جایزه نوبل فیزیک برای جابجا کردن اجسام فیزیکی به کمک لیزر
یک زن و دو مرد، برندهی جایزهی نوبل فیزیک امسال شدند. آکادمی نوبل آرتور آشکین و جرارد مورو از فرانسه و دونا استریکلند از کانادا را به عنوان منتخبان دریافت نوبل فیزیک امسال معرفی کرد. خانم استریکلند سومین زنی است که برندهی نوبل فیزیک میشود.
این جایزه به پاس خدمات و مطالعات آنها روی «پالسهای بسیار کوتاه و پرانرژی لیزر» به آنها تعلق گرفت. این دانشمندان، با بالا بردن شدت پالسهای بسیار بسیار کوتاه لیزر که میتوان یک میلیون میلیارد از آنها را تنها در یک ثانیه تولید کرد، امکان جابجایی و کنترل ذرات ماده را با دقت بسیار بالا فراهم کردهاند. آنها با هدایت این پالسها، نشان دادهاند که میتوان محدودهای از فضا را به اطراف جابجا کرد. محدودهای که میتواند حاوی مولکول دارو، اجزای سلول، پروتئینها یا حتی الکترونها باشد!
چنین ابزاری در واقع دروازهای جدید به روی کاوشهای علمی و تکنولوژیک باز میکند. دریچهای به دنیایی نو که در آن ممکن است بتوانیم بسیاری از پروسههای طبیعی را با استفاده از «انبرکهای لیزری»، آنطور که میخواهیم کنترل کنیم. از صنعت تا درمان تحت تاثیر این ابزار انقلابی قرار خواهد گرفت.
آرتور اشکین، کسی بود که در دهههای ۷۰ و ۸۰ میلادی، نشان داد میتوان از فشار پالسهای لیزر برای جابجایی ذرات استفاده کرد؛ ایدهای بیرون پریده از داستانهای علمی-تخیلی که حالا به واقعیت تبدیل شده است. در سال ۱۹۸۷ او در مقالهای نشان داد که چطور میتون با استفاده از این پالسهای لیزری بدون آسیب زدن یا سوزاندن، یک باکتری را در یک محیط جابجا کرد. تقریبا همان موقع بود که مورو و استریکلند روشی برای تقویت و تشدید پالسهای کوتاه لیزری ابداع کردند. ترکیب این دو دستاورد با هم، ابزاری به دست میدهد که میتوان با آن سوراخکاری کرد، لایهبرداری کرد و اجسام فیزیکی را جابجا کرد، چیزها را برید و تکه کرد و همهی اینها با دقتی بسیار بسیار بالا. شاید این آغاز دورانی جدید باشد؛ دوران صنعت مینیاتوری و ابزارهای فوقدقیق.