زندگی در موسیقی، مرگ در مبارزه
«مبارزه طبقاتی دو مسیر دارد. اگر یکی از اینها راه مسلحانه باشد، دیگری راه هنر و فرهنگ است.»
هلن بولک گوینده این جمله، روز ۳ آپریل ۲۰۲۰ پس از ۲۸۸ روز اعتصاب غذا در «خانه مقاومت» استانبول درگذشت. او خواننده و یکی از اعضای گروه گروپ یوروم، یکی از قدیمیترین و شناختهشدهترین، گروههای موسیقی سیاسی و اعتراضی ترکیه بود.
هلن بولک در آگوست سال ۲۰۱۷ همراه با برخی دیگر از اعضای گروپ یوروم به جرم عضویت در حزب DHKPC که از سوی دولت ترکیه «سازمانی تروریستی» خوانده میشود، بازداشت شده و در فوریه ۲۰۱۸ پس از برگزاری دادگاه آزاد شد. او در همان روز آزادی و در مقابل در زندان دوباره دستگیر شده و نزدیک به دوسال را در زندان گذرانده بود.
هلن بولک به همراه ابراهیم گکوچک و دو تن از اعضای زندانی گروپ یوروم، با درخواستهایی از جمله، لغو ممنوعیت کنسرتهای گروپ یوروم، بیرون آمدن نام موزیسینهای این گروه از لیست سیاه، پایان فشارها بر اعضای مرکز فرهنگی گروپ یوروم (İdil Kültür Merkezi) و آزادی اعضای زندانی این گروه آنها دست به اعتصاب غذای نامحدود زده بودند.
او در مصاحبهای در مورد اعتصاب غذای خود گفته بود « البته که اعتصاب غذا نخستین راه برای رفتن نیست. اما کسانی که از مضرات اعتصاب غذا حرف میزنند، در مورد خسارتهای ناشی از دهها مورد بازداشت، شکنجه، گاز اشکآور، باتوم و زندانهایی که تجربه کردهایم، صحبت نمیکنند. ما مشتاق آسیبزدن به خودمان نیستیم ولی میخواهیم این موضوعات شنیده شوند.»
او در دادگاه در جواب سوال قاضی مبنی بر دلیل اعتصاب غذا خود گفت «شما روندی که ما را به این اعتصاب غذا سوق داده است به خوبی میدانید.» بعدتر در مصاحبهای این روند را اینگونه توضیح داد «نمیتوان آنچه را که در زندان تجربه کردهایم را جدا از روند محاکمه در نظر گرفت. ما همیشه در مورد وضعیت خود در زندان صحبت کرده و گفتهایم که دستگاه امنیتی و قضایی ترکیه با تصمیم بر ادامه بازداشت اعضای گروپ یوروم، مسئول چیزیست که اتفاق خواهد افتاد. این محاکمه از ابتدا تا پایان ناعادلانه بوده و این روند همچنان ادامه دارد. دهها نفر از ما که محاکمه شدهاند و حتی صدها نفر دیگر هم که درگیر این تحقیقات -که بیشتر شبیه تئوریهای توطئه است- هستند، متحمل آسیبهای بسیاری شدهاند. در حقیقت، دلیل اصلی این دادگاهها، اجرای هنر مردمی، داشتن یک نگاه جهانی سوسیالیستی چپ انقلابی و انجام فعالیتهای فرهنگی و هنری بر این اساس است. ما برای اینکه نشان دهیم سکوت نخواهیم کرد و هیچ چیز، قادر به ساکت کردن ما نیست، با هر آنچه داریم مقاومت خواهیم کرد.»
او قبلتر در ماه دسامبر ۲۰۱۹ و در ۱۸۷مین روز اعتصاب غذای خود گفته بود «همیشه سربلند بودیم و سربلند بیرون آمدیم.»
مرگ هلن بولک با واکنشهای زیادی از طرف احزاب چپ و انقلابی و هنرمندان ترکیه روبرو شده و نگرانیها از سرنوشت سایر اعضای گروپیورم که در اعتصاب غذای نامحدود هستند بیشتر شده است.
