پشت خطوط، مشغول مردنت بودی

چند سال پیش داستان عجیبی پیش آمده بود؛ به یک عکاس مستند بعد از بلوکه کردن کارهایش و کش و قوس زیاد بر سر اجازه کار، مجوز برای نمایش آثارش داده بودند اما با یک شرط؛ عکس‌های از جامعه و وضعیت را بی‌خیال شود و تنها از گل و گیاه عکس بگیرد.
نمایشگاه خط قرمز و دیگر چیزها در گالری اعتماد همین داستان را به خاطر می‌آورد. نمایشگاه آثار نقاش قدیمی و گزیده‌کار مجتبا طباطبایی،متولد ۱۳۴۵ و شاگرد احمد امین‌نظر و منوچهر معتبراست. آثار پیشین او وفادار به سنت نقاشی کلاسیک ولی با گامی رو به جلو در بررسی مفهوم نقاشی و عمل نقاشانه بوده‌اند. طباطبایی استیمنتی درباره این نمایشگاه ننوشته و تنها به گفتاری از چنین گفت زرتشت در ورودی بسنده کرده است:«شما همگان غریدن برای “آزادی” را از همه بیش دوست می‌دارید . اما من بی ایمان شده‌ام به رویدادهای بزرگی که پیرامونشان غرش و دود فراوان باشد.»
خط قرمز و دیگر چیزها در سه سالن است با عنوان‌های «خط قرمز و دیگر چیزها»، «خط آبی رگ‌ها»، ولی اینجا تنها درباره همان سالن اصلی نوشته‌ام که مخاطبان را بیشتر درگیر کرده بود. مجموعه‌ای با عنوان «تو مشغول مردنت بودی»، پرتره‌هایی از افراد تاثیرگذار سیاسی و فرهنگی. پرتره‌هایی که کمی دستکاری شده‌اند. افرادی که ردی پر رنگ در تاریخ از خود به جا گذاشته‌اند. ردی که بیشتر خط قرمز است. تصاویری که سیاه و سفید و به شکل محو در پس زمینه‌اند و روی همه آنها یک گل بنفش و زرد ثابت، شکفته و رنگی نقاشی شده است. گلی تکراری که تنها در برخی تصاویر محل قرارگیریش در تصویری کمی بالا و پایین شده و در تمام آثار به یک رنگ و شکل است. پرتره‌های استفاده شده هم معروف‌ترین پرتره‌های این افراد مشهور هستند. همان پرتره‌هایی که از پیاده‌روهای خیابان انقلاب تا روی جلد مجله‌ها را پوشانده‌اند. نمایشگاه از طالقانی شروع می‌شود و با جزنی و مرضیه اسکویی و گلسرخی و ساعدی و دیگران ادامه پیدا می‌کند. در میان این نقاشی‌ها یک فیگور از بالاتنه‌ای وجود دارد که چهره‌ای ندارد و صاحب اثر تاکید دارد که این کسی نیست. گویا تنی است که در میان این تاریخ گرفتار شده است. فیگوری است که روایت درباره او هم با گلی شکفته در جلوی آن محدود شده است. شکلی که هنوز هیچ چهره‌ای آن را نمایندگی نمی‌کند. یک حجم بدون چهره که دیدنش به گلی شبیه همان گل‌های دیگر فروپوشانده شده است.
دوستی که با او به دیدن این نمایشگاه رفته بودم می‌گفت آثار نمایشگاه فروش بدی نداشته‌اند و تعریف کرد یکی از چهره‌های مشهور سینمایی یکی از آثار را خریده است و بعد که فهمیده این فریدون فرخزاد نیست و گلشیری است آن را پس داده است. فراموش کردم از او بپرسم آن فیگور بی چهره را چی؟ کسی آن را خریده است؟
نمایشگاه خط قرمز و دیگر چیزها در گالری اعتماد؛ خیابان مفتح جنوبی، انتهای خیابان شیرودی تا ۲۹ خرداد ادامه دارد.