اقیانوسی از پلاستیک
وقتی در مغازه از فروشنده می‌خواهم به جای کیسه پلاستیکی تمام خریدم را در کیسه پارچه‌ای‌ام بگذارد، گاهی با بی‌میلی و گاهی با نیشخند خواسته‌ام را اجرا می‌کند. بسیاری از اطرافیان هم نسبت به تلاشم برای تفکیک زباله و کاهش دور ریختن کیسه پلاستیکی بی‌تفاوت‌اند؛ بعضی می‌گویند بی‌تاثیر است و یا اینکه به زحمت زیادی که می‌برد، نمی‌ارزد. اما اتفاقا این از جمله معضلاتی است که خواست جمعی (تولید کننده ومصرف کننده) در بهبود آن نقشی حیاتی دارد. باید برای تغییر روند استفاده بی‌رویه از کیسه‌های پلاستیکی و عدم بازیافت زباله کاری کرد.
به طور دقیق نمی‌دانم چرا اما بیشتر زباله‌های پلاستیکی در نهایت روانه دریا می‌شوند. تقریبا ۸ میلیون تن پلاستیک هر ساله به اقیانوس‌های جهان فرو ریخته می‌شود. حدود ده روز پیش یک نهنگ، فاجعه اقیانوس‌های‌مان را در شکمش به ساحل آورد. حیوان بیچاره که حدود ۸ کیلوگرم پلاستیک خورده بود دیگر نمی‌توانست غذا بخورد و دست آخر در سواحل جنوبی تایلند با کیسه‌های پلاستیکی در شکم جان داد. غم‌انگیزتر اینکه این نهنگ فقط یکی از صدهزار پستاندار دریایی بود که سالانه در کنار بیش از یک میلیون پرنده دریایی، جانشان را به خاطر آلودگی پلاستیکی از دست می‌دهند.
به مناسبت روز جهانی اقیانوس‌ها که مصادف با ۱۸ خرداد است، خوب است مسیرپلاستیک بازیافت نشده را با هم طی کنیم:
پلاستیک > دریا یا اقیانوس> میکرو پلاستیک یا ریزپلاستیک> غذای ماهی و سایر حیوانات دریایی > سفره ما
پلاستیک > گورستان پسماند شهری یا خاک‌چال > شکستن به ریز پلاستیک و شسته شدن و راه یافتن به منابع آب زیر زمینی > سفره ما (بیش از ۸۰ درصد آب لوله‌کشی حاوی ریز پلاستیک است و باورش سخت است که این درصد در آب بطری‌ها به مرتب بیشتر است.)
http://www.grida.no/resources/6929
امسال هدف روز جهانی اقیانوس‌ها بر معضل آلودگی پلاستیک متمرکز است. همچنین روز جهانی محیط زیست که چهار روز پیش بود نیز با شعار «غلبه بر آلودگی پلاستیکی» به این معضل پرداخت. ای‌کاش سفره‌ها و نی‌ها و سایر ظروف یکبار مصرف را می‌شد یک‌شبه به فراموشی سپرد. اما معضل آلودگی پلاستیک به این سادگی تمام نخواهد شد و برای همین روزهایی مثل ۱۸ خرداد نامگذاری می‌شوند تا ما درکنار هم فکر کنیم که چگونه می‌توانیم به حفاظت و گفتگو در مورد اقیانوس‌ها کمک کنیم. تا ۲۱ تیر که روز «بدون نایلکس» است، یک ماه فرصت داریم تا مصرف پلاستیک، به‌ویژه نایلکس، را از عادتمان خارج کنیم. چه کسانی را می‌شود به این کار دعوت کرد؟
بیشتر سوپرمارکت‌ها در اروپا هزینه اندکی (معادل ۵ پنس) برای کیسه پلاستیکی می‌گیرند. همین باعث شده تا مثلا در انگلستان مصرف کیسه پلاستیکی ۸۵% کاهش یابد[۱]. در کنیا، مالی، کامرون، تانزانیا، اوگاندا، اتیوپی، مالاوی، آفریقای جنوبی، بوتسوانا، مراکش و رواندا قانون دیگر اجازه مصرف نایلکس را نمی‌دهد و متخلفان را جریمه نقدی می‌کند و در مواردی به زندان هم می‌اندازد. بسیاری از کشورها نیز کیسه کاغذی را جایگزین کیسه پلاستیکی کرده‌اند.
ایران با تولید بیش از ۱۷ هزار تن پلاستیک در سال، یکی از بدترین پیش برندگان این معضل است. بدون قوانین بازدارنده و درخواست مشتری، تغییر این روند تولید هیچگونه توجیه اقتصادی ای برای تولیدکنندگان نخواهد داشت. اگر تولیدکنندگان این محصولات صرفا سود اقتصادی خود را لحاظ می‌کنند، در آن‌سوی میدان ما ایستاده‌ایم؛ و خواست ما می‌تواند نخستین گام در مسیر متوقف کردن تولید کیسه‌های پلاستیکی باشد. ما هم مشتری‌های بدی برای این محصول شیمیایی نیستیم. ایران یکی از ۱۰ کشور نخست دنیا در زمینه مصرف پلاستیک است. اما خب همچنان ابعاد این بحران در کشور مشخص نیست و هیچ برنامه منسجم و یا تغییر قانونی برای مقابله با این معضل یا بحران محیط زیستی در چشم انداز نداریم. کلام آخر اینکه اوضاع مساعد نیست، ولی شاید برداشتن قدمی از جانب ما زاینده حرکتی گسترده تر در مسیر توقف خط تولید کیسه های پلاستیکی باشد.