زندانیان بیمار ترکیه رها شده‌اند تا بمیرند
صدها زندانی بیمار در زندان‌های ترکیه به حال خود رها شده‌اند تا بمیرند. آنها قادر به دریافت دارو، خدمات بهداشتی یا غذای مناسب نیستند. گزارش زیر به شرایط زندانیان سیاسی در ترکیه می‌پردازد.
«اوضاع ریه هایم وخیم است. آنها حتی یک قطره آب هم به من نمی دهند. من را از اینجا ببرید بیرون. آنها مرا بسته‌اند. مرا از دست این بربرها نجات دهید. آنها بربر هستند. آنها هیچ دین و اعتقادی ندارند.»
این‌ها آخرین جملات کوچر اوزدال یک زندانی ۶۵ سالۀ به شدت بیمار بودند که هفتۀ گذشته در یک بیمارستان درگذشت، در حالی که دستبند به دست و پابند به پا داشت. اوزدال در سال ۲۰۱۴ به حبس ابد محکوم و زندانی شده بود.
در سال ۲۰۱۸ مشخص شد که اوزدال به سرطان مبتلا است اما از درمان وی ممانعت شد. سازمان‌های حقوق بشری کمپینی برای آزادی موقت وی جهت درمان راه انداختند اما وزارت دادگستری با آزادی وی موافقت نکرد. اوزدال هفتۀ گذشته در یک شرایط غیر انسانی جانش را از دست داد و حتی اجازه نیافت با خانواده‌اش وداع کند. وقتی هوشیاریش را از دست داد دست و پایش در زنجیر بود. و وقتی جان سپرد افسران پلیس در کنار بسترش بودند.
اما این ظلم به همینجا ختم نشد. خانوادۀ اوزدال مراسم تشییع و تدفین وی را در روستای زادگاهش بویلو در استان جنوب شرقی موش تدارک دیده بودند.اما نیروهای امنیتی به بستگان و دوستان وی و سیاستمداران اجازه ندادند در مراسم تشییع وی شرکت کنند. و او در تنهایی به سمت آرامگاه ابدی خود رفت.
اوزدال تنها مورد از این دست نیست. در ترکیه زندانیان سیاسی زیادی، که عمدتاً کرد هستند، با چنین ظلمی مواجهند. بر اساس گزارش انجمن حقوق بشر ترکیه، در هشت سال گذشته دو هزار و سیصد زندانی بازداشت موقت و محکوم شده در زندان‌های ترکیه جان خود را از دست داده‌اند.
حدود یک هزار و پانصد زندانی بیمار، که ۴۰۲ تن از آنان بیماری‌های صعب‌العلاج و لاعلاج دارند، در زندان‌های ترکیه به سر می‌برند. اغلب این افراد به دلایل سیاسی در زندان هستند. انجمن حقوق بشر مرتباً دربارۀ وضعیت این زندانیان بیمار گزارش تهیه کرده و به نهادهای حکومتی هشدار می‌دهد. حکومت ترکیه علی‌رغم الزامات قانونی، همچنان نسبت به این درخواست‌های مکرر از سوی خانواده‌های زندانیان، مقامات بهداشتی و نهادهای حقوق بشری بی‌تفاوت مانده است.
من، به عنوان کسی که اغلب از زندانیان سیاسی نامه‌هایی دریافت می‌کند، به آسانی می‌توانم بگویم که وضعیت زندان‌های ترکیه غم‌انگیز است. ندیم تورفنت یکی از دوستان من که روزنامه‌نگار است و به خاطر کار روزنامه‌نگاری به هشت سال و نه ماه حبس محکوم شده است، در نامه‌ای سلول کوچک خود را که در آن با موش‌ها و حشرات شریک است، برای من توصیف کرد. من بعداً متوجه شدم که حکومت نامه‌های او را به من و کتاب‌هایی را که من برای او می‌فرستم، به دست او نمی‌رساند. هفتۀ گذشته طی یک مصاحبۀ مکاتبه‌ای با او پی بردیم که او به مدت چهار ماه بیمار بوده اما پرسنل زندان وی را به بیمارستان نرسانده‌اند، در حالی که بیمارستان تنها ۲۰ دقیقه با زندان فاصله دارد.
متین دوران یک روزنامه‌نگار دیگر کرد که به شدت دچار معلولیت شده، بیش از چهار ماه است در زندان است. دوران از کارمندان رادیو رنگین در ماردین بود که با حکم حکومتی توقیف شد. دوران که پس از یک حملۀ قلبی به زانو در آمده بود، در اثر سکتۀ مغزی حافظه و توانایی راه رفتن و تکلم خود را از دست داد. وی علی‌رغم بیماری و معلولیت در منزل خود در نصیبین بازداشت شد. وی به «ارتکاب جرم از طرف یک سازمان تروریستی بدون عضویت در آن» متهم و به سه سال و سه ماه حبس محکوم شد. یکی از برادرانش در زندان همراه او است، زیرا وی نمی‌تواند از خود مراقبت کند. هفتۀ گذشته دوستان روزنامه‌نگار دوران در شبکه های اجتماعی کمپینی برای آزادی فوری وی راه انداختند، اما این بار نیز حکومت از توجه به این درخواست‌ها سر باز زد.
آژانس خبری مزوپوتامیا از خواهر مهدی بوز یک زندانی سیاسی دیگر نقل کرد که نگهبانان زندان سعی کرده‌اند برادر وی را خفه کنند و تهدید کرده‌اند که وی را خواهند کشت.
صدها زندانی بیمار در زندان های ترکیه به حال خود رها شده‌اند تا بمیرند. آنها قادر به دریافت دارو، خدمات بهداشتی یا غذای مناسب نیستند. در زندان‌های بسیاری زندانیان حتی به کتاب و روزنامه دسترسی ندارند. در بسیاری از زندان‌ها به خاطر جمعیت بیش از حد مجاز زندانیان، دو یا حتی سه زندانی در یک تخت با هم شریکند. زندان‌ها مملو از سیاستمداران، فعالان اجتماعی، روشنفکران، روزنامه‌نگاران و نویسندگان هستند.
یک طنز غم‌انگیز در ترکیه رایج شده است: یک زندانی برای امانت گرفتن یک کتاب خاص به کتابخانۀ زندان مراجعه می‌کند. کتابدار زندان به او می گوید «ما این کتاب را نداریم، اما نویسنده‌اش را داریم.»
همۀ این افراد شهروندان ترکیه هستند. بدرفتاری با آنها نه تها بر اساس قوانین بین‌المللی، بلکه بر مبنای قوانین ترکیه نیز جرم محسوب می‌شود. حکومت همچنان نمی‌خواهد این شهروندان را ببیند یا صدای آنها را بشنود.
* نورجان بایسل فعال حقوق بشر و روزنامه نگار کرد ساکن دیاربکر و برندۀ جایزۀ مدافعان در خطر حقوق بشر سال ۲۰۱۸ است. فقر، توسعه و مهاجرت در مناطق کردنشین ترکیه کانون پژوهش های وی را تشکیل می دهد. بایسل برای برنامۀ توسعۀ سازمان ملل در ترکیه نیز فعالیت می کند. وی به خاطر انتقاد از حملۀ نظامی ترکیه به عفرین دستگیر و به ۱۰ ماه حبس محکوم شد.