامه انضباطی قابل فهم است، این است که کمیته انضباطی حتی در زمان تعطیلات تابستان و ایام فرجه قبل از امتحانات (که دانشگاه باز است و دانشجویان امکان مراجعه و حضور در دانشگاه را دارند اما دانشگاه از نظر آموزشی تقریبا تعطیل است) حق احضار دانشجو و تشکیل جلسه کمیته انضباطی را ندارد. حالا معلوم نیست چرا کمیته انضباطی دانشگاه امیرکبیر، در حالی که دانشگاه طبق اعلام ستاد مبارزه با کرونا تعطیل است و دانشجویان امکان حضور در محیط دانشگاه را ندارند و خوابگاه‌ها هم تعطیل است و بسیاری از دانشجویان در شهرهای خود هستند و حضور جمعی افراد هم بنا به تأکید تمامی مراجع قانونی خطرآفرین است، اصرار بر برگزاری فوری جلسه کمیته انضباطی دانشجویان (آن هم با حضور هشت نفر عضو کمیته و چند دانشجوی متهم) را دارد؟»
همیشه آقای معتمدی دیرتر از سایرین مطلع میشه، بازی ای که بزرگان به او یاد داده اند، آقای معتمدی آن دانشجوی هوافضا که در بهشت سکینه دستگیر شد برای وی چه پیگیری ای انجام داده اند تا در مورد آموزش های مجازی اظهارنظر کنند، احتمالا ایشان هنوز نمی دانند که دانشگاه ها رو به آموزش مجازی آورده اند