تصورتان از جنسیت و تمایل جنسی را تغییر دهید
زنان سیبیلو و مردان بی‌ریش | افسانه نجم‌آبادی
منتشر شد. این کتاب که البته فعلا بخش اولش چاپ شده، اثر جنجالی و بنیان‌شکن افسانه نجم‌آبادی پژوهشگر حوزه تاریخ و جنسیت است. همانطور که از عنوانش پیداست، «زنان سیبیلو مردان بی‌ریش» نجم‌آبادی تصورات شما را از زنانگی و مردانگی به هم می‌ریزد. نجم‌آبادی نشان می‌دهد این تصورات چقدر تاریخی‌اند و چطور مدرنیته و ارتباط با اروپا، جنسیت و تمایلات جنسی را در میان ایرانیان عمیقاً دگرگون کرده است. اما نوشته‌های نجم‌آبادی سوای یافته‌ها یا مدعیات همیشه چالش‌برنگیزشان، از دو جهت دیگر هم منحصر به فردند:
محوریت جنسیت؛ نجم‌آبادی برخلاف عموم تاریخ‌نگاریهای با موضوع ایران که یا مباحث مربوط به جنسیت را در حاشیه قرار داده و در بهترین حالت فصلی به آن اختصاص می‌دهند و یا به کل به آن بی‌توجه‌اند، جنسیت را در محور و مرکز پژوهشگری خود قرار می‌دهد. پژوهشگری او به روشنی وامدار نظریه‌پردازان حوزه جنسیت است، اما تفاوتی بنیادی با بسیاری از پژوهشگران همین حوزه نیز دارد. نجم‌آبادی جنسیت را نه به مثابه موضوعی جداگانه و منفرد، بلکه به عنوان یکی از هسته‌های تحولات تاریخی و اجتماعی بررسی می‌کند. عنصری که از یک‌سو متاثر و برساخته زمانه و گفتمان‌های اجتماعی و سیاسی‌ست، و از سوی‌دیگر متقابلا در تحولات اجتماعی عمیقا تاثیرگذار و جهت‌بخش است.
تاریخ‌نگاری تصویری؛ روش تاریخ‌نگاری نجم‌آبادی نیز در میان پژوهش‌های تاریخ ایران متفاوت است. او خودش در مقدمه کتاب می‌نویسد «استفاده از متون تصویری به عنوان داده‌های اولیه برای نگارش تاریخ اولویتی را که ما معمولا برای متون نوشتاری قائل می‌شویم به چالش می‌کشد… اغلب تصور بر این است که متون نوشتاری خودبسندگی و شفافیت دارند و متون بصری فاقد آن هستند.» اما نجم‌آبادی تصویر را به مثابه متن و در نقش «ته‌نشستی از مهم‌ترین معانی فرهنگی» در نظر می‌گیرد و به این ترتیب مرزهای میان هنر، باستان‌شناسی و تاریخ اجتماعی را مخدوش می‌کند.
این اثر با نثر جذاب روایی و ترجمه روان و دقیق آتنا کامل و ایمان واقفی، نه فقط برای تاریخ‌دوستان که برای همه کسانی که به مطالعه جنسیت و کوییر، مدرنیته و تاریخ هنر علاقه‌مندند و باقی آنهایی که دوست دارند به چالش کشیده شوند، جذاب خواهد بود.
زنان سیبیلو و مردان بی‌ریش | افسانه نجم‌آبادی | ترجمه آتنا کامل و ایمان واقفی | انتشارات تیسا | ۱۵۰ صفحه، ۱۴۹۰۰ تومان
خب این کتاب که خیلی وقته منتشر شده. اون “بالخره منتشر شد” چی بود دیگه؟