گروپ یوروم؛ تاریخچه موسیقی سیاسی ترکیه
گروپ یوروم (Grup Yorum) در سال ۱۹۸۴، چهار سال پس از کودتای نظامیان در ۱۲ سپتامبر ۱۹۸۰ و در دل یکی از تاریکترین و استبدادیترین دهههای تاریخ معاصر ترکیه، توسط چهار دانشجوی دانشگاه مارمارای استانبول ایجاد شد. این گروه، از یک طرف تحت تاثیر جنبشهای چپگرایانه آمریکای لاتین و از سوی دیگر موسیقی فولکلور ترکی و کردی سعی در ساخت و ارائه آهنگهایی با مضامین سیاسی و اجتماعی داشتند.
هرچند این گروه از ابتدای تاسیس تاکنون از سوی دولت ترکیه به عنوان شاخه موسیقایی حزب DHKPC متهم شدهاند و در کنسرتهای گروپ یوروم هم شعارهای این حزب چپگرای مسلح شهری بسیار شنیده میشود، اما خود این گروه تاکنون به صورت رسمی این ارتباط را نپذیرفته است.
آهنگهای آنها عمدتا درباره امپریالیسم، سرمایهداری و سیاستهای دولت ترکیه و مبارزه علیه آنهاست. همچنین بعضی از آهنگهای این گروه به زبان کردی است که سالها در ترکیه ممنوع بوده است. بسیاری از آلبومهای گروپیوروم به خاطر همین رویکرد چپگرایانه در زمان خود ممنوع بوده و نام این گروه با حمله و دستگیری توسط پلیس عجین شده است.
ترکیب اعضای این گروه از بدو تاسیس تاکنون تغییرات بسیاری کرده و اعضای آن بطور مداوم تحت سرکوب بودهاند. از جمله نزدیک به ۴۰۰تن از اعضای این گروه در دورههای مختلف دستگیر و زندانی شدهاند، آلبومهای آنها بدست پلیس ضبط شده، و کنسرتهایشان در بسیاری از اوقات ممنوع اعلام شده است. اما علیرغم همه اینها گروپ یوروم یکی پرمخاطبترین گروههای موسیقی در تاریخ معاصر ترکیه است. این گروه در سال ۲۰۱۰کنسرت بیست و پنجمین سالگرد تاسیس خود را با حضور بیش از ۵۵،۰۰۰ نفر در استادیوم بشیکتاش برگزار کرد. در سال ۲۰۱۱ گروپ یوروم تصمیم گرفت تا هرسال کنسرتهای رایگانی با نام «ترکیه مستقل» برگزار کند. این کنسرتها با استقبال بسیار زیاد مواجه شده و در آخرین کنسرت سالیانه این گروه تا پیش از ممنوع شدن فعالیتهای آن، نزدیک به ۲۵۰،۰۰۰ نفر شرکت کردند.
پس از دو بار دستگیری برخی از اعضای این گروه در سالهای ۲۰۱۳ و ۲۰۱۶ و آزادی آنها پس از چند ماه، در فوریه سال ۲۰۱۸، ۶ تن از اعضای این گروه به اتهام عضویت در حزب DHKPC در لیست سیاه دولت ترکیه قرار گرفتند و دولت ترکیه برای دستگیری آنها مبلغ ۳۰۰،۰۰۰ لیر جایزه تعیین کرده است.
هرچند آهنگهای این گروه الهامبخش چندین نسل گوناگون از مبارزان سیاسی و فعالان مدنی ترکیه بوده است اما این گروه با انتقادات زیادی از سوی سایر گروههای چپ و مخالف در ترکیه نیز مواجه است. بسیاری روح استالینیستی حاکم بر این گروه و سکتاریسم آنها را آسیبی به شخصیت موسیقیایی این گروه و مبارزه عام طبقاتی در ترکیه میدانند.